Agujaceratops: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
m
Linia 50: Linia 50:
 
|-
 
|-
 
| colspan=2 |[[Plik:Agujaceratops.jpg|400px|]]
 
| colspan=2 |[[Plik:Agujaceratops.jpg|400px|]]
<small>Rekonstrukcja szkieletu ''A. mavericus'' z Sampson i in. 2010 (pierwotnie okaz ten uznano za ''A. mariscalensis'').</small>
+
<small>Rekonstrukcja szkieletu ''A. mavericus'' z Sampson i in. 2010  
 +
 
 +
(pierwotnie okaz ten uznano za ''A. mariscalensis'').</small>
 
|-
 
|-
 
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
 
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
 
|-
 
|-
 
| colspan=2 |
 
| colspan=2 |
<display_points type="terrain" zoom=3>
+
<display_points type="terrain" zoom=4>
 
29.3° N, 103.3° W~Texas, Brewster County, [[formacja]] [[Aguja]], WPA-1 Quarry|<small>''[[Agujaceratops]] mariscalensis'' - '''UTEP P.37.7.086''' ([[holotyp]])</small>
 
29.3° N, 103.3° W~Texas, Brewster County, [[formacja]] [[Aguja]], WPA-1 Quarry|<small>''[[Agujaceratops]] mariscalensis'' - '''UTEP P.37.7.086''' ([[holotyp]])</small>
 
29.2° N, 103.6° W~Texas, Brewster County,  [[formacja]] [[Aguja]], Rattlesnake Mountain|<small>''[[Agujaceratops]] mavericus''- '''TMM 43098-1''' ([[holotyp]])</small>
 
29.2° N, 103.6° W~Texas, Brewster County,  [[formacja]] [[Aguja]], Rattlesnake Mountain|<small>''[[Agujaceratops]] mavericus''- '''TMM 43098-1''' ([[holotyp]])</small>
Linia 69: Linia 71:
  
 
Odkrycia dokonał William Strain. Po 50 latach, skamieniałości te zbadał Lehman. Ogólnie 3 stanowiska/lokalizacje były jednogatunkowym złożem 10-15 [[ceratops]]ów (prócz ceratopsów były też szczątki innych zwierząt).
 
Odkrycia dokonał William Strain. Po 50 latach, skamieniałości te zbadał Lehman. Ogólnie 3 stanowiska/lokalizacje były jednogatunkowym złożem 10-15 [[ceratops]]ów (prócz ceratopsów były też szczątki innych zwierząt).
[[Plik: Agujaceratops_life_restoration.jpg|thumb|300px|Rekonstrukcja ''A. mariscalensis'' (przez autora podpisana jako ''A. mariscalensis''). Autor: Robinson Kunz [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Agujaceratops_life_restoration.jpg].]]
+
[[Plik: Agujaceratops_life_restoration.jpg|thumb|300px|Rekonstrukcja ''A. mavericus'' (przez autora podpisana jako ''A. mariscalensis''). Autor: Robinson Kunz [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Agujaceratops_life_restoration.jpg].]]
  
 
W szkieletach jednak brakowało kompletnej czaszki. Dopiero w [[1991]] roku ekspedycja prowadzona przez amerykańskiego paleontologa [[Paul Sereno|Paula Sereno]] do wcześniej wspomnianego Parku Narodowego dostarczyła kompletne czaszki tego dinozaura. Kolejne badania pozwoliły naukowcom zaliczyć tego ceratopsa do nowego [[rodzaj]]u (Lucas i in, 2006).
 
W szkieletach jednak brakowało kompletnej czaszki. Dopiero w [[1991]] roku ekspedycja prowadzona przez amerykańskiego paleontologa [[Paul Sereno|Paula Sereno]] do wcześniej wspomnianego Parku Narodowego dostarczyła kompletne czaszki tego dinozaura. Kolejne badania pozwoliły naukowcom zaliczyć tego ceratopsa do nowego [[rodzaj]]u (Lucas i in, 2006).

Wersja z 19:29, 11 cze 2019

Autor: Korekta:
Łukasz Czepiński, Maciej Ziegler Daniel Madzia, Marcin Szermański, Tomasz Singer, Tomasz Sokołowski

Kamil Kamiński


Agujaceratops (agujaceratops)
Długość: 5,2-7 m
Masa: 2-3 t
Miejsce występowania: USA – Teksas; ?Meksyk - Coahuila

(formacja Aguja)

Czas występowania ok. 79-77 Ma

późna kreda (kampan)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ceratopsia

Ceratopsoidea

Ceratopsidae

Chasmosaurinae

Agujaceratops.jpg

Rekonstrukcja szkieletu A. mavericus z Sampson i in. 2010

(pierwotnie okaz ten uznano za A. mariscalensis).

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Agujaceratops to dinozaur rogaty znany początkowo pod nazwą Chasmosaurus mariscalensis utworzoną przez Lehmana w 1989 roku, lecz w 2006 roku naukowcy Lucas, Sullivan i Hunt zaliczyli go do nowego rodzaju. Wg Robertsa i in. (2013) jest to najstarszy znany chasmozauryn.

Historia odkryć

Szczątki Agujaceratops zostały odkryte w 1938 roku w Narodowym Parku Big Bend w stanie Teksas w USA, w pokładach formacji Aguja, której skały pochodzą z późnej kredy. Różne datowania wskazują na wczesny/środkowy lub późny kampan - wg ustaleń Robertsa i in., (2013) skały tej formacji liczą sobie ok. 77 milionów lat. Wg Fowlera (2017) było to ok. 79 milionów lat.

Odkrycia dokonał William Strain. Po 50 latach, skamieniałości te zbadał Lehman. Ogólnie 3 stanowiska/lokalizacje były jednogatunkowym złożem 10-15 ceratopsów (prócz ceratopsów były też szczątki innych zwierząt).

Rekonstrukcja A. mavericus (przez autora podpisana jako A. mariscalensis). Autor: Robinson Kunz [1].

W szkieletach jednak brakowało kompletnej czaszki. Dopiero w 1991 roku ekspedycja prowadzona przez amerykańskiego paleontologa Paula Sereno do wcześniej wspomnianego Parku Narodowego dostarczyła kompletne czaszki tego dinozaura. Kolejne badania pozwoliły naukowcom zaliczyć tego ceratopsa do nowego rodzaju (Lucas i in, 2006).

W 2016 roku naukowcy opisali drugi gatunek należący do tego rodzaju - A. mavericus (Lehman i in., 2016).

Gatunki

A. mariscalensis

Miejsce: USA – Teksas; formacja Aguja.

Materiał kopalny: Holotyp to okaz UTEP P37.7.142 (puszka mózgowa, róg nadoczodołowy, kość szczękowa, k. zębowa). Do tego okazu może też należeć k. krucza i łonowa (Lucas i in., 2006). Był to osobnik niedojrzały (Fowler, 2017). Materiał przypisany obejmuje fragmenty czaszki, łopatki, kręgi, kości miednicy oraz kończyn. Znane są zarówno pojedyncze kości, jak i niekompletne szkielety, w tym młodych okazów. Wg Fowlera (2017) jedynie część materiału czaszkowego można z całą pewnością przypisać do A. mariscalensis.

Zrekonstruowany szkielet młodego osobnika, prawdopodobnie A. mavaericus. Wg jednego z autorów niniejszego hasła (MZ) okaz ten wydaje się mieć nieproporcjonalnie dużą czaszkę. Autor zdjęcia: MCDinosaurhunter [2].

Charakterystyka: Gatunek typowy agujaceratopsa. Różnił się od A. mavericus krótszą kością łuskową, tworzącą kryzę; obecnością sześciu trójkątnych rożków na kryzie (episquamosale; u A. mavericus mogło ich być do 10 i były okrągławe) oraz odmiennym kształtem rogów nadoczodołowych. A. mariscalensis był tez prawdopodobnie nieco starszy geologicznie.

A. mavericus

Miejsce: USA – Teksas, ?Meksyk - Coahuila; formacja Aguja.

Materiał kopalny: Holotyp to okaz TMM 43098-1 (niemal kompletna czaszka) z Teksasu. Lehman i in. (2016) tymczasowo przypisali do niego również pojedynczy róg (TMM 46503) z tej samej lokalizacji co holotyp. Rivera-Sylva i in. (2017) przypisali do tego gatunku odlew niepełnej kości łuskowej (CPC 1842). Oryginał znajduje się w prywatnej kolekcji.

Do tego gatunku może też należeć niekompletna, rozczłonkowana czaszka młodego osobnika (TMM 45922-10), jednak Lehman i in. (2016) nie zdecydowali się na jego formalne przypisanie do A. mavericus.

Charakterystyka: Drugi gatunek, pochodzący z wyższych warstw formacji Aguja, był więc nieco młodszy geologicznie od A. mariscalensis (Fowler, 2017). Jeśli jednak okaz 45922-10 należy do A. mavericus, to ich zasiegi stratygraficzne pokrywałyby się (Lehamn i in., 2016). Oba gatunki łączyły cechy kości przedszczękowej i łuskowej, a dzieliły wymienione wyżej różnice. Ich znaczenie pozostaje jednak niejasne, mogą one wynikać z ontogenezy lub dymorfizmu płciowego (Lehman i in., 2016).

Pokrewieństwo

Agujaceratops jest dość bliskim krewnym Pentaceratops i Chasmosaurus, choć raczej nie tworzy z nimi odrębnego kladu. Jego stosunkowo krótka kryza sugeruje, że nie był przodkiem pentaceratopsa.

Etymologia

Agujaceratops znaczy "rogata twarz z Aguja" - nazwy formacji, gdzie odkryto jego skamieniałości. Epitet gatunkowy mariscalensis pochodzi od góry Mariscal, natomiast mavericus odnosi się do drogi Old Maverick Road.

Spis gatunków

Agujaceratops Lucas, Sullivan i Hunt, 2006
A. mariscalensis (Lehman, 1989) Lucas, Sullivan i Hunt, 2006
= Chasmosaurus mariscalensis Lehman, 1989
A. mavericus Lehman, Wick & Barnes, 2016 =? A. mariscalensis

Bibliografia

Dodson, P. (1996) The Horned Dinosaurs. Princeton University Press, Princeton, New Jersey

Forster, C.A., Sereno, P.C., Evans, T.W. & Rowe, T. (1993) A complete skull of Chasmosaurus mariscalensis (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Aguja Formation (Late Campanian) of west Texas. Journal of Vertebrate Paleontology 13:161-170.

Fowler D.W. (online 2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America". PeerJ Preprints 5:e2554v2 [3].

Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [4]

Lehman, T.M. (1989) Chasmosaurus mariscalensis, sp. nov., a New Ceratopsian Dinosaur from Texas. Journal of Vertebrate Paleontology, Vol. 9, No. 2 (Jun. 30, 1989), pp. 137-162

Lehman, T.M., Wick, S.L., & Barnes, K.R. (2016) New specimens of horned dinosaurs from the Aguja Formation of West Texas, and a revision of Agujaceratops. Journal of Systematic Palaeontology.

Longrich, N.R. (2010) "Mojoceratops perifania, A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Late Campanian of Western Canada" Journal of Paleontology, 84 (4), 681–694.

Paul, G.S. (2010) The Princeton Field Guide to Dinosaurs, Princeton University - Princeton i Oxford

Rivera-Sylva, H.E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Guzman-Gutirrez, J.R., Gonzalez-Gonzalez (2017). "Mexican ceratopsids: Considerations on their diversity and evolution". Journal of South American Earth Sciences. doi:10.1016/j.jsames.2017.01.008.

Roberts, E.M., Sampson, S.D., Deino, A.L., Bowring, S.A. & Buchwaldt, R. (2013) "The Kaiparowits Formation: A Remarkable Record of Late Cretaceous Terrestrial Environments, Ecosystems, and Evolution in Western North America" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press .

Sampson, S.D. & Loewen, M.A. (2010) "Unraveling a Radiation: A Review of the Diversity, Stratigraphic Distribution, Biogeography, and Evolution of Horned Dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae)" [w:] Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J. & Eberth, D. A. (red) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium" Indiana University Press, 405-427.

Sampson, S.D., Loewen, M.A., Farke, A.A., Roberts, E.M., Forster, C.A., Smith, J.A. & Titus, A.L. (2010) "New Horned Dinosaurs from Utah Provide Evidence for Intracontinental Dinosaur Endemism" PLoS ONE, 5(9), e12292 doi:10.1371/journal.pone.0012292.