Alamosaurus

Autor:	Marcin Szermański, Łukasz Czepiński
Korekta:	Maciej Ziegler, Kamil Kamiński, Paweł Konarzewski

---

Alamosaurus (alamozaur)
Długość	26-30 m
Masa	27-38 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	USA - Nowy Meksyk, ?Utah i ?Teksas (formacja Ojo Alamo - ogniwo Naashoibito, ?formacja Hall Lake, ?formacja North Horn, ?formacja Javelina i ?formacja Black Peaks))
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. 70-66 Ma późna kreda (mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Macronaria Somphospondyli Titanosauria ? Lithostrotia ? Saltasauridae ? Opisthocoelicaudiinae / Saltasaurinae
Tak mógł wyglądać alamozaur. Autor: TotalDino [4]

Wstęp

Alamosaurus to jeden z największych znanych kredowych dinozaurów z Ameryki Północnej. Żył w mastrychcie – ostatnim piętrze górnej kredy, a więc pod koniec ery dinozaurów, był więc zarazem jednym z ostatnich zauropodów. Dotychczas był jedynym opisany zauropod z mastrychtu Ameryki Północnej. Mimo, że znany nauce już od 1922 roku, dopiero od niedawna – na podstawie nowych szczątków – stawiany jest w gronie bardzo dużych dinozaurów.

Wybrany materiał kopalny

Holotyp i paratyp alamozaura. Źródło: Gilmore, 1922 [1].

Holotyp (USNM 10486) to prawie kompletna lewa kość łopatkowa. Paratypem (USNM 10487) jest prawie kompletna prawa kość kulszowa. Według Paula (2025) do alamozaura należą wszystkie skamieniałości zauropodów odnalezione w formacji Ojo Alamo oraz prawdopodobnie Hall Lake. Z kolei dla szczątków zauropodów z Utah i Teksasu, Paul wydzielił nowy rodzaj Utetitan.

Palebiogeografia

W kredzie tytanozaury występowały licznie w Gondwanie (np. dzisiejsza Ameryka Południowa). Laurazję (np. obecna Ameryka Północna) zamieszkiwały w większości liczne ptasiomiedniczne: dinozaury pancerne (Ankylosauria), rogate (Ceratopsia) czy kaczodziobe (Hadrosauridae). Gadziomiedniczne (Saurischia) reprezentowane były przede wszystkim przez teropody, od bardzo małych do ogromnych (słynny Tyrannosaurus rex i jego kuzyni pokroju Daspletosaurus).

Dawniej żyło w Ameryce Północnej wiele zauropodów, m.in. należących do Diplodocoidae, jak słynne Apatosaurus i Diplodocus. Masywniej zbudowane zauropody (Macronaria) reprezentowane były m.in. przez Brachiosaurus. Było to jednak jakieś 80 mln lat przed alamozaurem, ok. 155-145 Ma (kimeryd – tyton). W kredzie na terenach Ameryki Północnej zauropody przestały być najbardziej zróżnicowaną grupą roślinożernych dinozaurów. Z kolei na innych kontynentach zauropody (zwłaszcza tytanozaury) radziły sobie znakomicie.

Paleoekologia

W kredzie, a zwłaszcza pod jej koniec (mastrycht) na terenie obecnej Ameryki Północnej nie żyło znane nauce zwierzę, które dorównywałby alamozaurowi. Dzięki swej długiej szyi mógł żywić się wysoko rosnącą roślinnością, do której inne roślinożerne dinozaury nie były w stanie sięgnąć – ceratopsy, takie jak (Ojoceratops, przedstawiciel Ceratopsidae), ankylozaury (jak Glyptodontopelta i niezidentyfikowany okaz należący do Ankylosauria) i hadrozaury (niezidentyfikowane osobniki należące do Hadrosauridae, w tym do Lambeosaurinae) zajmowały zupełnie inne nisze ekologiczne niż Alamosaurus, przez co ten nie musiał konkurować z innymi gatunkami o pożywienie.

Paleoekologia formacji Ojo Alamo

Rekonstrukcja przyżyciowa alamozaura. Autor: Alamotitan [2].

Inne dinozaury znane z pokładów formacji Ojo Alamo (która może pochodzić z danu!) to teropody Ojoraptorsaurus, Richardoestesia, Dineobellator, oraz ich niezidentyfikowani przedstawiciele (Tyrannosauridae, Ornithomimidae, Caenagnathidae, Troodontidae i inne Theropoda incertae sedis). Być może niektóre z nich doczekają się nazwania. Faunę formacji Ojo Alamo uzupełniają m.in. inne gady (np. przedstawiciele Crocodylia), płazy i ssaki (np. Essodon, Alphadon).

Rozmiary

Alamosaurus był bardzo dużym zauropodem. Zdaniem niektórych badaczy, mógł być nawet porównywalnych rozmiarów, co Argentinosaurus i Puertasaurus. Co ciekawe, z początku był on uważany za średniej wielkości tytanozaura (maksymalnie 33 tony). Wydaje się, że wówczas znane były tylko osobniki niedorosłe. Fowler i Sullivan (2011) opisali nowe skamieniałości (niekompletną kość udową i 2 ogromne kręgi przypisane przez nich do Alamosaurus) odkopane w latach 2003-2006 w pokładach formacji Ojo Alamo w Nowym Meksyku (USA). Kość udową obliczono ostrożnie na 185 cm. To mniej od innych gigantów: Giraffatitan brancai (214 cm), Brachiosaurus altithorax (203 cm), Antarctosaurus giganteus (235 cm), Antarctosaurus wichmannianus (186 cm), Argentinosaurus huinculensis (również zrekonstruowana - 256 cm). Na podstawie proporcji argentynozaura właściciela tej kości udowej (SMP VP-1625) można obliczyć na ok. 22 m długości.

Zrekonstruowany szkielet alamozaura w towarzystwie tyranozaura. Autor zdjęcia: Rodney [3].

Jednocześnie Fowler i Sullivan (2011) sugerują, że kość udowa należała do mniejszego osobnika od właściciela olbrzymich kręgów, który nie osiągnął jeszcze swych maksymalnych rozmiarów. W roku 2013 Fowler stwierdził (prywatna korespondencja do K. Stuchlika), jakoby ogromny kręg SMP VP-1850 był przeszacowany, poza tym był to prawdopodobnie 11-13 kręg a nie jak wcześniej sądzono środkowy. Scott Hartman dokonał rekonstrukcji osobnika dorosłego i ocenił jego długość na 26 m. Fowler i Sullivan nie zaryzykowali oszacowania masy alamozaura. Hartman (online 2013) oszacował być może największego osobnika na 28-30 m na podstawie ?piszczeli opisanej w 2006 roku (Rivera-Sylva i inni 2006) która być może należy do alamozaura. Greg Paul (2010) oszacował 20 metrowego alamozaura na 16 ton, po przeskalowaniu dorosły alamozaur ważyłby około 50 ton. Ten sam paleontolog w 2019 r. obliczył masę okazu SMP VP-1625 na 27 t i stwierdził, że był on podobnej wielkości co Futalognkosaurus czy Dreadnoughtus. Larramendi i Molina Perez (2020) ocenili alamozaura na 26 m długości i 38 t masy.

Dzięki znanym skamieniałościom alamozaura możemy uznać go za jednego z największych kredowych dinozaurów Ameryki Północnej (obok Sauroposeidon). Był on wielkim zwierzęciem, jednak ostatnie szacunki wskazują, że raczej nie dorównywał rozmiarami największym zauropodom.

Etymologia

Alamosaurus znaczy "jaszczur z Alamo" od nazwy gór Ojo Alamo w Nowym Meksyku, gdzie zostały odnalezione jego pierwsze szczątki.

Spis gatunków

Alamosaurus	Gilmore, 1922
A. sanjuanensis	Gilmore, 1922

Bibliografia

Źródła naukowe: Carrano, M.T. & D'Emic, M.D. (2015). "Osteoderms of the titanosaur sauropod dinosaur Alamosaurus sanjuanensis Gilmore, 1922". Journal of Vertebrate Paleontology. 35 (1): e901334. doi:10.1080/02724634.2014.901334.

D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs". Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x

Fowler, D.W., Sullivan, R.M. (2011) "The first giant titanosaurian sauropod from the Upper Cretaceous of North America. Acta Palaeontologica Polonica doi:10.4202/app.2010.0105.

Jasinski, S.E., R.M. Sullivan, S.G. Lucas, J.A. Spielmann. (2011) "Taxonomic composition of the Alamo Wash local fauna from the Upper Cretaceous Ojo Alamo Formation (Naashoibito Member) San Juan Basin, New Mexico" New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 53, Fossil Record 3

Lehman, T.M. & Coulson, A.B. (2002). "A juvenile specimen of the sauropod Alamosaurus sanjuanensis from the Upper Cretaceous of Big Bend National Park, Texas". Journal of Paleontology. 76 (1): 156–172. doi:10.1017/s0022336000017431.

Rivera-Sylva, H.E., Guzman-Gutiérrez, J.R. & Palomino-Sánchez, R.R. (2006). "Preliminary Report On A Vertebrate Fossil Assemblage From The Late Cretaceous Of Chihuahua, Mexico." Hantkeniana 5. 66-68.

Mazzetta, Gerardo V.; Christiansen, Per; Fariña, Richard A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4).1–13

Paul, G. S. (2025). "Stratigraphic and anatomical evidence for multiple titanosaurid dinosaur taxa in the Late Cretaceous (Campanian-Maastrichtian) of southwestern North America". Geology of the Intermountain West. 12: 201-220. doi:10.31711/giw.v12.pp201-220

Tykoski, R.S. & Fiorillo, A.R. (2017). "An articulated cervical series of Alamosaurus sanjuanensis Gilmore, 1922 (Dinosauria, Sauropoda) from Texas: new perspective on the relationships of North America's last giant sauropod." Journal of Systematic Palaeontology, 15:5, 339-364. DOI: 10.1080/14772019.2016.1183150.

Upchurch P., Barrett P. M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Williamson, T.E. & Weil, A. (2008) "Metatherian mammals from the Naashoibito Member, Kirtland Formation, San Juan Basin, New Mexico and their biochronological and paleobiogeographic significance" Journal of Vertebrate Paleontology, 28, 803-815

Inne:

Hartman, S. (online 2013) [5].

Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2020) "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs" wyd. Princeton University Press.

Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.

Paul, G.S. (2019). "Determining the largest known land animal: A critical comparison of differing methods for restoring the volume and mass of extinct animals". Annals of the Carnegie Museum. 85 (4): 335–358. doi:10.2992/007.085.0403.

Fowler, D.W., online: [6]