Anasazisaurus

Autor:	Maciej Ziegler
Korekta:	Kamil Kamiński

---

Anasazisaurus (anasazizaur)
Długość	ok. 7,5 m
Masa	ok. 2,5 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	USA - Nowy Meksyk (formacja Kirtland - ogniwo Farmington)
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. 74 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ornithopoda Iguanodontia Hadrosauridae Euhadrosauria Saurolophinae Kritosaurini
Rekonstrukcja przyżyciowa Anasazisaurus. Autor: Sergey Krasovskiy. Źródło: Ramírez Velasco, 2021 [2]

Wstęp

Anasazisaurus to rodzaj płaskogłowego hadrozauryda, żyjącego w późnej kredzie na południu Ameryki Północnej.

Etymologia

Nazwa rodzajowa odnosi się do kultury archeologicznej Anasazi, rozwijającej się na obszarach Wielkiej Kotliny Amerykańskiej. Epitet gatunkowy nadano na cześć amerykańskiego paleontologa, znawcy hadrozaurydów, który jako pierwszy opisał holotyp anasazizaura w 1992 roku - Jacka Hornera.

Materiał kopalny

Czaszka holotypowa. Fot. Nick Longrich. [1].

Holotyp (BYU 12950) znajduje się w Brigham Young University (Provo, Utah). Jest to niekompletna czaszka mierząca około 90 cm długości i część prawej dolnej szczęki - kawałek wyrostka kości wieńcowej, baterie zębowe i kość przedzębowa.

Anasazisaurus a Kritosaurus

Jack Horner wydobył typowego osobnika Anasazisaurus w 1992 roku i uznał go za kritozaura (Kritosaurus navajovius). W 1993 roku Hunt i Lucas stwierdzili, że holotyp K. navajovius jest niediagnostyczny i takson ten został uznany za nomen dubium. Utworzyli więc nowy rodzaj i gatunek - Anasazisaurus horneri. Status taksonomiczny A. horneri pozostaje niepewny. Niektórzy uważają go za młodszy synonim Kritosaurus navajovius, a inni za ważny gatunek. Do roku 2006 nie spreparowano, nie opisano kompletnie ani nie zilustrowano jego szczątków. Unikalną cechą anasazizaura jest mały grzebień nad oczami tworzony przez kość nosową. Nieznana jest struktura kości nosowych u holotypu K. navajovius, więc nie można porównać tych dwu gatunków. Typowy materiał K. navajovius jest także młodszy geologicznie. W badaniu z 2006 roku Lucas i współpracownicy uznali Anasazisaurus horneri i Kritosaurus navajovius za odrębne taksony. W 2014 r. Prieto-Márquez dokonał redeskrypcjji kritozaura. Anasazisaurus został przez niego uznany za synonim Kritosaurus, utrzymał on jednak odrębność na poziomie gatunkowym, tworząc kombinację Kritosaurus horneri. W 2015 r. Sullivan i Lucas stwierdzili natomiast, że zasadne byłoby utrzymanie Anasazisaurus jako ważnego rodzaju. Kwestia odrębności lub synonimiki obu rodzajów wydaje się więc nierozstrzygnięta.

Spis gatunków

Anasazisaurus	Hunt i Lucas, 1993
A. horneri	Hunt i Lucas, 1993
= Kritosaurus horneri	Prieto-Márquez 2014

Bibliografia

Hunt, A. P., & Lucas, S. G. (1993). "Cretaceous vertebrates of New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 77-92.

Lucas, S. G., Spielman, J. A., Sullivan, R. M., Hunt, A. P., & Gates, T. (2006). "Anasazisaurus, a hadrosaurian dinosaur from the Upper Cretaceous of New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 35: 293-297.

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University, Princeton i Oxford.

Prieto-Márquez, A. (2014). "Skeletal morphology of Kritosaurus navajovius (Dinosauria:Hadrosauridae) from the Late Cretaceous of the North American south-west, with an evaluation of the phylogenetic systematics and biogeography of Kritosaurini". Journal of Systematic Palaeontology, 12(2), 133-175 doi:10.1080/14772019.2014.770417.

Sullivan, R. M., & Lucas, S. G. (2015). "Cretaceous vertebrates of New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 68: 105-129.