Dreadnoughtus: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Rozmiary: format jak inne) |
(aktualizacja) |
||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| − | | >21 | + | | >21-26 m |
|- | |- | ||
| Linia 26: | Linia 26: | ||
| [[Argentyna]] - prowincja Santa Cruz | | [[Argentyna]] - prowincja Santa Cruz | ||
| − | <small>(formacja [[Cerro Fortaleza]])</small> | + | <small>([[formacja]] [[Cerro Fortaleza]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | <small>[[późna kreda]] (późny [[kampan]] - wczesny [[mastrycht]] | + | | około 75-70 [[Ma]] |
| + | |||
| + | <small>[[późna kreda]] (późny [[kampan]] - wczesny [[mastrycht]])</small> | ||
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 46: | Linia 48: | ||
[[Titanosauria]] | [[Titanosauria]] | ||
| − | + | [[Lithostrotia]] | |
| − | + | ||
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Dreadnoughtus.png|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Dreadnoughtus.png|400px|]] | ||
| Linia 54: | Linia 56: | ||
Źródło: Lacovara i in., 2014.</small> | Źródło: Lacovara i in., 2014.</small> | ||
|- | |- | ||
| + | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
| + | |- | ||
| + | | colspan=2 | | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
| + | 49.9° S, 72.0° W|formacja Plottier, Cerro Guillermo, prowincja Mendoza | ||
| + | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Dreadnoughtus'' to kolejny ogromny [[rodzaj]] tytanozaura z terenów obecnej południowej [[Argentyna|Argentyny]] (Patagonia). Jest z | + | [[Plik:Dreadnoughtus NT small.jpg|250px|thumb|right|Rekonstrukcja ciała dreadnota z szyją zadartą do góry.]] |
| + | ''Dreadnoughtus'' to kolejny ogromny [[rodzaj]] tytanozaura z terenów obecnej południowej [[Argentyna|Argentyny]] (Patagonia). Jest jednym z ich najpóźniejszych i najbardziej [[zaawansowany]]ch przedstawicieli. W przeciwieństwie do innych gigantów nie jest znany z pojedynczych kości, bowiem odnaleziono i zbadano ok. 70 % jego szkieletu<ref name="Lacovara 2014">Lacovara, K.J., Lamanna, M.C., Ibiricu, L.M., Poole, J.C., Schroeter, E.R., Ullmann, P.V., Voegele, K.K., Boles, Z.M., Carter, A.M., Fowler, E.K., Egerton, V.M., Moyer, A.E., Coughenour, C.L., Schein, J.P., Harris, J.D., Martínez, R.D. & Novas, F.E. (2014) A Gigantic, Exceptionally Complete Titanosaurian Sauropod Dinosaur from Southern Patagonia, Argentina. Scientific Reports 4: 6196 [[doi:10.1038/srep06196]]</ref>, dzięki czemu jest jednym z najlepiej poznanych tytanozaurów. | ||
==Materiał kopalny i lokalizacja== | ==Materiał kopalny i lokalizacja== | ||
| − | [[ | + | [[Plik:Dreadnoughtus_multiview_skeletal_by_palaeozoologist.jpg|250px|thumb|right|Rekonstrukcja szkieletu. [http://palaeozoologist.deviantart.com/art/Dreadnoughtus-multiview-skeletal-486665343 Autor: Zach A. (palaeozoologist)].]] |
| − | [[ | + | [[Holotyp]] MPM-PV 1156 to następujące kości: fragment k. szczękowej, tylny kręg szyjny, siedem kręgów grzbietowych, żebra, k. krzyżowa, 32 kręgi ogonowe i 18 łuków hemalnych, lewa obręcz barkowa z prawie kompletną kończyną bez dłoni, obie płyty mostkowe, kompletna miednica, lewa tylna kończyna bez stopy i prawa k. piszczelowa, k. skokowa, k. śródstopia I i II oraz pazur z pierwszego palca stopy. Cały szkielet miał ponad 20 metrów długości<ref>Zach A. (palaeozoologist), online 2014 http://palaeozoologist.deviantart.com/art/Dreadnoughtus-multiview-skeletal-486665343</ref>. Co ciekawe, według badań naukowców nie osiągnął jeszcze swych maksymalnych rozmiarów<ref name="Lacovara 2014"></ref>. |
| − | Oba osobniki zostały odnalezione na zachód od Río La Leona, w prowincji Santa Cruz, południowo-zachodniej Patagonii. Tkwiły one w pokładach formacji [[Cerro Fortaleza]] (ok. 350 metrów poniżej jej górnej granicy). Warstwy te datowane są na [[kampan]] – [[mastrycht]]. Obecnie są przechowywane w Museo Padre Molina w mieście Río Gallegos. | + | [[Paratyp]] MPM-PV 3546 to częściowy szkielet pozaczaszkowy należący do nieco mniejszego osobnika niż holotyp. Składają się na niego: częściowy przedni kręg szyjny, sześć kręgów ogonowych, kompletna miednica i lewa k. udowa. |
| + | |||
| + | Oba osobniki zostały odnalezione na zachód od Río La Leona, w prowincji Santa Cruz, południowo-zachodniej Patagonii. Tkwiły one w pokładach formacji [[Cerro Fortaleza]] (ok. 350 metrów poniżej jej górnej granicy). Warstwy te datowane są na środkowy/późny [[kampan]] – wczesny [[mastrycht]]<ref>Egerton, V. M., Williams, C. J., & Lacovara, K. J. (2016). A new Late Cretaceous (late Campanian to early Maastrichtian) wood flora from southern Patagonia. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 441: 305-316. [https://doi.org/10.1016/j.palaeo.2015.07.011]</ref>. Obecnie są przechowywane w Museo Padre Molina w mieście Río Gallegos. | ||
==Rozmiary== | ==Rozmiary== | ||
[[Plik:Dreadnoughtus_schrani_by_traheripteryx.png|250px|thumb|right|Rekonstrukcja. [http://traheripteryx.deviantart.com/art/Dreadnoughtus-schrani-565405790 Autor: Traheripteryx].]] | [[Plik:Dreadnoughtus_schrani_by_traheripteryx.png|250px|thumb|right|Rekonstrukcja. [http://traheripteryx.deviantart.com/art/Dreadnoughtus-schrani-565405790 Autor: Traheripteryx].]] | ||
| − | [[Plik: | + | [[Plik:Dreadnoughtus_Size_%26_Weight_Comparision_(Metric)_JPG.jpg|250px|thumb|right|Porównanie masy drednota z innymi zwierzętami oraz Boeingiem 737. Źródło: [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/b/b9/Dreadnoughtus_Size_%26_Weight_Comparision_(Metric)_JPG.jpg].]] |
| + | |||
| + | ''Dreadnoughtus'' z pewnością był bardzo dużych rozmiarów, być może porównywalnych do wcześniej znalezionych ''[[Argentinosaurus]]'' czy ''[[Puertasaurus]]'', które również żyły na terenie dzisiejszej Argentyny. Lacovara i in. ([[2014]]) wyliczyli jego masę na 59,3 t i długość na ok. 26 m. Praktycznie od momentu publikacji wyników badań Lacovary i in. pojawiają się nieoficjalne doniesienia o jego zawyżonej masie. Jej nieoficjalne oszacowania, uzyskane inną metodą, są bowiem znacznie mniejsze - być może ważył nawet niecałe 30-35 ton<ref>[http://dml.cmnh.org/2014Sep/msg00014.html Komentarz G.S. Paula na Dinosaur Mailing List] </ref><ref> [http://forum.dinozaury.com/viewtopic.php?f=7&t=6112 Dyskusja na Forum Dinozaury.com]</ref>. Za pomocą tej samej metody Benson i in. (2014) obliczyli ''[[Argentinosaurus]]'' na 90 ton<ref>Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage. PLOS Biology, 12, ISSN:1545-7885 [[doi: 10.1371/journal.pbio.1001853]]</ref>. Nowsze badania pokazują, że pierwsze szacunki rzeczywiście były przesadzone. Alternatywne metody sugerują, że drednot ważył 22 do 38 ton<ref>Bates, K.T., Falkingham, P.L., Macaulay, S., Brassey, C., Maidment, S.C.R. (2015) Downsizing a giant: re-evaluating Dreadnoughtus body mass" Biology Letters, 11: 20150215. [[DOI: 10.1098/rsbl.2015.0215]]</ref>. | ||
| − | + | Porównania dreadnota do innych zauropodów ujawniły, że największe zauropody łączy obecność dodatkowego wyrostka na kości biodrowej. Jest on prawdopodobnie związany ze wzmocnieniem jednego z mięśni przywodzących nogę, co usprawniało kroczenie przy tak dużych rozmiarach. Silne przywodzenie nóg obserwuje się w lokomocji dzisiejszych słoni<ref name="Ullmann i Lacovara 2016">Ullmann, P.V. & Lacovara, K.J. (2016) Appendicular osteology of ''Dreadnoughtus schrani'', a giant titanosaurian (Sauropoda, Titanosauria) from the Upper Cretaceous of Patagonia, Argentina, Journal of Vertebrate Paleontology, 36, 6: e1225303. [[DOI: 10.1080/02724634.2016.1225303]]</ref>. | |
| − | + | == Systematyka == | |
| + | Początkowo dreadnot był opisany jako prymitywny tytanozaur<ref name="Lacovara 2014"></ref>. Późniejsze badania wykazały obecność wielu cech typowych dla [[Lithostrotia]], czyli grupy zaawansowanych tytanozaurów. W ich obrębie widać pewne podobieństwa dreadnota do [[Aeolosaurini]] i [[Saltasauridae|saltazaurydów]]<ref name="Ullmann i Lacovara 2016"></ref>. Potrzebne są dalsze badania, by stwierdzić, czy dreadnot mógł należeć do którejś z tych grup. Zdaniem Bernarda Gonzáleza Rigi i jego współpracowników (2016) najbliższym krewnym dreadnota był również argentyński [[Notocolossus|notokolos]]<ref>González Riga, B.J., Lamanna, M.C., Ortiz David, L.D., Calvo, J.O. & Coria, J.P. (2016) A gigantic new dinosaur from Argentina and the evolution of the sauropod hind foot. Scientific Reports 6: 19165. [[doi:10.1038/srep19165]]</ref>. Ponieważ notokolos jest starszy od dreadnota, może być jego bezpośrednim przodkiem. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 80: | Linia 94: | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | {{V|''Dreadnoughtus''}} | |
| − | | {{Kpt|[[Kenneth Lacovara|Lacovara]]}}, {{Kpt|[[Matthew Lamanna|Lamanna]]}}, {{Kpt|Ibiricu, Poole, Schroeter, Ullmann, Voegele, Boles, Carter, Fowler, Egerton, Moyer, Coughenour, Schein, Harris}}, {{Kpt|[[Rubén Martínez|Martínez]]}} i {{Kpt|[[Fernando Novas|Novas]]}}, [[2014]] | + | | {{Kpt|[[Kenneth Lacovara|Lacovara]]}}, {{Kpt|[[Matthew Lamanna|Lamanna]]}}, {{Kpt|Ibiricu, Poole, Schroeter, Ullmann, Voegele, Boles, Carter, [[Emma Fowler|Fowler]], Egerton, Moyer, Coughenour, Schein, Harris}}, {{Kpt|[[Rubén Martínez|Martínez]]}} i {{Kpt|[[Fernando Novas|Novas]]}}, [[2014]] |
|- | |- | ||
| − | + | | {{V|''Dreadnoughtus schrani''}} | |
| − | | {{Kpt|Lacovara, Lamanna, Ibiricu, Poole, Schroeter, Ullmann, Voegele, Boles, Carter, Fowler, Egerton, Moyer, Coughenour, Schein, Harris, Martínez}} i {{Kpt|Novas}}, 2014 | + | |
| + | | {{Kpt|[[Kenneth Lacovara|Lacovara]]}}, {{Kpt|[[Matthew Lamanna|Lamanna]]}}, {{Kpt|Ibiricu, Poole, Schroeter, Ullmann, Voegele, Boles, Carter, [[Emma Fowler|Fowler]], Egerton, Moyer, Coughenour, Schein, Harris}}, {{Kpt|[[Rubén Martínez|Martínez]]}} i {{Kpt|[[Fernando Novas|Novas]]}}, [[2014]] | ||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small> |
| − | |||
<references></references> | <references></references> | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 105: | Linia 119: | ||
[[Kategoria:Kampan]] | [[Kategoria:Kampan]] | ||
[[Kategoria:Mastrycht]] | [[Kategoria:Mastrycht]] | ||
| − | |||
Wersja z 17:53, 6 maj 2017
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler, Krzysztof Stuchlik, Mateusz Tałanda |
| Dreadnoughtus (drednot) | |
|---|---|
| Długość: | >21-26 m |
| Masa: | 22-38 t |
| Miejsce występowania: | Argentyna - prowincja Santa Cruz |
| Czas występowania | około 75-70 Ma
późna kreda (późny kampan - wczesny mastrycht) |
| Systematyka | Dinosauria |
Szkielet drednota w porównaniu do człowieka. Na biało odnalezione kości. Skala: 1 m. Źródło: Lacovara i in., 2014. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Dreadnoughtus to kolejny ogromny rodzaj tytanozaura z terenów obecnej południowej Argentyny (Patagonia). Jest jednym z ich najpóźniejszych i najbardziej zaawansowanych przedstawicieli. W przeciwieństwie do innych gigantów nie jest znany z pojedynczych kości, bowiem odnaleziono i zbadano ok. 70 % jego szkieletu[1], dzięki czemu jest jednym z najlepiej poznanych tytanozaurów.
Materiał kopalny i lokalizacja
Rekonstrukcja szkieletu. Autor: Zach A. (palaeozoologist).
Holotyp MPM-PV 1156 to następujące kości: fragment k. szczękowej, tylny kręg szyjny, siedem kręgów grzbietowych, żebra, k. krzyżowa, 32 kręgi ogonowe i 18 łuków hemalnych, lewa obręcz barkowa z prawie kompletną kończyną bez dłoni, obie płyty mostkowe, kompletna miednica, lewa tylna kończyna bez stopy i prawa k. piszczelowa, k. skokowa, k. śródstopia I i II oraz pazur z pierwszego palca stopy. Cały szkielet miał ponad 20 metrów długości[2]. Co ciekawe, według badań naukowców nie osiągnął jeszcze swych maksymalnych rozmiarów[1].
Paratyp MPM-PV 3546 to częściowy szkielet pozaczaszkowy należący do nieco mniejszego osobnika niż holotyp. Składają się na niego: częściowy przedni kręg szyjny, sześć kręgów ogonowych, kompletna miednica i lewa k. udowa.
Oba osobniki zostały odnalezione na zachód od Río La Leona, w prowincji Santa Cruz, południowo-zachodniej Patagonii. Tkwiły one w pokładach formacji Cerro Fortaleza (ok. 350 metrów poniżej jej górnej granicy). Warstwy te datowane są na środkowy/późny kampan – wczesny mastrycht[3]. Obecnie są przechowywane w Museo Padre Molina w mieście Río Gallegos.
Rozmiary
Rekonstrukcja. Autor: Traheripteryx.
_JPG.jpg)
Porównanie masy drednota z innymi zwierzętami oraz Boeingiem 737. Źródło: [2].
Dreadnoughtus z pewnością był bardzo dużych rozmiarów, być może porównywalnych do wcześniej znalezionych Argentinosaurus czy Puertasaurus, które również żyły na terenie dzisiejszej Argentyny. Lacovara i in. (2014) wyliczyli jego masę na 59,3 t i długość na ok. 26 m. Praktycznie od momentu publikacji wyników badań Lacovary i in. pojawiają się nieoficjalne doniesienia o jego zawyżonej masie. Jej nieoficjalne oszacowania, uzyskane inną metodą, są bowiem znacznie mniejsze - być może ważył nawet niecałe 30-35 ton[4][5]. Za pomocą tej samej metody Benson i in. (2014) obliczyli Argentinosaurus na 90 ton[6]. Nowsze badania pokazują, że pierwsze szacunki rzeczywiście były przesadzone. Alternatywne metody sugerują, że drednot ważył 22 do 38 ton[7].
Porównania dreadnota do innych zauropodów ujawniły, że największe zauropody łączy obecność dodatkowego wyrostka na kości biodrowej. Jest on prawdopodobnie związany ze wzmocnieniem jednego z mięśni przywodzących nogę, co usprawniało kroczenie przy tak dużych rozmiarach. Silne przywodzenie nóg obserwuje się w lokomocji dzisiejszych słoni[8].
Systematyka
Początkowo dreadnot był opisany jako prymitywny tytanozaur[1]. Późniejsze badania wykazały obecność wielu cech typowych dla Lithostrotia, czyli grupy zaawansowanych tytanozaurów. W ich obrębie widać pewne podobieństwa dreadnota do Aeolosaurini i saltazaurydów[8]. Potrzebne są dalsze badania, by stwierdzić, czy dreadnot mógł należeć do którejś z tych grup. Zdaniem Bernarda Gonzáleza Rigi i jego współpracowników (2016) najbliższym krewnym dreadnota był również argentyński notokolos[9]. Ponieważ notokolos jest starszy od dreadnota, może być jego bezpośrednim przodkiem.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Dreadnoughtus znaczy w staroangielskim "nieobawiający się niczego" i odnosi się do jego dużych rozmiarów. Upamiętnia ona również najpotężniejsze pancerniki w dziejach - klasy "drednot", do których należały również argentyńskie okręty liniowe ARA Rivadavia i ARA Moreno. Z kolei epitet gatunkowy schrani honoruje amerykańskiego przedsiębiorcę Adama Schraniego za wsparcie w wykopaliskach.
Spis gatunków
| Dreadnoughtus | Lacovara, Lamanna, Ibiricu, Poole, Schroeter, Ullmann, Voegele, Boles, Carter, Fowler, Egerton, Moyer, Coughenour, Schein, Harris, Martínez i Novas, 2014 |
| Dreadnoughtus schrani | Lacovara, Lamanna, Ibiricu, Poole, Schroeter, Ullmann, Voegele, Boles, Carter, Fowler, Egerton, Moyer, Coughenour, Schein, Harris, Martínez i Novas, 2014 |
Bibliografia
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Lacovara, K.J., Lamanna, M.C., Ibiricu, L.M., Poole, J.C., Schroeter, E.R., Ullmann, P.V., Voegele, K.K., Boles, Z.M., Carter, A.M., Fowler, E.K., Egerton, V.M., Moyer, A.E., Coughenour, C.L., Schein, J.P., Harris, J.D., Martínez, R.D. & Novas, F.E. (2014) A Gigantic, Exceptionally Complete Titanosaurian Sauropod Dinosaur from Southern Patagonia, Argentina. Scientific Reports 4: 6196 doi:10.1038/srep06196
- ↑ Zach A. (palaeozoologist), online 2014 http://palaeozoologist.deviantart.com/art/Dreadnoughtus-multiview-skeletal-486665343
- ↑ Egerton, V. M., Williams, C. J., & Lacovara, K. J. (2016). A new Late Cretaceous (late Campanian to early Maastrichtian) wood flora from southern Patagonia. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 441: 305-316. [1]
- ↑ Komentarz G.S. Paula na Dinosaur Mailing List
- ↑ Dyskusja na Forum Dinozaury.com
- ↑ Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage. PLOS Biology, 12, ISSN:1545-7885 doi: 10.1371/journal.pbio.1001853
- ↑ Bates, K.T., Falkingham, P.L., Macaulay, S., Brassey, C., Maidment, S.C.R. (2015) Downsizing a giant: re-evaluating Dreadnoughtus body mass" Biology Letters, 11: 20150215. DOI: 10.1098/rsbl.2015.0215
- ↑ 8,0 8,1 Ullmann, P.V. & Lacovara, K.J. (2016) Appendicular osteology of Dreadnoughtus schrani, a giant titanosaurian (Sauropoda, Titanosauria) from the Upper Cretaceous of Patagonia, Argentina, Journal of Vertebrate Paleontology, 36, 6: e1225303. DOI: 10.1080/02724634.2016.1225303
- ↑ González Riga, B.J., Lamanna, M.C., Ortiz David, L.D., Calvo, J.O. & Coria, J.P. (2016) A gigantic new dinosaur from Argentina and the evolution of the sauropod hind foot. Scientific Reports 6: 19165. doi:10.1038/srep19165
![[2]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/b/b9/Dreadnoughtus_Size_%26_Weight_Comparision_(Metric)_JPG.jpg){kind=link}