Austrocheirus: Różnice pomiędzy wersjami
(→Bibliografia) |
|||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | {{DISPLAYTITLE:''Austrocheirus''}} | |
| − | { | + | {{Opis |
| − | | Autor | + | |Autor = [[Tomasz Skawiński]] |
| − | | Korekta | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Michał Siedlecki]] |
| − | + | |nazwa = ''Austrocheirus'' (austrocheir) | |
| − | + | |długość = 9,3 m (młody dorosły) <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> | |
| − | | | + | |wysokość = 2,5 m (w biodrach; młody dorosły) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | </ | + | |masa = 1 t (młody dorosły) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | + | |dieta = mięsożerny | |
| − | + | |miejsce = [[Argentyna]] - prowincja Santa Crúz | |
| − | |- | + | <small>([[formacja]] [[Cerro Fortaleza]])</small> |
| − | + | |czas = {{Występowanie|76|70}} | |
| − | | | + | ok. 76 - 70 [[Ma]] |
| + | <small> [[późna kreda]] (środkowy [[kampan]] - wczesny [[mastrycht]])</small> | ||
| + | |systematyka = | ||
| + | [[Dinosauria]] | ||
| − | + | [[Saurischia]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | [[Theropoda]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | [[Averostra]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ? [[Ceratosauria]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[ | + | ? [[Abelisauroidea]] |
| − | [[ | + | ? [[Noasauridae]] |
| + | |grafika = Austrocheirus isasii.png | ||
| + | |podpis = Przypuszczalna rekonstrukcja przyżyciowa austrocheira. Autor: Levi bernardo. [[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Austrocheirus_isasii.png]] | ||
| + | |PorównanieGrupa = | ||
| + | |PorównanieDługość = | ||
| + | |mapa = | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| + | 49.9°S 72.1°W~formacja Cerro Fortaleza | ||
| + | </display_points> | ||
| + | }} | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Wstęp == | == Wstęp == | ||
| − | '''''Austrocheirus''''' to [[rodzaj]] [[Theropoda|teropoda]] | + | '''''Austrocheirus''''' to [[rodzaj]] tajemniczego [[Theropoda|teropoda]] żyjącego w późnej [[kreda|kredzie]] w [[Ameryka Południowa|Ameryce Południowej]]. |
== Historia odkryć == | == Historia odkryć == | ||
| − | Rodzaj ''Austrocheirus'', jak również jego gatunek typowy ''A. isasii'', zostały opisane przez [[Martín Ezcurra|Martína Ezcurrę]], [[Federico Agnolín|Federica Agnolína]] i [[Fernando Novas|Fernanda Novasa]] w 2010 roku | + | [[Rodzaj]] ''Austrocheirus'', jak również jego [[gatunek]] [[typowy]] ''A. isasii'', zostały opisane przez [[Martín Ezcurra|Martína Ezcurrę]], [[Federico Agnolín|Federica Agnolína]] i [[Fernando Novas|Fernanda Novasa]] w 2010 roku. Szczątki te odkryto w górnokredowych osadach formacji [[Cerro Fortaleza]] w południowo-zachodniej Patagonii (zob. [[Talenkauen#Wiek geologiczny]] w kwestii wieku tych osadów). Okaz ten (MPM-PV 10003) odnaleziono 17 marca 2002 roku w Hoyada Arroyo Seco. Inne dinozaury, których skamieniałości odkryto w Cerro Fortaleza to m.in. ''[[Talenkauen]]'' i ''[[Orkoraptor]]''. W 2024 roku Agnolín i współpracownicy znaleźli i opisali nowe elementy wspomnianego okazu (Agnolín i in., 2024). |
| − | == | + | ==Materiał kopalny== |
| − | + | [[Holotyp|holotyp]] (MPM-PV 10003) to niekompletny szkielet obejmujący niekompletny trzon środkowego kręgu ogonowego, trzy częściowe łuki kręgowe środkowych kręgów ogonowych, fragmentaryczną kość śródręcza ? III, częściowy paliczek ? III-1, dolną część k. piszczelowej, fragmenty k. śródstopia II i III (tylna część) oraz trzy tylne paliczki stopy. Agnolín i współpracownicy do okazu typowego przypisują również niekompletną prawą k. łokciową (bez tylnego końca), lewy pazur drugiego palca ręki (bez czubka) oraz lewą k. śródstopia IC ( z uszkodzoną tylną częścią) (Agnolín i in., 2024). | |
== Systematyka == | == Systematyka == | ||
[[Plik:Ezcurra i in., 2010.jpg|thumb|250px|Pozycja filogenetyczna ''Austrocheirus'' wg Ezcurry i in. (2010)]] | [[Plik:Ezcurra i in., 2010.jpg|thumb|250px|Pozycja filogenetyczna ''Austrocheirus'' wg Ezcurry i in. (2010)]] | ||
| − | Cechy trzeciej kości śródręcza i paliczków stóp pozwalają na odróżnienie go od innych [[bazalny takson|bazalnych]] teropodów . Według analizy [[kladystyka|kladystycznej]] przeprowadzonej przez autorów ''Austrocheirus'' jest bardziej zaawansowany niż ''[[Ceratosaurus]]'' i ''[[Berberosaurus]]'' i znajduje się w [[politomia|politomii]] u podstawy [[drzewo filogenetyczne|drzewa filogenetycznego]] Abelisauroidea. Jego przynależność do tego [[klad]]u wspierają dwie [[synapomorfia|synapomorfie]]. ''Austrocheirus'' jest pierwszym znanym średniej wielkości późnokredowym abelizauroidem mającym [[wikipedia:pl:atrofia|nieatroficzne]] kończyny przednie. Wskazuje to, że redukcja kończyn przednich u zaawansowanych [[Abelisauridae]] nie wiąże się bezpośrednio ze zwiększeniem rozmiarów. | + | Cechy trzeciej kości śródręcza i paliczków stóp pozwalają na odróżnienie go od innych [[bazalny takson|bazalnych]] teropodów. Według analizy [[kladystyka|kladystycznej]] przeprowadzonej przez autorów nazwy, ''Austrocheirus'' jest bardziej zaawansowany niż ''[[Ceratosaurus]]'' i ''[[Berberosaurus]]'' i znajduje się w [[politomia|politomii]] u podstawy [[drzewo filogenetyczne|drzewa filogenetycznego]] [[Abelisauroidea]]. Jego przynależność do tego [[klad]]u wspierają dwie [[synapomorfia|synapomorfie]]. |
| + | |||
| + | ''Austrocheirus'' jest pierwszym znanym średniej wielkości późnokredowym abelizauroidem mającym [[wikipedia:pl:atrofia|nieatroficzne]] kończyny przednie. Wskazuje to, że redukcja kończyn przednich u zaawansowanych [[Abelisauridae]] nie wiąże się bezpośrednio ze zwiększeniem rozmiarów. | ||
| + | |||
| + | Zdaniem Rauhuta (2012) to bliżej nieokreślony [[teropod]]. Wg Mortimera (online) jest to noazauryd (czyniłoby go to wtedy jednym z największych przedstawicieli tej grupy ceratozaurów). Agnolín wraz ze współpracownikami uważają, że najbezpieczniej uznać austrocheira za nieokreślonego przedstawiciela [[Averostra]] do czasu odnalezienia kompletniejszych szczątków tego taksonu. Zauważają jednak, że nowo opisane fragmenty szkieletu tego teropoda są podobne do tych samych elementów szkieletu [[Megaraptoridae|megaraptorydów]] (Agnolín i in., 2024). | ||
| + | |||
| + | ==Etymologia == | ||
| + | Nazwa ''Austrocheirus'' w języku greckim oznacza „południowa ręka”. Epitet gatunkowy upamiętnia odkrywcę i preparatora skamieniałości austrocheira, Marcelo Pablo Isasiego. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V|''Austrocheirus''}} | |
| − | | [[Martín Ezcurra|Ezcurra]], [[Federico Agnolín|Agnolín]] i [[Fernando Novas|Novas]], [[2010]] | + | |{{Kpt|[[Martín Ezcurra|Ezcurra]], [[Federico Agnolín|Agnolín]] i [[Fernando Novas|Novas]]}}, [[2010]] |
|- | |- | ||
| − | + | |{{V|''A. isasii''}} | |
| − | | | + | |{{Kpt|Ezcurra, Agnolín i Novas}}, 2010 |
|} | |} | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
<small> | <small> | ||
| − | + | Agnolín, F. L.; Álvarez Herrera, G.; Rolando, M. A.; Motta, M.; Rozadilla, S.; Verdiquio, L.; D'Angelo, J. S.; Moyano-Paz, D.; Varela, A. N.; Sterli, J.; Bogan, S.; Miner, S.; Moreno R., Ana; Muñoz, G.; Isasi, M. P.; Novas, F. E. (2024). "Fossil vertebrates from the Cerro Fortaleza Formation (Upper Cretaceous), Santa Cruz Province, Argentina". Cretaceous Research. 154. 105735. https://doi.org/10.1016%2Fj.cretres.2023.105735 | |
| + | |||
| + | Ezcurra MD, Agnolín FL, Novas FE. 2010. An abelisauroid dinosaur with a non-atrophied manus from the Late Cretaceous Pari Aike Formation of southern Patagonia. Zootaxa 2450: 1–25. [http://mapress.com/zootaxa/2010/f/z02450p025f.pdf Abstrakt]. | ||
| + | |||
| + | Mortimer, M. (online) | ||
| + | |||
| + | Rauhut OWM 2012. A reappraisal of a putative record of abelisauroid theropod dinosaur from the Middle Jurassic of England. Proceedings of the Geologists' Association [http://dx.doi.org/10.1016/j.pgeola.2012.05.008 Abstrakt]</small> | ||
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 70: | Linia 81: | ||
[[Kategoria:Theropoda]] | [[Kategoria:Theropoda]] | ||
[[Kategoria:Ceratosauria]] | [[Kategoria:Ceratosauria]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Noasauridae]] |
[[Kategoria:Ameryka Południowa]] | [[Kategoria:Ameryka Południowa]] | ||
[[Kategoria:Argentyna]] | [[Kategoria:Argentyna]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| + | [[Kategoria:Kampan]] | ||
[[Kategoria:Mastrycht]] | [[Kategoria:Mastrycht]] | ||
Aktualna wersja na dzień 14:47, 11 lut 2024
| Autor: | Tomasz Skawiński |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Michał Siedlecki |
| Austrocheirus (austrocheir) | |
|---|---|
| Długość | 9,3 m (młody dorosły) [1] |
| Wysokość | 2,5 m (w biodrach; młody dorosły) [1] |
| Masa | 1 t (młody dorosły) [1] |
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Argentyna - prowincja Santa Crúz |
| Czas |
ok. 76 - 70 Ma późna kreda (środkowy kampan - wczesny mastrycht) |
| Systematyka | Dinosauria |
 Przypuszczalna rekonstrukcja przyżyciowa austrocheira. Autor: Levi bernardo. [[1]] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Austrocheirus to rodzaj tajemniczego teropoda żyjącego w późnej kredzie w Ameryce Południowej.
Historia odkryć
Rodzaj Austrocheirus, jak również jego gatunek typowy A. isasii, zostały opisane przez Martína Ezcurrę, Federica Agnolína i Fernanda Novasa w 2010 roku. Szczątki te odkryto w górnokredowych osadach formacji Cerro Fortaleza w południowo-zachodniej Patagonii (zob. Talenkauen#Wiek geologiczny w kwestii wieku tych osadów). Okaz ten (MPM-PV 10003) odnaleziono 17 marca 2002 roku w Hoyada Arroyo Seco. Inne dinozaury, których skamieniałości odkryto w Cerro Fortaleza to m.in. Talenkauen i Orkoraptor. W 2024 roku Agnolín i współpracownicy znaleźli i opisali nowe elementy wspomnianego okazu (Agnolín i in., 2024).
Materiał kopalny
holotyp (MPM-PV 10003) to niekompletny szkielet obejmujący niekompletny trzon środkowego kręgu ogonowego, trzy częściowe łuki kręgowe środkowych kręgów ogonowych, fragmentaryczną kość śródręcza ? III, częściowy paliczek ? III-1, dolną część k. piszczelowej, fragmenty k. śródstopia II i III (tylna część) oraz trzy tylne paliczki stopy. Agnolín i współpracownicy do okazu typowego przypisują również niekompletną prawą k. łokciową (bez tylnego końca), lewy pazur drugiego palca ręki (bez czubka) oraz lewą k. śródstopia IC ( z uszkodzoną tylną częścią) (Agnolín i in., 2024).
Systematyka
Cechy trzeciej kości śródręcza i paliczków stóp pozwalają na odróżnienie go od innych bazalnych teropodów. Według analizy kladystycznej przeprowadzonej przez autorów nazwy, Austrocheirus jest bardziej zaawansowany niż Ceratosaurus i Berberosaurus i znajduje się w politomii u podstawy drzewa filogenetycznego Abelisauroidea. Jego przynależność do tego kladu wspierają dwie synapomorfie.
Austrocheirus jest pierwszym znanym średniej wielkości późnokredowym abelizauroidem mającym nieatroficzne kończyny przednie. Wskazuje to, że redukcja kończyn przednich u zaawansowanych Abelisauridae nie wiąże się bezpośrednio ze zwiększeniem rozmiarów.
Zdaniem Rauhuta (2012) to bliżej nieokreślony teropod. Wg Mortimera (online) jest to noazauryd (czyniłoby go to wtedy jednym z największych przedstawicieli tej grupy ceratozaurów). Agnolín wraz ze współpracownikami uważają, że najbezpieczniej uznać austrocheira za nieokreślonego przedstawiciela Averostra do czasu odnalezienia kompletniejszych szczątków tego taksonu. Zauważają jednak, że nowo opisane fragmenty szkieletu tego teropoda są podobne do tych samych elementów szkieletu megaraptorydów (Agnolín i in., 2024).
Etymologia
Nazwa Austrocheirus w języku greckim oznacza „południowa ręka”. Epitet gatunkowy upamiętnia odkrywcę i preparatora skamieniałości austrocheira, Marcelo Pablo Isasiego.
Spis gatunków
| Austrocheirus | Ezcurra, Agnolín i Novas, 2010 |
| A. isasii | Ezcurra, Agnolín i Novas, 2010 |
Bibliografia
Agnolín, F. L.; Álvarez Herrera, G.; Rolando, M. A.; Motta, M.; Rozadilla, S.; Verdiquio, L.; D'Angelo, J. S.; Moyano-Paz, D.; Varela, A. N.; Sterli, J.; Bogan, S.; Miner, S.; Moreno R., Ana; Muñoz, G.; Isasi, M. P.; Novas, F. E. (2024). "Fossil vertebrates from the Cerro Fortaleza Formation (Upper Cretaceous), Santa Cruz Province, Argentina". Cretaceous Research. 154. 105735. https://doi.org/10.1016%2Fj.cretres.2023.105735
Ezcurra MD, Agnolín FL, Novas FE. 2010. An abelisauroid dinosaur with a non-atrophied manus from the Late Cretaceous Pari Aike Formation of southern Patagonia. Zootaxa 2450: 1–25. Abstrakt.
Mortimer, M. (online)
Rauhut OWM 2012. A reappraisal of a putative record of abelisauroid theropod dinosaur from the Middle Jurassic of England. Proceedings of the Geologists' Association Abstrakt
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Austrocheirus_isasii.png){kind=link}