Hungarosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | Do sprawdzenia i aktualizacji. | ||
| + | |||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 5: | Linia 7: | ||
|- | |- | ||
| [[Maciej Ziegler]] | | [[Maciej Ziegler]] | ||
| + | [[Łukasz Czepiński]] | ||
| [[Tomasz Sokołowski]] | | [[Tomasz Sokołowski]] | ||
|} | |} | ||
| Linia 28: | Linia 31: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | | + | | <small>późna [[kreda]] ([[santon]]) |
| − | + | 86-83 Ma</small> | |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 42: | Linia 45: | ||
[[Nodosauridae]] | [[Nodosauridae]] | ||
| + | |||
| + | ? [[Struthiosaurinae]] | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik:Hungarosaurus.jpg|400px | + | | colspan=2 |[[Plik:Hungarosaurus.jpg|400px]] |
| − | <small> | + | <small>Żuchwa. Fot.: Zoltan Csiki-Sava i in. [https://doi.org/10.3897/zookeys.469.8439].</small> |
|- | |- | ||
! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
|- | |- | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
| − | <display_points type="terrain" zoom= | + | <display_points type="terrain" zoom=5> |
| − | Veszprém, Iharkút, Hungary | + | Veszprém, Iharkút, Hungary~[[Formacja Csehbánya]], Iharkút, hrabstwo Veszprém, [[Węgry]]|<small>''P. fodori''<br> |
</display_points> | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | Hungarozaur to dość [[bazalny]] przedstawiciel [[Nodosauridae]] | + | Hungarozaur to dość [[bazalny]] przedstawiciel [[Nodosauridae]]. Szczątki tego zwierzęcia znaleziono w późnokredowych ([[santon]]) pokładach formacji [[Formacja Csehbánya|Csehbánya]] w pasmie górskim zwanym Lasem Bakońskim na zachodzie [[Węgry|Węgier]]. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | '' | + | ''Hungar'' = węgierski, gr. ''sauros'' = jaszczur, nazwa gatunkowa na cześć András Tormy. |
==Materiał kopalny i budowa== | ==Materiał kopalny i budowa== | ||
| − | Hungarozaur jest najbardziej kompletnym dinozaurem pancernym z Europy. Znaleziono | + | Hungarozaur jest najbardziej kompletnym dinozaurem pancernym z [[Europa|Europy]]. Znaleziono siedem osobników (w tym dwa nieopisane) i wiele izolowanych skamielin, w tym należących do młodych. Na [[holotyp]] składa się ponad 450 kości, w tym ok. 100 płytek kostnych. Duża ilość materiału pozwoliła na dokładne poznanie anatomii tego zwierzęcia. Podobnie jak inne opancerzone dinozaury, był roślinożercą, mającym za ochronę pancerz z kostnych płyt oraz kolców. Podobnie jak ''[[Minmi]]'' miał "przykręgi" (''paravertebrae'') - poziome płytki kostne, ciągnące się po bokach kręgów, które powstały na skutek kostnienia ścięgien, prawdopodobnie wzmacniające grzbiet i umożliwiające sprawniejszą lokomocję. Dodatkowo charakteryzował się nietypowymi proporcjami kończyn jak na ankylozaura - u ''Hungarosaurus'' były stosunkowo długie i mniej więcej jednakowej długości, zarówno przednie jak i tylne. Podobnie jak ''[[Struthiosaurus]]'', hungarozaur miał dobrze rozwinięty móżdżek. Być może powiązane to było z lepszą niż u innych ankylozaurów koordynacją ruchów i szybszą lokomocją, co, w powiązaniu z budową anatomiczną (długie, jednakowe kończyny, "przykręgi") wydaje się być hipotezą uzasadnioną. Niewykluczone, że ta charakterystyczna cecha w budowie mózgu jest [[synapomorfia|synapomorfią]], przemawiającą za bliskim pokrewieństwem tych dwóch rodzajów i przynależnością hungarozaura do [[Struthiosaurinae]]. |
| − | |||
| − | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 71: | Linia 74: | ||
|- | |- | ||
! ''H. tormai'' | ! ''H. tormai'' | ||
| − | | {{Kpt| | + | | {{Kpt|Ősi}}, 2005 |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small>Kirkland, J.I., Alcalá, L., Loewen, M.A., Espílez, E., Mampel, L. & Wiersma, J.P. (2013) "The Basal Nodosaurid Ankylosaur Europelta carbonensis n. gen., n. sp. from the Lower Cretaceous (Lower Albian) Escucha Formation of Northeastern Spain" PLoS ONE 8(12), e80405. [[doi:10.1371/journal.pone.0080405]] |
| − | + | ||
| + | Ősi, A. 2005. ''Hungarosaurus tormai'', a new ankylosaur (Dinosauria) from the Upper Cretaceous of Hungary. Journal of Vertebrate Paleontology 25(2):370-383 | ||
| − | + | Ősi, Pereda Suberbiola, X. & Földes, T. (2014) "Partial skull and endocranial cast of the ankylosaurian dinosaur Hungarosaurus from the Late Cretaceous of Hungary: implications for locomotion" Palaeontologia Electronica, 17.1.1A. [http://palaeo-electronica.org/content/2014/612-skull-of-hungarosaurus] | |
| − | + | Ősi, A. & Makádi, L. (2009) "New remains of Hungarosaurus tormai (Ankylosauria, Dinosauria) from the Upper Cretaceous of Hungary: skeletal reconstruction and body mass estimation" Palaontologische Zeitschrift, 83: 227-245. | |
| − | + | Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology DOI:10.1080/14772019.2011.569091</small> | |
| − | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 94: | Linia 97: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Santon]] | [[Kategoria:Santon]] | ||
| + | [[Kategoria:Do sprawdzenia]] | ||
Aktualna wersja na dzień 14:36, 1 kwi 2024
Do sprawdzenia i aktualizacji.
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Tomasz Sokołowski |
| Hungarosaurus (hungarozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 4 m |
| Masa: | ok. 650 kg |
| Miejsce występowania: | Węgry |
| Czas występowania | późna kreda (santon)
86-83 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Żuchwa. Fot.: Zoltan Csiki-Sava i in. [1]. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Hungarozaur to dość bazalny przedstawiciel Nodosauridae. Szczątki tego zwierzęcia znaleziono w późnokredowych (santon) pokładach formacji Csehbánya w pasmie górskim zwanym Lasem Bakońskim na zachodzie Węgier.
Etymologia
Hungar = węgierski, gr. sauros = jaszczur, nazwa gatunkowa na cześć András Tormy.
Materiał kopalny i budowa
Hungarozaur jest najbardziej kompletnym dinozaurem pancernym z Europy. Znaleziono siedem osobników (w tym dwa nieopisane) i wiele izolowanych skamielin, w tym należących do młodych. Na holotyp składa się ponad 450 kości, w tym ok. 100 płytek kostnych. Duża ilość materiału pozwoliła na dokładne poznanie anatomii tego zwierzęcia. Podobnie jak inne opancerzone dinozaury, był roślinożercą, mającym za ochronę pancerz z kostnych płyt oraz kolców. Podobnie jak Minmi miał "przykręgi" (paravertebrae) - poziome płytki kostne, ciągnące się po bokach kręgów, które powstały na skutek kostnienia ścięgien, prawdopodobnie wzmacniające grzbiet i umożliwiające sprawniejszą lokomocję. Dodatkowo charakteryzował się nietypowymi proporcjami kończyn jak na ankylozaura - u Hungarosaurus były stosunkowo długie i mniej więcej jednakowej długości, zarówno przednie jak i tylne. Podobnie jak Struthiosaurus, hungarozaur miał dobrze rozwinięty móżdżek. Być może powiązane to było z lepszą niż u innych ankylozaurów koordynacją ruchów i szybszą lokomocją, co, w powiązaniu z budową anatomiczną (długie, jednakowe kończyny, "przykręgi") wydaje się być hipotezą uzasadnioną. Niewykluczone, że ta charakterystyczna cecha w budowie mózgu jest synapomorfią, przemawiającą za bliskim pokrewieństwem tych dwóch rodzajów i przynależnością hungarozaura do Struthiosaurinae.
Spis gatunków
| Hungarosaurus | Ősi, 2005 |
|---|---|
| H. tormai | Ősi, 2005 |
Bibliografia
Kirkland, J.I., Alcalá, L., Loewen, M.A., Espílez, E., Mampel, L. & Wiersma, J.P. (2013) "The Basal Nodosaurid Ankylosaur Europelta carbonensis n. gen., n. sp. from the Lower Cretaceous (Lower Albian) Escucha Formation of Northeastern Spain" PLoS ONE 8(12), e80405. doi:10.1371/journal.pone.0080405
Ősi, A. 2005. Hungarosaurus tormai, a new ankylosaur (Dinosauria) from the Upper Cretaceous of Hungary. Journal of Vertebrate Paleontology 25(2):370-383
Ősi, Pereda Suberbiola, X. & Földes, T. (2014) "Partial skull and endocranial cast of the ankylosaurian dinosaur Hungarosaurus from the Late Cretaceous of Hungary: implications for locomotion" Palaeontologia Electronica, 17.1.1A. [2]
Ősi, A. & Makádi, L. (2009) "New remains of Hungarosaurus tormai (Ankylosauria, Dinosauria) from the Upper Cretaceous of Hungary: skeletal reconstruction and body mass estimation" Palaontologische Zeitschrift, 83: 227-245.
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology DOI:10.1080/14772019.2011.569091
