Dineobellator: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
m (Paleoekologia)
 
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 3: Linia 3:
 
  |Autor                  = [[Kamil Kamiński]]
 
  |Autor                  = [[Kamil Kamiński]]
 
  |nazwa                  = ''Dineobellator'' (dineobellator)
 
  |nazwa                  = ''Dineobellator'' (dineobellator)
  |długość                = ok. 2 ?(3) m
+
  |długość                = ok. 3 m
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
 
  |dieta                  =  
 
  |dieta                  =  
 
  |miejsce                =  
 
  |miejsce                =  
[[USA]] <br><small>Nowy Meksyk<br>Ukhaa Tolgod ([[formacja]] [[Ojo Alamo]] – ogniwo Naashoibito)</small>
+
[[USA]]  
  |czas                  = {{Występowanie|70|67}}
+
<small>Nowy Meksyk ([[formacja]] [[Ojo Alamo]] – ogniwo Naashoibito)</small>
ok. 70-67 [[Ma]]<br>
+
  |czas                  = {{Występowanie|70|68}}
 +
ok. 70-68 [[Ma]]<br>
 
<small>późna [[kreda]] ([[mastrycht]])</small>
 
<small>późna [[kreda]] ([[mastrycht]])</small>
 
  |systematyka            =  
 
  |systematyka            =  
Linia 24: Linia 25:
 
[[Dromaeosauridae]]
 
[[Dromaeosauridae]]
  
[[Velociraptorinae]]
+
[[Eudromaeosauria]]
 
  |grafika                = Dineobellator_skeleton.png
 
  |grafika                = Dineobellator_skeleton.png
 
  |podpis                = Rekonstrukcja z zaznaczonymi na biało znanymi elementami szkieletu. Autor: Scott Hartman. Źródło: Jasinski i in., 2020.  
 
  |podpis                = Rekonstrukcja z zaznaczonymi na biało znanymi elementami szkieletu. Autor: Scott Hartman. Źródło: Jasinski i in., 2020.  
Linia 45: Linia 46:
 
==Budowa i paleobiologia==
 
==Budowa i paleobiologia==
 
[[Plik: Dineobellator_Sergey_Krasovskiy.png|300px|thumb|right|Stadko dineobellatorów w naturalnym środowisku w towarzystwie ''[[Ojoceratops]]'', ''[[Alamosaurus]]'' i [[Tyrannosauridae|tyranozauryda]]. Autor: Sergey Krasovskiy. Źródło: Jasinski i in., 2020 [[DOI:10.1038/s41598-020-61480-7]].]]
 
[[Plik: Dineobellator_Sergey_Krasovskiy.png|300px|thumb|right|Stadko dineobellatorów w naturalnym środowisku w towarzystwie ''[[Ojoceratops]]'', ''[[Alamosaurus]]'' i [[Tyrannosauridae|tyranozauryda]]. Autor: Sergey Krasovskiy. Źródło: Jasinski i in., 2020 [[DOI:10.1038/s41598-020-61480-7]].]]
''Dineobellator'' był średniej wielkości dromeozaurydem. Jasinski i współpracownicy piszą, że osiągał rozmiary zbliżone do ''[[Velociraptor]]'' czy ''[[Saurornitholestes]]'', a więc ok. 2 m długości. Jednak rys. 2 w ich publikacji sugeruje, że było to ok. 3 m. Budowa przednich kończyn wskazuje na ich dużą wytrzymałość i znaczną siłę chwytu, większą niż u innych dromeozaurydów. Podobnie wyglądała budowa stóp. Inna wyróżniająca cecha ''Dineobellator'' to duża ruchomość ogona u jego podstawy. Te niezwykłe aspekty jego budowy zapewniały mu znaczną zwinność i były prawdopodobnie przystosowaniem do drapieżnictwa. Jeden z pazurów dłoni holotypu nosi ślady uszkodzeń, powstałych prawdopodobnie w walce z innym teropodem lub osobnikiem własnego gatunku. Na kości łokciowej dineobellatora znaleziono ślady piór, podobnie jak u kilku innych dromeozaurydów.  
+
''Dineobellator'' był średniej wielkości dromeozaurydem. Jasinski i współpracownicy (2020) piszą, że osiągał rozmiary zbliżone do ''[[Velociraptor]]'' czy ''[[Saurornitholestes]]'', a więc ok. 2 m długości. Jednak rys. 2 w ich publikacji sugeruje, że było to ok. 3 m. Jasinski i in. (2022) podają, że ''Dineobellator'' miał podobne rozmiary, co ''[[Deinonychus]]'', był jednak lżej zbudowany.
 +
 
 +
Jedyny zachowany ząb wydaje się stosunkowo mały i smukły. Budowa przednich kończyn wskazuje na ich dużą wytrzymałość i znaczną siłę chwytu, większą niż u innych dromeozaurydów. Podobnie wyglądała budowa stóp. Inna wyróżniająca cecha ''Dineobellator'' to duża ruchomość ogona u jego podstawy. Te niezwykłe aspekty jego budowy zapewniały mu znaczną zwinność i były prawdopodobnie przystosowaniem do drapieżnictwa, trudno jednak powiedzieć, czy polował na małe, szybkie ofiary, czy też na większą zdobycz.
 +
 
 +
Jeden z pazurów dłoni holotypu nosi ślady uszkodzeń, powstałych prawdopodobnie w walce z innym teropodem lub osobnikiem własnego gatunku, choć możliwe, że jest to po prostu wynik infekcji. Kolejne uszkodzenia lub ślady nieprawidłowego wzrostu zuważono na żebrach, kości przedszczękowej i innych pazurach dłoni. Na kości łokciowej dineobellatora znaleziono ślady piór, podobnie jak u kilku innych dromeozaurydów.
 +
 
 +
Początkowo uznano dineobellatora za przedstawiciela [[klad]]u [[Velociraptorinae]], jednak analiza Jasinskiego i in. (2022) wskazuje, że był on bardziej prymitywny i nie należał do żadnego z kladów rozpoznanych wewnątrz Dromaeosauridae, lecz do szerszej grupy [[Eudromaeosauria]].
 +
 
 +
==Paleoekologia==
 +
W osadach formacji Ojo Alamo znajdowano szczątki [[Caenagnathidae|cenagnatyda]] ''[[Ojoraptorsaurus]]'', a także nienazwanych przedstawicieli [[Tyrannosauridae]], [[Ornithomimosauria]] i [[Troodontidae]]. Żył tam również [[Sauropoda|zauropod]] ''[[Alamosaurus]]'', a także dinozaury rogate, pancerne i kaczodziobe. Liczne były również prymitywne ssaki i żółwnie.
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
Linia 58: Linia 68:
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
<small>Jasinski, S.E., Sullivan, R.M. & Dodson, P. (2020). "New Dromaeosaurid Dinosaur (Theropoda, Dromaeosauridae) from New Mexico and Biodiversity of Dromaeosaurids at the end of the Cretaceous". Scientific Reports. 10 (1). [[doi:10.1038/s41598-020-61480-7]].
 
<small>Jasinski, S.E., Sullivan, R.M. & Dodson, P. (2020). "New Dromaeosaurid Dinosaur (Theropoda, Dromaeosauridae) from New Mexico and Biodiversity of Dromaeosaurids at the end of the Cretaceous". Scientific Reports. 10 (1). [[doi:10.1038/s41598-020-61480-7]].
 +
 +
Jasinski, S.E., Sullivan, R.M., Carter, A.M., Johnson, E.H., Dalman, S.G., Zariwala, J., & Currie, P.J. (2022). "Osteology and
 +
reassessment of ''Dineobellator notohesperus'', a southern eudromaeosaur (Theropoda: Dromaeosauridae: Eudromaeosauria) from the latest Cretaceous of New Mexico. The Anatomical Record, 1–45. [[doi:10.1002/ar.25103]]
 
</small>
 
</small>
  

Aktualna wersja na dzień 22:12, 10 lis 2022

Autor: Kamil Kamiński


Dineobellator (dineobellator)
Długość ok. 3 m
Miejsce USA

Nowy Meksyk (formacja Ojo Alamo – ogniwo Naashoibito)

Czas
252 201 145
66

ok. 70-68 Ma
późna kreda (mastrycht)

Systematyka Dinosauria

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Paraves

Dromaeosauridae

Eudromaeosauria

Dineobellator skeleton.png
Rekonstrukcja z zaznaczonymi na biało znanymi elementami szkieletu. Autor: Scott Hartman. Źródło: Jasinski i in., 2020. [1]
Homo sapiens.png Dromaeosauridae.png

3 m

Porównanie wielkości Dineobellator i człowieka.
Sylwetki: Phylopic.org

Wstęp

Dineobellator to rodzaj stosunkowo niewielkiego teropoda z rodziny Dromaeosauridae, żyjącego na terenie dzisiejszego Nowego Meksyku w późnej kredzie. Jak na przedstawiciela tej rodziny, był raczej zwierzęciem średniej wielkości. Dineobellator to jeden z najbardziej kompletnych (w sensie ilości materiału kopalnego) dromeozaurydów z mastrychtu Ameryki Północnej.

Materiał kopalny

Holotyp oznaczony jako SMP VP-2430 to rozczłonkowany szkielet obejmujący fragmenty czaszki, kilka kręgów ogonowych, żebro i fragmenty innych, część prawej kończyny przedniej, kilka kości kończyn tylnych oraz inne fragmenty (zob. rysunek). Szczątki te zostały odkryte w 2008 r., a zebrane w latach 2008-2016.

Etymologia

Fragmenty szkieletu. Źródło: Jasinski i in., 2020 DOI:10.1038/s41598-020-61480-7.

Nazwa Dineobellator pochodzi od słowa Diné, które w języku Indian z plemienia Navajo oznacza ludzi z tegoż plemienia, oraz łacińskiego bellator („wojownik”). Epitet gatunkowy nawiązuje do Amerykańskiego Południowego Zachodu oraz greckiego boga Hesperusa, będącego personifikacją wieczornej gwiazdy.

Budowa i paleobiologia

Stadko dineobellatorów w naturalnym środowisku w towarzystwie Ojoceratops, Alamosaurus i tyranozauryda. Autor: Sergey Krasovskiy. Źródło: Jasinski i in., 2020 DOI:10.1038/s41598-020-61480-7.

Dineobellator był średniej wielkości dromeozaurydem. Jasinski i współpracownicy (2020) piszą, że osiągał rozmiary zbliżone do Velociraptor czy Saurornitholestes, a więc ok. 2 m długości. Jednak rys. 2 w ich publikacji sugeruje, że było to ok. 3 m. Jasinski i in. (2022) podają, że Dineobellator miał podobne rozmiary, co Deinonychus, był jednak lżej zbudowany.

Jedyny zachowany ząb wydaje się stosunkowo mały i smukły. Budowa przednich kończyn wskazuje na ich dużą wytrzymałość i znaczną siłę chwytu, większą niż u innych dromeozaurydów. Podobnie wyglądała budowa stóp. Inna wyróżniająca cecha Dineobellator to duża ruchomość ogona u jego podstawy. Te niezwykłe aspekty jego budowy zapewniały mu znaczną zwinność i były prawdopodobnie przystosowaniem do drapieżnictwa, trudno jednak powiedzieć, czy polował na małe, szybkie ofiary, czy też na większą zdobycz.

Jeden z pazurów dłoni holotypu nosi ślady uszkodzeń, powstałych prawdopodobnie w walce z innym teropodem lub osobnikiem własnego gatunku, choć możliwe, że jest to po prostu wynik infekcji. Kolejne uszkodzenia lub ślady nieprawidłowego wzrostu zuważono na żebrach, kości przedszczękowej i innych pazurach dłoni. Na kości łokciowej dineobellatora znaleziono ślady piór, podobnie jak u kilku innych dromeozaurydów.

Początkowo uznano dineobellatora za przedstawiciela kladu Velociraptorinae, jednak analiza Jasinskiego i in. (2022) wskazuje, że był on bardziej prymitywny i nie należał do żadnego z kladów rozpoznanych wewnątrz Dromaeosauridae, lecz do szerszej grupy Eudromaeosauria.

Paleoekologia

W osadach formacji Ojo Alamo znajdowano szczątki cenagnatyda Ojoraptorsaurus, a także nienazwanych przedstawicieli Tyrannosauridae, Ornithomimosauria i Troodontidae. Żył tam również zauropod Alamosaurus, a także dinozaury rogate, pancerne i kaczodziobe. Liczne były również prymitywne ssaki i żółwnie.

Spis gatunków

Dineobellator Jasinski, Sullivan i Dodson, 2020
D. notohesperus Jasinski, Sullivan i Dodson, 2020

Bibliografia

Jasinski, S.E., Sullivan, R.M. & Dodson, P. (2020). "New Dromaeosaurid Dinosaur (Theropoda, Dromaeosauridae) from New Mexico and Biodiversity of Dromaeosaurids at the end of the Cretaceous". Scientific Reports. 10 (1). doi:10.1038/s41598-020-61480-7.

Jasinski, S.E., Sullivan, R.M., Carter, A.M., Johnson, E.H., Dalman, S.G., Zariwala, J., & Currie, P.J. (2022). "Osteology and reassessment of Dineobellator notohesperus, a southern eudromaeosaur (Theropoda: Dromaeosauridae: Eudromaeosauria) from the latest Cretaceous of New Mexico. The Anatomical Record, 1–45. doi:10.1002/ar.25103