Bajadasaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(Poprawa opisu) |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Kamil Kamiński]] | |Autor = [[Kamil Kamiński]] | ||
| − | |Korekta | + | |Korekta = [[Paweł Konarzewski]] |
|nazwa = ''Bajadasaurus'' (bajadazaur) | |nazwa = ''Bajadasaurus'' (bajadazaur) | ||
| − | |długość = | + | |długość = ~ 10,1 m <ref>Pomiar wykonany przez Gunnara Bivensa. Zobacz rekosktuckję szkieletu.</ref> |
|wysokość = | |wysokość = | ||
|masa = | |masa = | ||
| Linia 15: | Linia 15: | ||
|systematyka = | |systematyka = | ||
[[Dinosauria]] | [[Dinosauria]] | ||
| + | |||
| + | [[Saurischia]] | ||
[[Sauropodomorpha]] | [[Sauropodomorpha]] | ||
| Linia 23: | Linia 25: | ||
[[Dicraeosauridae]] | [[Dicraeosauridae]] | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = Bajadasaurus skeletal by Gunnar Bivens.jpg |
| − | |podpis = Rekonstrukcja ''Bajadasaurus''. Autor: | + | |podpis = Rekonstrukcja szkieletu ''Bajadasaurus''. Na biało zostały zaznaczone odnalezione elementy. Autor: Gunnar Bivens. [https://www.deviantart.com/gunnarbivens/art/Bajadasaurus-pronuspinax-Skeletal-881610664] |
|PorównanieGrupa = | |PorównanieGrupa = | ||
|PorównanieDługość = | |PorównanieDługość = | ||
| Linia 34: | Linia 36: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
[[Plik: Skeletal_elements_of_Bajadasaurus.png|300px|thumb|right|Odnalezione kości. Źródło: Gallina i in., 2019. [https://www.nature.com/articles/s41598-018-37943-3].]] | [[Plik: Skeletal_elements_of_Bajadasaurus.png|300px|thumb|right|Odnalezione kości. Źródło: Gallina i in., 2019. [https://www.nature.com/articles/s41598-018-37943-3].]] | ||
| − | [[Plik: Bajadasaurus.png|300px|thumb|right|Rekonstrukcja | + | [[Plik: Bajadasaurus SW.png|300px|thumb|right|Rekonstrukcja ''Bajadasaurus'' z wyrostkami kolczystymi pokrytymi skórą. Autor: Slate Weasel [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bajadasaurus_SW.png]]] |
[[Holotyp]] to okaz MMCh-PV 75, obejmujący niemal kompletną czaszkę, atlas (pierwszy kręg szyjny – dźwigacz), obrotnik i prawdopodobnie piąty kręg szyjny. | [[Holotyp]] to okaz MMCh-PV 75, obejmujący niemal kompletną czaszkę, atlas (pierwszy kręg szyjny – dźwigacz), obrotnik i prawdopodobnie piąty kręg szyjny. | ||
| Linia 41: | Linia 43: | ||
==Budowa i paleobiologia== | ==Budowa i paleobiologia== | ||
| − | Czaszka ''Bajadasaurus'' była dość typowa dla tej grupy dinozaurów. Była stosunkowo lekko zbudowana, z dużym oczodołem i smukłą żuchwą o zakrzywionym do dołu przednim końcu. Umiejscowienie i kształt oczodołów prawdopodobnie umożliwiał widzenie stereoskopowe (przestrzenne). ''Bajadasaurus'' cechował się zredukowaną liczbą zębów. Były one skupione na przedzie pyska. W obu kościach szczękowych było ich zaledwie po osiem. Kości przedszczękowe nie zachowały się. Najbardziej charakterystyczna i niezwykła była budowa kręgów szyjnych. Ich wyrostki kolczyste były bardzo silnie wydłużone, przez co wysokość kręgu czterokrotnie przewyższała jego długość. Co jeszcze bardziej niezwykłe, wyrostki kolczyste były skierowane do przodu. Znamy jednak tylko pojedynczy kręg i nie wiadomo, czy widoczna obok rekonstrukcja jest do końca poprawna. Autorzy opisu przedstawili kolejne kręgi szyjne z jeszcze dłuższymi wyrostkami kolczystymi, ale nie ma pewności, czy dokładnie tak wyglądały. Gallina i współpracownicy spekulują na temat obronnej funkcji owych kolców, co wydaje się jednak wątpliwe. Cienkie i stosunkowo delikatne wyrostki mogłyby być niewystarczającą zaporą przeciwko dużemu drapieżnikowi, a ich uszkodzenie wiązałoby się z poważnymi urazami szyi. Być może więc odgrywały one głównie rolę pokazową lub były oznaką dymorfizmu płciowego. | + | Czaszka ''Bajadasaurus'' była dość typowa dla tej grupy dinozaurów. Była stosunkowo lekko zbudowana, z dużym oczodołem i smukłą żuchwą o zakrzywionym do dołu przednim końcu. Umiejscowienie i kształt oczodołów prawdopodobnie umożliwiał widzenie stereoskopowe (przestrzenne). ''Bajadasaurus'' cechował się zredukowaną liczbą zębów. Były one skupione na przedzie pyska. W obu kościach szczękowych było ich zaledwie po osiem. Kości przedszczękowe nie zachowały się. Najbardziej charakterystyczna i niezwykła była budowa kręgów szyjnych. Ich wyrostki kolczyste były bardzo silnie wydłużone, przez co wysokość kręgu czterokrotnie przewyższała jego długość. Co jeszcze bardziej niezwykłe, wyrostki kolczyste były skierowane do przodu. Znamy jednak tylko pojedynczy kręg i nie wiadomo, czy widoczna obok rekonstrukcja jest do końca poprawna. Autorzy opisu przedstawili kolejne kręgi szyjne z jeszcze dłuższymi wyrostkami kolczystymi, ale nie ma pewności, czy dokładnie tak wyglądały. Gallina i współpracownicy spekulują na temat obronnej funkcji owych kolców, co wydaje się jednak wątpliwe. Cienkie i stosunkowo delikatne wyrostki mogłyby być niewystarczającą zaporą przeciwko dużemu drapieżnikowi, a ich uszkodzenie wiązałoby się z poważnymi urazami szyi. Być może więc odgrywały one głównie rolę pokazową lub były oznaką dymorfizmu płciowego. Cedra i in. (2022) uważają, że ''Bajadasaurus'' mogł mieć podobnie jak ''[[Amargasaurus]]'' wyrostki kolczyste pokryte skórą. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 53: | Linia 55: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Gallina, P.A., Apesteguía, S., Canale, J.I., Haluza, A. (2019). “A new long-spined dinosaur from Patagonia sheds light on sauropod defense system”. Scientific Reports, vol. 9. 1392 [[ | + | <small>Cerda, I. A., Novas, F. E., Carballido, J. L., & Salgado, L. (2022). "Osteohistology of the hyperelongate hemispinous processes of ''Amargasaurus cazaui'' (Dinosauria: Sauropoda): Implications for soft tissue reconstruction and functional significance". Journal of Anatomy. [[doi:10.1111/joa.13659]] |
| − | </small> | + | |
| + | Gallina, P.A., Apesteguía, S., Canale, J.I., Haluza, A. (2019). “A new long-spined dinosaur from Patagonia sheds light on sauropod defense system”. Scientific Reports, vol. 9. 1392 [[doi::10.1038/s41598-018-37943-3]]. | ||
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
[[Kategoria:Saurischia]] | [[Kategoria:Saurischia]] | ||
| + | [[Kategoria:Sauropodomorpha]] | ||
[[Kategoria:Sauropoda]] | [[Kategoria:Sauropoda]] | ||
[[Kategoria:Diplodocoidea]] | [[Kategoria:Diplodocoidea]] | ||
| − | [[Kategoria: Dicraeosauridae]] | + | [[Kategoria:Dicraeosauridae]] |
[[Kategoria:Ameryka Południowa]] | [[Kategoria:Ameryka Południowa]] | ||
[[Kategoria:Argentyna]] | [[Kategoria:Argentyna]] | ||
Wersja z 17:35, 16 gru 2022
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Korekta: | Paweł Konarzewski |
| Bajadasaurus (bajadazaur) | |
|---|---|
| Długość | ~ 10,1 m [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Argentyna
Neuquen (formacja Bajada Colorada) |
| Czas |
ok. 142-133 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja szkieletu Bajadasaurus. Na biało zostały zaznaczone odnalezione elementy. Autor: Gunnar Bivens. [3] | |
Wstęp
Bajadasaurus to rodzaj średniej wielkości zauropoda z grupy Dicraeosauridae żyjącego we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Argentyny. Jego materiał kopalny zawiera najbardziej kompletną czaszkę spośród wszystkich znanych przedstawicieli tej rodziny. Niezwykłą cechą tego czworonożnego roślinożercy były bardzo mocno wydłużone i skierowane do przodu wyrostki kolczyste kręgów szyjnych.
Materiał kopalny
Holotyp to okaz MMCh-PV 75, obejmujący niemal kompletną czaszkę, atlas (pierwszy kręg szyjny – dźwigacz), obrotnik i prawdopodobnie piąty kręg szyjny.
Etymologia
Nazwa Bajadasaurus pochodzi od miejsca znalezienia szczątków – Bajada Colorada w Argentynie, w prowincji Neuquen. Epitet gatunkowy pronuspinax jest pochodną łacińskiego słowa pronus („pochylony do przodu”) i greckiego spinax („kolec”), w nawiązaniu do charakterystycznych wyrostków kolczystych kręgów szyjnych.
Budowa i paleobiologia
Czaszka Bajadasaurus była dość typowa dla tej grupy dinozaurów. Była stosunkowo lekko zbudowana, z dużym oczodołem i smukłą żuchwą o zakrzywionym do dołu przednim końcu. Umiejscowienie i kształt oczodołów prawdopodobnie umożliwiał widzenie stereoskopowe (przestrzenne). Bajadasaurus cechował się zredukowaną liczbą zębów. Były one skupione na przedzie pyska. W obu kościach szczękowych było ich zaledwie po osiem. Kości przedszczękowe nie zachowały się. Najbardziej charakterystyczna i niezwykła była budowa kręgów szyjnych. Ich wyrostki kolczyste były bardzo silnie wydłużone, przez co wysokość kręgu czterokrotnie przewyższała jego długość. Co jeszcze bardziej niezwykłe, wyrostki kolczyste były skierowane do przodu. Znamy jednak tylko pojedynczy kręg i nie wiadomo, czy widoczna obok rekonstrukcja jest do końca poprawna. Autorzy opisu przedstawili kolejne kręgi szyjne z jeszcze dłuższymi wyrostkami kolczystymi, ale nie ma pewności, czy dokładnie tak wyglądały. Gallina i współpracownicy spekulują na temat obronnej funkcji owych kolców, co wydaje się jednak wątpliwe. Cienkie i stosunkowo delikatne wyrostki mogłyby być niewystarczającą zaporą przeciwko dużemu drapieżnikowi, a ich uszkodzenie wiązałoby się z poważnymi urazami szyi. Być może więc odgrywały one głównie rolę pokazową lub były oznaką dymorfizmu płciowego. Cedra i in. (2022) uważają, że Bajadasaurus mogł mieć podobnie jak Amargasaurus wyrostki kolczyste pokryte skórą.
Spis gatunków
| Bajadasaurus | Gallina, Apesteguia, Canale i Haluza, 2019 |
| B. pronuspinax | Gallina, Apesteguia, Canale i Haluza, 2019 |
Bibliografia
Cerda, I. A., Novas, F. E., Carballido, J. L., & Salgado, L. (2022). "Osteohistology of the hyperelongate hemispinous processes of Amargasaurus cazaui (Dinosauria: Sauropoda): Implications for soft tissue reconstruction and functional significance". Journal of Anatomy. doi:10.1111/joa.13659
Gallina, P.A., Apesteguía, S., Canale, J.I., Haluza, A. (2019). “A new long-spined dinosaur from Patagonia sheds light on sauropod defense system”. Scientific Reports, vol. 9. 1392 doi::10.1038/s41598-018-37943-3.
- ↑ Pomiar wykonany przez Gunnara Bivensa. Zobacz rekosktuckję szkieletu.
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bajadasaurus_SW.png){kind=link}