Hesperosaurus

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Korekta:
Maciej Ziegler Tomasz Sokołowski

Marcin Szermański


Hesperosaurus (hesperozaur)
Długość: 7 m
Masa: 4,3 t
Miejsce występowania: USA - Wyoming, Montana

(formacja Morrison - ogniwo Salt Wash)

Czas występowania 158-153 Ma

późna jura

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Thyreophora

Stegosauria

Stegosauridae

Stegosaurinae

Hesperosaurus & Othnielia.jpg

Rekonstrukcja przyżyciowa H. mjosi. Autor: AntoninJury [1]

Wstęp

Hesperozaur był dużym stegozaurydem żyjącym w późnej jurze w Ameryce Północnej. Został odkryty przez Patricka McSherry'ego w 1985 roku około pięć metrów nad podstawą formacji Morrison w Hrabstwie Johnson. Oznacza to, że Hesperozaur pochodzi ze starszych pokładów tej słynnej formacji skalnej.

Etymologia

Hesperosaurus znaczy "zachodni jaszczur" - z greckiego hesper, znaczącego "zachodni" i saurus (jaszczurka). Epitet gatunkowy został nadany na cześć Ronalda G. Mjosa, który był odpowiedzialny za zabranie, preparację oraz montaż holotypu.

Materiał kopalny

Holotyp (HMNH001) zawiera dość kompletny szkielet: czaszkę, kręgosłup, część lewej łopatki, kości łonowe, kulszowe i biodrowe, 10 płyt kostnych i cztery kolce ogonowe.

Przypisane okazy to niekompletne szkielety znajdujące się w prywatnych rękach:

- SMA 0018 (=SMA V03; 'Victoria') - wyrośnięty, długi na 7 m osobnik, zawierający nieobecne w holotypie kości kończyn, odciski skóry i prawdopodobnie keratynowej powłoki płyt,

- SMA L02 ('Lily'),

- SMA 3074-FV01 (=SMA M04; 'Moritz').

W 2017 roku Maidment i in. opisali kolejny okaz H. mjosi. Składają się na niego elementy czaszki, żuchwy, kręgów i pancerza (ang. dermal plates). Osobnik posiada bardzo dobrze zachowane podniebienie. W przeciwieństwie do wcześniejszych okazów z Wyoming, ten został odnaleziony na terenie stanu Montana, niedaleko Livingston.

Budowa

Hesperozaur jest jednym z tych stegozaurów, u których brak kolca na barku. Jego płyty kostne są bardziej spłaszczone, dłuższe i bardziej zaokrąglone niż u bliskiego krewnego - Stegosaurus. Jego czaszka była krótsza i szersza niż u bardziej znanego krewniaka. Ponadto jest wyraźnie wysklepiona ku górze i nachyla ku dołowi się za oczami. Miał też więcej kręgów szyjnych (13) i mniej grzbietowych (13) niż stegozaur (odpowiednio: 10-13 i 13-17). Hesperosaurus różni się od Stegosaurus kilkoma prymitywnymi cechami: budową dźwigacza, kręgów szyjnych, grzbietowych i ogonowych oraz miednicy. Autapomorfie to: 11 kręgów grzbietowych, czwarty kręg krzyżowy nie przyrośnięty do kości krzyżowej i kształt płyt grzbietowych.

Wg Maidment i in. (2017) Hesperosaurus mjosi mógł być mniejszy od słynnego Stegosaurus stenops.

Pozycja systematyczna

Początkowo uważany za prymitywnego stegozauryda, bliskiego Dacentrurus, okazał się być znacznie bliższy rodzajowi Stegosaurus. W 2008 roku Maidment, Norman, Barrett i Upchurch przeanalizowani budowę dinozaurów z grupy Stegosauria. W wyniku przeprowadzonej analizy kladystycznej wyróżniono klad zaawansowanych stegozaurów, w skład którego wchodzą: Stegosaurus armatus, Hesperosaurus mjosi i Wuerhosaurus homheni. Dwa ostatnie są taksonami siostrzanymi. Naukowcy uznali, że Hesperosaurus mjosi jest gatunkiem rodzaju Stegosaurus, obok dwóch innych ważnych - typowego S. armatus i S. homheni (Wuerhosaurus). Stwierdzili przynależność do rodzaju Stegosaurus na podstawie wielu aspektów budowy hesperozaura, identycznych z S. armatus. Te trzy ważne według nich gatunki stegozaura mają sześć autapomorfii w budowie czaszki, kręgosłupa, pasa barkowego i miednicznego.

Spis gatunków

Hesperosaurus Carpenter, Miles i Cloward, 2001
H. mjosi Carpenter, Miles i Cloward, 2001
= Stegosaurus mjosi (Carpenter, Miles i Cloward, 2001) Maidment, Norman, Barrett i Upchurch, 2008

Bibliografia

Carpenter, K. (2010) "Species concept in North American stegosaurs" Swiss Journal of Geosciences, 103(2), 155-162. doi:10.1007/s00015-010-0020-6.

Carpenter, K., Miles, C.A. & Cloward, K. (2001) "New Primitive Stegosaur from the Morrison Formation, Wyoming" [w:] Carpenter, Kenneth (ed) "The Armored Dinosaurs" Indiana University Press. 55–75. ISBN 0-253-33964-2.

Christiansen, N.A. & Tschopp, E. (2010) "Exceptional stegosaur integument impressions from the Upper Jurassic Morrison Formation of Wyoming" Swiss Journal of Geosciences, 103(2), 163-171. doi:10.1007/s00015-010-0026-0.

Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M. & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407. doi:10.1017/S1477201908002459.

Maidment, S., Woodruff, D. C. & Horner, J. (2017) A new specimen of the ornithischian dinosaur Hesperosaurus mjosi from the Upper Jurassic Morrison Formation of Montana, USA, and implications for growth and size in Morrison stegosaurs. Journal of Vertebrate Paleontology. doi:10.1080/02724634.2017.1406366. [abstrakt]

Redelstorff, R. & Sander, P.M. (2009) "Long and Girdle Bone Histology of Stegosaurus: Implications for Growth and Life History" Journal of Vertebrate Paleontology, 29(4), 1087-1099. doi:10.1671/039.029.0420..