Maiasaura: Różnice pomiędzy wersjami
(→Bibliografia) |
(przeniesienie paleobiologii do art. o Hadrosauridae, inne dr.) |
||
(Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | {{DISPLAYTITLE:''Maiasaura''}} | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
Linia 4: | Linia 5: | ||
| Korekta: | | Korekta: | ||
|- | |- | ||
− | | [[ | + | | [[Jakub Zimoch]], [[Łukasz Darul]] |
− | [[ | + | | [[Marcin Szermański]], [[Maciej Ziegler]], [[Tomasz Sokołowski]] |
− | | [[Marcin Szermański]] | ||
− | [[ | ||
− | |||
− | [[ | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
Linia 23: | Linia 20: | ||
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
− | | 2,5 t | + | | 2,5-3,7 t |
|- | |- | ||
Linia 29: | Linia 26: | ||
| [[USA]] - Montana | | [[USA]] - Montana | ||
− | <small>([[formacja Two Medicine]]</small> | + | <small>([[formacja]] [[Two Medicine]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
− | | ok. | + | | ok. 77-76 [[Ma]] |
− | <small> | + | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
Linia 49: | Linia 46: | ||
[[Hadrosauridae]] | [[Hadrosauridae]] | ||
− | [[ | + | [[Saurolophinae]] |
+ | |||
+ | [[Brachylophosaurini]] | ||
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Maiasaura.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Maiasaura.jpg|400px|]] | ||
Linia 56: | Linia 55: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
− | ''Maiasaura'' to [[rodzaj]] | + | ''Maiasaura'' to [[rodzaj]] [[ornitopod]]a żyjącego pod koniec kredy. Słynie z powodu odkrytych wielu jaj i gniazd. Autorami jego opisu byli Jack [[Horner]] oraz Robert Makela. Ze względu na nagromadzenie gniazd z jajami nazwali wzgórze, na którym się one znajdowały, "górą jaj" ("Egg Mountain"). Była to kolonia lęgowa. Pierwsze skamieliny majazaury odkryto w 1978 roku. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
− | + | Praktycznie kompletnie znamy osteologię tego dinozaura. Łącznie znaleziono ponad 200 osobników, w tym kompletne czaszki i artykułowane szkielety osobników w różnym stadium rozwojowym oraz skamieniałe jaja. | |
− | |||
− | Łącznie znaleziono kompletne | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
− | Przednia część pyska przypominała szeroki kaczy dziób. W głębi pyska pokarm rozdrabniało wiele rzędów zębów. Pomiędzy oczami, na czubku głowy, miała niewielki kostny guz. Badania anatomiczne sugerują, że miała dobry wzrok i słuch, co pozwalało jej w porę zauważyć niebezpieczeństwo. Miała krótki, prosty i masywny ogon. Kończyny przednie były krótsze i słabsze | + | Przednia część pyska przypominała szeroki kaczy dziób. W głębi pyska pokarm rozdrabniało wiele rzędów zębów. Pomiędzy oczami, na czubku głowy, miała niewielki kostny guz. Badania anatomiczne sugerują, że miała dobry wzrok i słuch, co pozwalało jej w porę zauważyć niebezpieczeństwo. Miała krótki, prosty i masywny ogon. Kończyny przednie były krótsze i słabsze od tylnych. |
==Pożywienie== | ==Pożywienie== | ||
− | Skamieniałe odchody | + | Skamieniałe odchody majazaury świadczą o tym, że najprawdopodobniej żywiła się twardą, zdrewniałą roślinnością. Miała potężne szczęki, w których znajdowało się mnóstwo samoostrzących się zębów policzkowych służących do rozcierania twardego pokarmu. Natrafiono na starte zęby i nie uformowane do końca kości nóg należące do młodych osobników. Świadczy to o tym, że żywiły się twardym pokarmem, zanim stawały się dość silne, by opuścić gniazdo i samemu poszukać jedzenia. Młode majazaury były zatem karmione w gnieździe przez dorosłe osobniki. |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | == | + | ==Paleobiologia== |
− | + | W ciągu wielu lat przebadano różne aspekty paleobiologii majazaury, takie opieka rodzicielska, rozmnażanie, rozwój osobniczy, poruszanie się. Zob. więcej w artykule [[Hadrosauridae#Paleobiologia]]. | |
− | |||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
Linia 86: | Linia 75: | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
− | + | | {{V|''Maiasaura''}} | |
− | | [[Horner]] i [[Makela]], [[1979]] | + | | {{Kpt|[[Horner]]}} i {{Kpt|[[Robert Makela|Makela]]}}, [[1979]] |
|- | |- | ||
− | + | | {{V|''M. peeblesorum''}} | |
− | | [[Horner]] i [[Makela]], [[1979]] | + | | {{Kpt|[[Horner]]}} i {{Kpt|[[Robert Makela|Makela]]}}, [[1979]] |
|} | |} | ||
− | == | + | ==Wybrana bibliografia== |
− | <small> | + | <small>Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]] |
− | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford | + | |
− | </small> | + | Gates, T.A., Horner, J.R., Hanna, R.R. & Nelson, C.R. (2011) "New unadorned hadrosaurine hadrosaurid (Dinosauria, Ornithopoda) from the Campanian of North America" Journal of Vertebrate Paleontology, 31 (4), 798–811. [[doi:10.1080/02724634.2011.577854]]. |
+ | |||
+ | Horner, J.R., Makela, R. (1979). "Nest of juveniles provides evidence of family structure among dinosaurs". Nature. 282 (5736): 296–298. doi:10.1038/282296a0. | ||
+ | |||
+ | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Linia 108: | Linia 101: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Kampan]] | [[Kategoria:Kampan]] | ||
− |
Wersja z 11:42, 18 wrz 2019
Autor: | Korekta: |
Jakub Zimoch, Łukasz Darul | Marcin Szermański, Maciej Ziegler, Tomasz Sokołowski |
Maiasaura (majazaura) | |
---|---|
Długość: | 7 m |
Masa: | 2,5-3,7 t |
Miejsce występowania: | USA - Montana |
Czas występowania | ok. 77-76 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
Wstęp
Maiasaura to rodzaj ornitopoda żyjącego pod koniec kredy. Słynie z powodu odkrytych wielu jaj i gniazd. Autorami jego opisu byli Jack Horner oraz Robert Makela. Ze względu na nagromadzenie gniazd z jajami nazwali wzgórze, na którym się one znajdowały, "górą jaj" ("Egg Mountain"). Była to kolonia lęgowa. Pierwsze skamieliny majazaury odkryto w 1978 roku.
Materiał kopalny
Praktycznie kompletnie znamy osteologię tego dinozaura. Łącznie znaleziono ponad 200 osobników, w tym kompletne czaszki i artykułowane szkielety osobników w różnym stadium rozwojowym oraz skamieniałe jaja.
Budowa
Przednia część pyska przypominała szeroki kaczy dziób. W głębi pyska pokarm rozdrabniało wiele rzędów zębów. Pomiędzy oczami, na czubku głowy, miała niewielki kostny guz. Badania anatomiczne sugerują, że miała dobry wzrok i słuch, co pozwalało jej w porę zauważyć niebezpieczeństwo. Miała krótki, prosty i masywny ogon. Kończyny przednie były krótsze i słabsze od tylnych.
Pożywienie
Skamieniałe odchody majazaury świadczą o tym, że najprawdopodobniej żywiła się twardą, zdrewniałą roślinnością. Miała potężne szczęki, w których znajdowało się mnóstwo samoostrzących się zębów policzkowych służących do rozcierania twardego pokarmu. Natrafiono na starte zęby i nie uformowane do końca kości nóg należące do młodych osobników. Świadczy to o tym, że żywiły się twardym pokarmem, zanim stawały się dość silne, by opuścić gniazdo i samemu poszukać jedzenia. Młode majazaury były zatem karmione w gnieździe przez dorosłe osobniki.
Paleobiologia
W ciągu wielu lat przebadano różne aspekty paleobiologii majazaury, takie opieka rodzicielska, rozmnażanie, rozwój osobniczy, poruszanie się. Zob. więcej w artykule Hadrosauridae#Paleobiologia.
Etymologia
Nazwa Maiasaura oznacza "dobra jaszczurza matka". Dinozaur ten został nazwany w ten sposób, ponieważ prawdopodobnie przynosił do gniazda pokarm swojemu potomstwu i ochraniał je przed drapieżnikami.
Spis gatunków
Maiasaura | Horner i Makela, 1979 |
M. peeblesorum | Horner i Makela, 1979 |
Wybrana bibliografia
Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853
Gates, T.A., Horner, J.R., Hanna, R.R. & Nelson, C.R. (2011) "New unadorned hadrosaurine hadrosaurid (Dinosauria, Ornithopoda) from the Campanian of North America" Journal of Vertebrate Paleontology, 31 (4), 798–811. doi:10.1080/02724634.2011.577854.
Horner, J.R., Makela, R. (1979). "Nest of juveniles provides evidence of family structure among dinosaurs". Nature. 282 (5736): 296–298. doi:10.1038/282296a0.
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford