Dynamoterror: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
m
(Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 6: Linia 6:
 
|-
 
|-
 
| [[Kamil Kamiński]]
 
| [[Kamil Kamiński]]
|  
+
| [[Łukasz Czepiński]]
 
|}
 
|}
 
</small>
 
</small>
Linia 26: Linia 26:
 
| [[USA]] – Nowy Meksyk
 
| [[USA]] – Nowy Meksyk
  
<small>(formacja [[Meneffe]], ogniwo Allison)</small>
+
<small>([[formacja]] [[Meneffe]], ogniwo Allison)</small>
 
|-
 
|-
 
! '''[[:Kategoria:Stratygrafia|Czas występowania]]''':
 
! '''[[:Kategoria:Stratygrafia|Czas występowania]]''':
| 78,5–78  [[Ma]]
+
| |{{Występowanie|lewa granica=79|prawa granica=78}}
 
+
78,5–78  [[Ma]]<br>
 
<small>późna [[kreda]] (wczesny [[kampan]])</small>
 
<small>późna [[kreda]] (wczesny [[kampan]])</small>
 
|-
 
|-
Linia 37: Linia 37:
  
 
[[Theropoda]]
 
[[Theropoda]]
 
[[Neotheropoda]]
 
  
 
[[Tetanurae]]
 
[[Tetanurae]]
 
[[Avetheropoda]]
 
  
 
[[Coelurosauria]]
 
[[Coelurosauria]]
Linia 61: Linia 57:
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
Nazwa ''Dynamoterror'' pochodzi od greckiego ''dynamis'' („siła”, „moc”) oraz łacińskiego ''terror'' („terror”, „przerażenie”). Epitet gatunkowy ''dynastes'' po łacinie oznacza „władca”. Całość można tłumaczyć jako „potężny władca terroru”. Jest to swego rodzaju hołd dla ''Dynamosaurus imperiosus'', nieco zapomnianej już nazwy, będącej młodszym synonimem ''[[Tyrannosaurus]] rex''.
+
Nazwa ''Dynamoterror'' pochodzi od greckiego ''dynamis'' („siła”, „moc”) oraz łacińskiego ''terror'' („terror”, „przerażenie”). Epitet gatunkowy ''dynastes'' po łacinie oznacza „władca”. Całość można tłumaczyć jako „potężny władca terroru”. Jest to swego rodzaju hołd dla ''Dynamosaurus imperiosus'', nieco zapomnianej już nazwy, będącej młodszym [[synonim]]em ''[[Tyrannosaurus]] rex''.
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
 
[[Holotyp]] (UMNH VP 28348) to niekompletny szkielet obejmujący: kości czołowe, cztery częściowe trzony kręgów, fragmenty żeber, kość śródręcza, fragment k. biodrowej, niezidentyfikowane fragmenty kości długich oraz dwa paliczki czwartego palca lewej stopy.  
 
[[Holotyp]] (UMNH VP 28348) to niekompletny szkielet obejmujący: kości czołowe, cztery częściowe trzony kręgów, fragmenty żeber, kość śródręcza, fragment k. biodrowej, niezidentyfikowane fragmenty kości długich oraz dwa paliczki czwartego palca lewej stopy.  
  
Do ''Dynamoterror'' mogą też należeć zęby i kości śródstopia niezidentyfikowanych tyranozaurydów z formacji Menefee, jednak nie można ich w żaden sposób porównać z holotypem ze względu na brak pokrywających się elementów.  
+
Do ''Dynamoterror'' mogą też należeć zęby i kości śródstopia niezidentyfikowanych tyranozaurydów z [[formacja|formacji]] Menefee, jednak nie można ich w żaden sposób porównać z holotypem ze względu na brak pokrywających się elementów.  
 
[[Plik: Dynamoterror_frontal_complex.png|300px|thumb|right|Rekonstrukcja regionu czołowego czaszki. Źródło: McDonald i in., 2018. [https://peerj.com/articles/5749/].]]
 
[[Plik: Dynamoterror_frontal_complex.png|300px|thumb|right|Rekonstrukcja regionu czołowego czaszki. Źródło: McDonald i in., 2018. [https://peerj.com/articles/5749/].]]
  
Linia 74: Linia 70:
 
==Budowa i biologia==
 
==Budowa i biologia==
 
[[Plik: Dynamoterror_caudal_centrum.png|300px|thumb|right|Trzon kręgu ogonowego. Źródło: McDonald i in., 2018. [https://peerj.com/articles/5749/].]]
 
[[Plik: Dynamoterror_caudal_centrum.png|300px|thumb|right|Trzon kręgu ogonowego. Źródło: McDonald i in., 2018. [https://peerj.com/articles/5749/].]]
Kości czołowe holotypu dynamoterrora są zbliżone rozmiarami do analogicznych kości młodego okazu ''[[Tyrannosaurus]] rex'' LACM 23845, ocenianego na 9,6 m długości ([[Michael Mortimer|Mortimer]], online). Można wnioskować, że ''Dynamoterror'' był podobnej wielkości, choć zapewne różnił się nieco proporcjami. Byłby więc dosyć dużym tyranozaurydem, zbliżonym np. do [[Daspletosaurus|daspletozaura]]. Mimo skąpego materiału kopalnego, naukowcom udało się wskazać dwie [[autapomorfia|autapomorfie]] w budowie kości czołowych, przy czym jedna z nich jest dyskusyjna z uwagi na pewną zmienność ontogenetyczną tych kości u tyranozaurydów. Duzy otwór nadskroniowy (ang. ''supratemporal fossa'') i wysoki grzebień strzałkowy (ang. ''sagittal crest'')  kości czołowej wskazują na występowanie powiększonego obszaru mocowanie mięśni odpowiedzialnych za zaciskanie szczęk, co było powszechną cechą tej grupy [[Theropoda|teropodów]].  
+
Kości czołowe holotypu dynamoterrora są zbliżone rozmiarami do analogicznych kości młodego okazu ''[[Tyrannosaurus]] rex'' LACM 23845, ocenianego na 9,6 m długości ([[Michael Mortimer|Mortimer]], online). Można wnioskować, że ''Dynamoterror'' był podobnej wielkości, choć zapewne różnił się nieco proporcjami. Byłby więc dosyć dużym tyranozaurydem, zbliżonym np. do [[Daspletosaurus|daspletozaura]]. Mimo skąpego materiału kopalnego, naukowcom udało się wskazać dwie [[autapomorfia|autapomorfie]] w budowie kości czołowych, przy czym jedna z nich jest dyskusyjna z uwagi na pewną zmienność ontogenetyczną tych kości u tyranozaurydów. Duzy otwór nadskroniowy (ang. ''supratemporal fossa'') i wysoki grzebień strzałkowy (ang. ''sagittal crest'')  kości czołowej wskazują na występowanie powiększonego obszaru mocowania mięśni odpowiedzialnych za zaciskanie szczęk, co było powszechną cechą tej grupy [[Theropoda|teropodów]].
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==

Wersja z 23:53, 5 lis 2018

Autor: Korekta:
Kamil Kamiński Łukasz Czepiński


Dynamoterror (dynamoterror)
Długość: ok. 9-10 m
Masa: ? t
Miejsce występowania: USA – Nowy Meksyk

(formacja Meneffe, ogniwo Allison)

Czas występowania:
252 201 145
66

78,5–78 Ma
późna kreda (wczesny kampan)

Systematyka Dinosauria

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Tyrannosauroidea

Tyrannosauridae

Tyrannosaurinae

Lythronax argestes a by raph04art.jpg

Rekonstrukcja innego wczesnego tyranozauryda Lythronax.

Dynamoterror zapewne był podobny. Autor: Raph04art.

Wstęp

Dynamoterror to rodzaj teropoda z kladu (rodziny) Tyrannosauridae żyjącego w późnej kredzie na terenie Ameryki Północnej. Jak dotąd, odkryto jedynie pojedynczy, fragmentaryczny szkielet tego zwierzęcia. Obok Lythronax jest to jeden z najstarszych znanych tyranozaurydów.

Etymologia

Nazwa Dynamoterror pochodzi od greckiego dynamis („siła”, „moc”) oraz łacińskiego terror („terror”, „przerażenie”). Epitet gatunkowy dynastes po łacinie oznacza „władca”. Całość można tłumaczyć jako „potężny władca terroru”. Jest to swego rodzaju hołd dla Dynamosaurus imperiosus, nieco zapomnianej już nazwy, będącej młodszym synonimem Tyrannosaurus rex.

Materiał kopalny

Holotyp (UMNH VP 28348) to niekompletny szkielet obejmujący: kości czołowe, cztery częściowe trzony kręgów, fragmenty żeber, kość śródręcza, fragment k. biodrowej, niezidentyfikowane fragmenty kości długich oraz dwa paliczki czwartego palca lewej stopy.

Do Dynamoterror mogą też należeć zęby i kości śródstopia niezidentyfikowanych tyranozaurydów z formacji Menefee, jednak nie można ich w żaden sposób porównać z holotypem ze względu na brak pokrywających się elementów.

Rekonstrukcja regionu czołowego czaszki. Źródło: McDonald i in., 2018. [1].

Historia odkryć

Szczątki Dynamoterror zostały odkryte i zebrane w 2012 r. Wszystkie znaleziono w pojedynczej lokalizacji. Przeszukiwanie tego miejsca w latach 2013-18 nie dało już rezultatów. W 2018 r. dinozaur ten został oficjalnie nazwany i opisany przez zespół paleontologów, którym przewodził Andrew McDonald.

Budowa i biologia

Trzon kręgu ogonowego. Źródło: McDonald i in., 2018. [2].

Kości czołowe holotypu dynamoterrora są zbliżone rozmiarami do analogicznych kości młodego okazu Tyrannosaurus rex LACM 23845, ocenianego na 9,6 m długości (Mortimer, online). Można wnioskować, że Dynamoterror był podobnej wielkości, choć zapewne różnił się nieco proporcjami. Byłby więc dosyć dużym tyranozaurydem, zbliżonym np. do daspletozaura. Mimo skąpego materiału kopalnego, naukowcom udało się wskazać dwie autapomorfie w budowie kości czołowych, przy czym jedna z nich jest dyskusyjna z uwagi na pewną zmienność ontogenetyczną tych kości u tyranozaurydów. Duzy otwór nadskroniowy (ang. supratemporal fossa) i wysoki grzebień strzałkowy (ang. sagittal crest) kości czołowej wskazują na występowanie powiększonego obszaru mocowania mięśni odpowiedzialnych za zaciskanie szczęk, co było powszechną cechą tej grupy teropodów.

Spis gatunków

Dynamoterror McDonald, Wolfe i Dooley, 2018
D. dynastes McDonald, Wolfe i Dooley, 2018

Bibliografia

McDonald, A.T., Wolfe, D.G., Dooley Jr, A.C. (2018). "A new tyrannosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico". PeerJ: 6:e5749. doi:10.7717/peerj.5749.

Mortimer, M. (2016 online) [3].