Argentinosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
(Materiał kopalny i najnowsze szacunki, oraz pozycja systematyczna) |
(poprawki, raczej formalne) |
||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| − | | [[Argentyna]] - | + | | [[Argentyna]] - Neuquén |
| − | <small>(formacja [[Huincul]] | + | <small>(formacja [[Huincul]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | 97-93 | + | | 97-93 [[Ma]] |
<small>[[późna kreda]] ([[cenoman]])</small> | <small>[[późna kreda]] ([[cenoman]])</small> | ||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| [[Dinosauria]] | | [[Dinosauria]] | ||
| − | |||
| − | |||
[[Sauropodomorpha]] | [[Sauropodomorpha]] | ||
[[Sauropoda]] | [[Sauropoda]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Macronaria]] | [[Macronaria]] | ||
| − | |||
| − | |||
[[Somphospondyli]] | [[Somphospondyli]] | ||
| Linia 68: | Linia 60: | ||
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Argentinosaurus_BW.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Argentinosaurus_BW.jpg|400px|]] | ||
| − | <small>Autor: Nobu Tamura [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Argentinosaurus_BW.jpg]</small> | + | <small>Autor: Nobu Tamura, Stephen O'Connor [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Argentinosaurus_BW.jpg]</small> |
|- | |- | ||
! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
| Linia 74: | Linia 66: | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| − | Neuquén, Argentina|formacja [[ | + | Neuquén, Argentina|formacja [[Huincul]], prowincja Neuquén, [[Argentyna]]|<small>''[[Argentinosaurus]] huinculensis'' - '''PVPH-1''' ([[holotyp]]).<br> |
</display_points> | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | Argentynozaur to przedstawiciel tytanozaurów żyjący w kredzie na terenie dzisiejszej Argentyny. Był jednym z największych dinozaurów | + | Argentynozaur to przedstawiciel tytanozaurów żyjący w kredzie na terenie dzisiejszej Argentyny. Był jednym z największych dinozaurów i prawdopodobnie największym znanym z niefragmentarycznego i weryfikowalnego materiału. |
| − | Bywał łączony z m.in. [[Saltasauridae]], lecz wg większości nowych analiz jest to [[bazalny]] tytanozaur. [[Michael D'Emic|D'Emic]] wykazał, że należy do [[klad]]u ''[[Tastavinsaurus]]''+[[Titanosauria]], ale nie jest | + | Bywał łączony z m.in. [[Saltasauridae]], lecz wg większości nowych analiz jest to [[bazalny]] [[tytanozaur]]. [[Michael D'Emic|D'Emic]] (2012) wykazał, że należy do [[klad]]u ''[[Tastavinsaurus]]''+[[Titanosauria]], ale nie jest [[euhelopodyd]]em ani [[litostrot]]em. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] o numerze PVPH-1 to: 6 kręgów grzbietowych (być może jest ich więcej, ale opisano tylko 6)- 5 środkowych [[kręg]]ów 3-7 i 1 tylny (10 lub 11- posiadający największą średnicę trzonu), odcinek krzyżowy zawiera pozostałości kręgów nr | + | [[Holotyp]] o numerze PVPH-1 to: 6 kręgów grzbietowych (być może jest ich więcej, ale opisano tylko 6) - 5 środkowych [[kręg]]ów 3-7 i 1 tylny (10 lub 11- posiadający największą średnicę trzonu), odcinek krzyżowy zawiera pozostałości kręgów nr 1 do 5 (bez ostatniego kręgu krzyżowego) z większością żeber odcinka krzyżowego z prawej strony; duża część fragmentarycznych żeber z odcinka piersiowego, prawa kość strzałkowa o długości 155 cm (początkowo opisana błędnie jako piszczel). |
| + | |||
Materiał przypisany to: | Materiał przypisany to: | ||
| − | MLP-DP 46-VIII-21-3 to | + | # MLP-DP 46-VIII-21-3 to fragment kości udowej (175 cm i 118 cm obwód) o szacunkowej długości 270 cm (Molina-Pérez & Larramendi 2020), 255,7 cm (Mazzetta 2004 i in.) i 257,5 cm (Paul 2019). |
| − | MCF-PVPH #? to udowa o długości 250 cm (Bonaparte 1996 | + | # MCF-PVPH #? to kość udowa o długości 250 cm (Bonaparte 1996) - jest to największa znana kompletna kość udowa dinozaura. |
| − | + | ||
| + | Nie wiadomo, czy kości udowe należą do tego gatunku (Paul 2019), większa i niekompletna pochodzi z nieco późniejszych warstw niż holotyp (Molina-Pérez & Larramendi 2020). | ||
==Diagnoza== | ==Diagnoza== | ||
{{Szablon: diagnoza}} | {{Szablon: diagnoza}} | ||
| − | Wielkich rozmiarów tytanozaur z następującą kombinacją cech: opistoceliczne kręgi grzbietowe zaopatrzone w dobrze rozwinięte ''hyposphene- | + | Wielkich rozmiarów tytanozaur z następującą kombinacją cech: opistoceliczne kręgi grzbietowe zaopatrzone w dobrze rozwinięte ''hyposphene-hypantrum'' z dodatkowymi połączeniami między nimi. Przednie kręgi grzbietowe z poprzecznymi szerokimi i przedniotylno płaskimi wyrostkami neuralnymi zaopatrzonymi w solidne płytki znajdujące się przed wyrostkami kolczystymi. Środkowe i tylne kręgi grzbietowe z niskimi i szerokimi trzonami z brzusznym przodem prawie płaskim z pleurocelami zlokalizowanymi w przedniej połowie trzonu. Kręgi krzyżowe II do V bardzo zredukowane. Żebra cylindryczne, puste w środku. Kościste ''macrocells'' w kręgach krzyżowych i przedkrzyżowych. Obecnie diagnoza jest nie aktualna ze względu na ponowne "umiejscowienie" kręgów grzbietowych (Novas & Ezcurra [[2006]]) |
Kolejną cechą diagnostyczną była "kość piszczelowa z krótkim grzbietem goleniowym", lecz później uznano, że jest to kość strzałkowa. | Kolejną cechą diagnostyczną była "kość piszczelowa z krótkim grzbietem goleniowym", lecz później uznano, że jest to kość strzałkowa. | ||
==Paleoekologia== | ==Paleoekologia== | ||
| − | + | Często sądzi się, że argentynozaur mógł padać ofiarą ogromnego [[teropod]]a ''[[Giganotosaurus]]'', lecz to błędny pogląd – szczątki giganotozaura są nieco starsze i pochodzą z formacji [[Candeleros]]. Jednak odnaleziono innego bardzo dużego teropoda w tych samych pokładach, co argentynozaura: ''[[Mapusaurus]]'' to bliski krewny ''[[Giganotosaurus]]'', który być może z powodzeniem polował na tego ogromnego tytanozaura. ''Argentinosaurus'' koegzystował prawdopodobnie także m.in. z innymi zauropodami ''[[Choconsaurus]]'', ''[[Limaysaurus]]'' i ''[[Cathartesaura]]'' (Simón i in. 2017) teropodami ''[[Huinculsaurus]]'', ''[[Ilokelesia]]'', ''[[Skorpiovenator]]'', ''[[Tralkasaurus]]'', ''[[Taurovenator]]'', ''[[Gualicho]]'', ''[[Aoniraptor]]'' i ''[[Overoraptor]]'' (Motta i in. 2020) oraz ornitopodami. | |
''Argentinosaurus'' jest największym znanym roślinożercą zamieszkującym te tereny w owym czasie, więc można przyjąć, że samodzielnie zajmował niszę ekologiczną – był w stanie sięgać po pokarm niedostępny dla innych dinozaurów. Inne zauropody dzielące z nim ekosystemy, jak ''[[Cathartesaura]]'', były zbyt małe by mogły z nim konkurować o najwyżej rosnące gałęzie drzew. | ''Argentinosaurus'' jest największym znanym roślinożercą zamieszkującym te tereny w owym czasie, więc można przyjąć, że samodzielnie zajmował niszę ekologiczną – był w stanie sięgać po pokarm niedostępny dla innych dinozaurów. Inne zauropody dzielące z nim ekosystemy, jak ''[[Cathartesaura]]'', były zbyt małe by mogły z nim konkurować o najwyżej rosnące gałęzie drzew. | ||
| Linia 108: | Linia 102: | ||
Duże wrażenie robią wymiary jego szczątków: jeden z kręgów mierzy 159 cm wysokości, a kość strzałkowa 155 cm. Nie znamy kości ramieniowej argentynozaura, ale na podstawie stosunku tej kości do piszczeli u ''[[Aegyptosaurus]]'' to można uznać (o ile ''Argentinosaurus'' miał takie same proporcje tych kości długich) że wynosiła ona 181 cm. Jest to niewiele mniej niż u ''[[Brachiosaurus]]'' (ok. 216 cm), a należy pamiętać, że u argentynozaura kończyny przednie były zapewne wyraźnie krótsze od tylnych. | Duże wrażenie robią wymiary jego szczątków: jeden z kręgów mierzy 159 cm wysokości, a kość strzałkowa 155 cm. Nie znamy kości ramieniowej argentynozaura, ale na podstawie stosunku tej kości do piszczeli u ''[[Aegyptosaurus]]'' to można uznać (o ile ''Argentinosaurus'' miał takie same proporcje tych kości długich) że wynosiła ona 181 cm. Jest to niewiele mniej niż u ''[[Brachiosaurus]]'' (ok. 216 cm), a należy pamiętać, że u argentynozaura kończyny przednie były zapewne wyraźnie krótsze od tylnych. | ||
| − | + | Szacunki wielkości całego zwierzęcia są niepewne. Argentynozaur w momencie opisu był ochrzczony największym zwierzęciem lądowym wszech czasów (ale zob. opisy ''[[Amphicoelias]]'' i ''[[Bruhathkayosaurus]]''). Wczesne rekonstrukcje Paula ([[1994]]) mówiły o 30-35 m długości i aż 80-100 t masy. W [[2006]] roku [[Kenneth Carpenter|Carpenter]] posiłkując się dobrze poznanym tytanozaurem o nazwie ''[[Saltasaurus]]'' oszacował jego długość na 30 metrów. [[Gerardo Mazzetta|Mazzetta]] i in. ([[2004]]) ustalili masę na 60-88 t (wg nich najbardziej prawdopodobne są 73 t). [[Gregory Paul|Paul]] ([[2010]]) oszacował masę 30-metrowego argentynozaura na 55 ton. Podobne rezultaty uzyskał także Zach Armstrong (cytowany w Wedel, online 2010), który zakwestionował badanie Mazzetty jako wysoce niepewne, między innymi ze względu na zbyt dużą gęstość ciała użytą dla zauropodów, z czym zgodził się Wedel (online [[2010]]) i zasugerował, że dane z 2004 roku są najprawdopodobniej przesadzone. Mniejsze szacunki podaje także Carrano ([[2005]]) ~50 ton. Benson i in. ([[2014]]) używając obwodu kończyn oszacowali masę na aż 90 ton. Mimo poznanego jedynie w 5% szkieletu tego olbrzyma, naukowcy pokusili się o rekonstrukcję całego zwierzęcia na podstawie innych, mniejszych tytanozaurów. Szkielet wystawiony w Muzeum Historii Naturalnej Senckenberg we Frankfurcie nad Menem ma aż 37 metrów długości. W roku 2019 Paul oszacował rozmiary na 35 i 65-75 t. Podobne rezultaty uzyskali Molina-Pérez i Larramendi - 35 m i 75 ton (dla holotypu). | |
==Media i kultura== | ==Media i kultura== | ||
| − | Argentynozaur jest przedstawiany w wielu książkach popularnonaukowych, jest także przedmiotem wielu rysunków i rekonstrukcji. Dinozaur wystąpił w kilku filmach, między innymi w wyprodukowanym przez BBC | + | Argentynozaur jest przedstawiany w wielu książkach popularnonaukowych, jest także przedmiotem wielu rysunków i rekonstrukcji. Dinozaur wystąpił w kilku filmach, między innymi w wyprodukowanym przez BBC "Planet Dinosaur" - gdzie pojawia się w 5 części serii, przedstawiono go tam np. w starciu z [[Mapusaurus|mapuzaurem]] - ogromnym drapieżnikiem. Argentynozaur pojawił się także we wcześniejszym filmie BBC "Pazur Olbrzyma". W roku 2013 został stworzony komputerowy model 3D, który obrazuje domniemany sposób poruszania się olbrzymiego dinozaura (Sellers i in. [[2013]]). |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 129: | Linia 123: | ||
Źródła naukowe: | Źródła naukowe: | ||
| − | Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage. PLOS Biology, Vol:12 | + | Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage. PLOS Biology, Vol:12 [[doi: 10.1371/journal.pbio.1001853]] |
Carballido J.L., Rauhut O.W.M., Pol D., Salgado L. (2011): Osteology and phylogenetic relationships of Tehuelchesaurus benitezii (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Patagonia. The Linnean Society of London. [[DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00723.x]] | Carballido J.L., Rauhut O.W.M., Pol D., Salgado L. (2011): Osteology and phylogenetic relationships of Tehuelchesaurus benitezii (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Patagonia. The Linnean Society of London. [[DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00723.x]] | ||
| Linia 136: | Linia 130: | ||
Mazzetta, G.V., Christiansen, P. & Fariña, R.A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4): 1–13. | Mazzetta, G.V., Christiansen, P. & Fariña, R.A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4): 1–13. | ||
| + | |||
| + | Motta, M. J., Agnolín, F. L., Egli, F. B., & Novas, F. E. (2020). New theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Patagonia sheds light on the paravian radiation in Gondwana. The Science of Nature, 107(3), 1-8. | ||
Upchurch P., Barrett P. M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press. | Upchurch P., Barrett P. M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press. | ||
| − | Carrano, M.T. (2005) The | + | Carrano, M. T. (2005). The evolution of sauropod locomotion: morphological diversity of a secondarily quadrupedal radiation. The sauropods: evolution and paleobiology. |
| − | + | Paul, G. S. (1994). Big sauropods–really, really big sauropods. The Dinosaur Report, 12-13. | |
| − | + | Sellers, W. I., Margetts, L., Coria, R. A., & Manning, P. L. (2013). March of the titans: the locomotor capabilities of sauropod dinosaurs. PloS one, 8(10). | |
| − | + | Simón, E., Salgado, L., & Calvo, J. O. (2017). A new titanosaur sauropod from the Upper Cretaceous of Patagonia, Neuquén Province, Argentina. Ameghiniana, 55(1), 1-29. | |
| − | Bonaparte, J.F. (1996). | + | Bonaparte, J. F. (1996). Cretaceous tetrapods of Argentina. |
| − | + | Paul, G.S. (2019). "Determining the largest known land animal: A critical comparison of differing methods for restoring the volume and mass of extinct animals" Annals of Carnegie Museum, 85(4), 335-358. | |
| − | + | González Riga, B. J., Lamanna, M. C., Otero, A., David, L. D. O., Kellner, A. W., & Ibiricu, L. M. (2019). An overview of the appendicular skeletal anatomy of South American titanosaurian sauropods, with definition of a newly recognized clade. Anais da Academia Brasileira de Ciências, 91. | |
| − | |||
| − | González Riga, | ||
Inne: | Inne: | ||
| − | + | Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs. Princeton University Press. | |
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information". [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf] | Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information". [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf] | ||
| + | |||
| + | Novas, F. E., & Ezcurra, M. (2006). Reinterpretation of the dorsal vertebrae of Argentinosaurus huinculensis (Sauropoda, Titanosauridae). Ameghiniana, 43(4). | ||
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford. | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford. | ||
| + | |||
| + | Sassani, N., & Bivens, G. T. (2017). The Chinese colossus: an evaluation of the phylogeny of Ruyangosaurus giganteus and its implications for titanosaur evolution (No. e2988v1). PeerJ Preprints. | ||
Wedel, online 2010 http://svpow.com/2010/04/15/argentinosaurus-smaller-than-you-think/ | Wedel, online 2010 http://svpow.com/2010/04/15/argentinosaurus-smaller-than-you-think/ | ||
Wersja z 16:48, 17 cze 2020
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler |
| Argentinosaurus (argentynozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 30-35 m |
| Masa: | 50-90 t |
| Miejsce występowania: | Argentyna - Neuquén
(formacja Huincul) |
| Czas występowania | 97-93 Ma |
| Systematyka | Dinosauria
??? Lithostrotia (??? Andesauroidea) ??? Colossosauria (??? Saltasauridae) ??? Lognkosauria (??? Opisthocoelicaudiinae) |
Autor: Nobu Tamura, Stephen O'Connor [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Argentynozaur to przedstawiciel tytanozaurów żyjący w kredzie na terenie dzisiejszej Argentyny. Był jednym z największych dinozaurów i prawdopodobnie największym znanym z niefragmentarycznego i weryfikowalnego materiału.
Bywał łączony z m.in. Saltasauridae, lecz wg większości nowych analiz jest to bazalny tytanozaur. D'Emic (2012) wykazał, że należy do kladu Tastavinsaurus+Titanosauria, ale nie jest euhelopodydem ani litostrotem.
Materiał kopalny
Holotyp o numerze PVPH-1 to: 6 kręgów grzbietowych (być może jest ich więcej, ale opisano tylko 6) - 5 środkowych kręgów 3-7 i 1 tylny (10 lub 11- posiadający największą średnicę trzonu), odcinek krzyżowy zawiera pozostałości kręgów nr 1 do 5 (bez ostatniego kręgu krzyżowego) z większością żeber odcinka krzyżowego z prawej strony; duża część fragmentarycznych żeber z odcinka piersiowego, prawa kość strzałkowa o długości 155 cm (początkowo opisana błędnie jako piszczel).
Materiał przypisany to:
- MLP-DP 46-VIII-21-3 to fragment kości udowej (175 cm i 118 cm obwód) o szacunkowej długości 270 cm (Molina-Pérez & Larramendi 2020), 255,7 cm (Mazzetta 2004 i in.) i 257,5 cm (Paul 2019).
- MCF-PVPH #? to kość udowa o długości 250 cm (Bonaparte 1996) - jest to największa znana kompletna kość udowa dinozaura.
Nie wiadomo, czy kości udowe należą do tego gatunku (Paul 2019), większa i niekompletna pochodzi z nieco późniejszych warstw niż holotyp (Molina-Pérez & Larramendi 2020).
Diagnoza
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Wielkich rozmiarów tytanozaur z następującą kombinacją cech: opistoceliczne kręgi grzbietowe zaopatrzone w dobrze rozwinięte hyposphene-hypantrum z dodatkowymi połączeniami między nimi. Przednie kręgi grzbietowe z poprzecznymi szerokimi i przedniotylno płaskimi wyrostkami neuralnymi zaopatrzonymi w solidne płytki znajdujące się przed wyrostkami kolczystymi. Środkowe i tylne kręgi grzbietowe z niskimi i szerokimi trzonami z brzusznym przodem prawie płaskim z pleurocelami zlokalizowanymi w przedniej połowie trzonu. Kręgi krzyżowe II do V bardzo zredukowane. Żebra cylindryczne, puste w środku. Kościste macrocells w kręgach krzyżowych i przedkrzyżowych. Obecnie diagnoza jest nie aktualna ze względu na ponowne "umiejscowienie" kręgów grzbietowych (Novas & Ezcurra 2006)
Kolejną cechą diagnostyczną była "kość piszczelowa z krótkim grzbietem goleniowym", lecz później uznano, że jest to kość strzałkowa.
Paleoekologia
Często sądzi się, że argentynozaur mógł padać ofiarą ogromnego teropoda Giganotosaurus, lecz to błędny pogląd – szczątki giganotozaura są nieco starsze i pochodzą z formacji Candeleros. Jednak odnaleziono innego bardzo dużego teropoda w tych samych pokładach, co argentynozaura: Mapusaurus to bliski krewny Giganotosaurus, który być może z powodzeniem polował na tego ogromnego tytanozaura. Argentinosaurus koegzystował prawdopodobnie także m.in. z innymi zauropodami Choconsaurus, Limaysaurus i Cathartesaura (Simón i in. 2017) teropodami Huinculsaurus, Ilokelesia, Skorpiovenator, Tralkasaurus, Taurovenator, Gualicho, Aoniraptor i Overoraptor (Motta i in. 2020) oraz ornitopodami.
Argentinosaurus jest największym znanym roślinożercą zamieszkującym te tereny w owym czasie, więc można przyjąć, że samodzielnie zajmował niszę ekologiczną – był w stanie sięgać po pokarm niedostępny dla innych dinozaurów. Inne zauropody dzielące z nim ekosystemy, jak Cathartesaura, były zbyt małe by mogły z nim konkurować o najwyżej rosnące gałęzie drzew.
Rozmiary
Argentinosaurus to jeden z największych odkrytych zauropodów. Jego fragmentaryczne skamieniałości zostały odnalezione w Argentynie w pokładach datowanych na "środkową" kredę.
Duże wrażenie robią wymiary jego szczątków: jeden z kręgów mierzy 159 cm wysokości, a kość strzałkowa 155 cm. Nie znamy kości ramieniowej argentynozaura, ale na podstawie stosunku tej kości do piszczeli u Aegyptosaurus to można uznać (o ile Argentinosaurus miał takie same proporcje tych kości długich) że wynosiła ona 181 cm. Jest to niewiele mniej niż u Brachiosaurus (ok. 216 cm), a należy pamiętać, że u argentynozaura kończyny przednie były zapewne wyraźnie krótsze od tylnych.
Szacunki wielkości całego zwierzęcia są niepewne. Argentynozaur w momencie opisu był ochrzczony największym zwierzęciem lądowym wszech czasów (ale zob. opisy Amphicoelias i Bruhathkayosaurus). Wczesne rekonstrukcje Paula (1994) mówiły o 30-35 m długości i aż 80-100 t masy. W 2006 roku Carpenter posiłkując się dobrze poznanym tytanozaurem o nazwie Saltasaurus oszacował jego długość na 30 metrów. Mazzetta i in. (2004) ustalili masę na 60-88 t (wg nich najbardziej prawdopodobne są 73 t). Paul (2010) oszacował masę 30-metrowego argentynozaura na 55 ton. Podobne rezultaty uzyskał także Zach Armstrong (cytowany w Wedel, online 2010), który zakwestionował badanie Mazzetty jako wysoce niepewne, między innymi ze względu na zbyt dużą gęstość ciała użytą dla zauropodów, z czym zgodził się Wedel (online 2010) i zasugerował, że dane z 2004 roku są najprawdopodobniej przesadzone. Mniejsze szacunki podaje także Carrano (2005) ~50 ton. Benson i in. (2014) używając obwodu kończyn oszacowali masę na aż 90 ton. Mimo poznanego jedynie w 5% szkieletu tego olbrzyma, naukowcy pokusili się o rekonstrukcję całego zwierzęcia na podstawie innych, mniejszych tytanozaurów. Szkielet wystawiony w Muzeum Historii Naturalnej Senckenberg we Frankfurcie nad Menem ma aż 37 metrów długości. W roku 2019 Paul oszacował rozmiary na 35 i 65-75 t. Podobne rezultaty uzyskali Molina-Pérez i Larramendi - 35 m i 75 ton (dla holotypu).
Media i kultura
Argentynozaur jest przedstawiany w wielu książkach popularnonaukowych, jest także przedmiotem wielu rysunków i rekonstrukcji. Dinozaur wystąpił w kilku filmach, między innymi w wyprodukowanym przez BBC "Planet Dinosaur" - gdzie pojawia się w 5 części serii, przedstawiono go tam np. w starciu z mapuzaurem - ogromnym drapieżnikiem. Argentynozaur pojawił się także we wcześniejszym filmie BBC "Pazur Olbrzyma". W roku 2013 został stworzony komputerowy model 3D, który obrazuje domniemany sposób poruszania się olbrzymiego dinozaura (Sellers i in. 2013).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Argentinosaurus można przetłumaczyć jako "argentyński jaszczur" bądź "srebrny jaszczur" (łac. argentum, z którego wzięła się nazwa tego państwa, oznacza srebro). Epitet gatunkowy huinculensis wziął się z nazwy znalezienia szczątków - formacji Huincul.
Spis gatunków
| Argentinosaurus | Bonaparte i Coria, 1993 |
|---|---|
| A. huinculensis | Bonaparte i Coria, 1993 |
Bibliografia
Źródła naukowe:
Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage. PLOS Biology, Vol:12 doi: 10.1371/journal.pbio.1001853
Carballido J.L., Rauhut O.W.M., Pol D., Salgado L. (2011): Osteology and phylogenetic relationships of Tehuelchesaurus benitezii (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Patagonia. The Linnean Society of London. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00723.x
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x
Mazzetta, G.V., Christiansen, P. & Fariña, R.A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4): 1–13.
Motta, M. J., Agnolín, F. L., Egli, F. B., & Novas, F. E. (2020). New theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Patagonia sheds light on the paravian radiation in Gondwana. The Science of Nature, 107(3), 1-8.
Upchurch P., Barrett P. M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press.
Carrano, M. T. (2005). The evolution of sauropod locomotion: morphological diversity of a secondarily quadrupedal radiation. The sauropods: evolution and paleobiology.
Paul, G. S. (1994). Big sauropods–really, really big sauropods. The Dinosaur Report, 12-13.
Sellers, W. I., Margetts, L., Coria, R. A., & Manning, P. L. (2013). March of the titans: the locomotor capabilities of sauropod dinosaurs. PloS one, 8(10).
Simón, E., Salgado, L., & Calvo, J. O. (2017). A new titanosaur sauropod from the Upper Cretaceous of Patagonia, Neuquén Province, Argentina. Ameghiniana, 55(1), 1-29.
Bonaparte, J. F. (1996). Cretaceous tetrapods of Argentina.
Paul, G.S. (2019). "Determining the largest known land animal: A critical comparison of differing methods for restoring the volume and mass of extinct animals" Annals of Carnegie Museum, 85(4), 335-358.
González Riga, B. J., Lamanna, M. C., Otero, A., David, L. D. O., Kellner, A. W., & Ibiricu, L. M. (2019). An overview of the appendicular skeletal anatomy of South American titanosaurian sauropods, with definition of a newly recognized clade. Anais da Academia Brasileira de Ciências, 91.
Inne:
Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs. Princeton University Press.
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information". [2]
Novas, F. E., & Ezcurra, M. (2006). Reinterpretation of the dorsal vertebrae of Argentinosaurus huinculensis (Sauropoda, Titanosauridae). Ameghiniana, 43(4).
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.
Sassani, N., & Bivens, G. T. (2017). The Chinese colossus: an evaluation of the phylogeny of Ruyangosaurus giganteus and its implications for titanosaur evolution (No. e2988v1). PeerJ Preprints.
Wedel, online 2010 http://svpow.com/2010/04/15/argentinosaurus-smaller-than-you-think/
http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?action=checkTaxonInfo&taxon_no=66645&is_real_user=1
![[1]](http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Argentinosaurus_BW.jpg){kind=link}
