Mantellodon: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „ Artykuł w trakcie rozbudowy (Paul, 2012; Godefroit, 2012). Dino {{DISPLAYTITLE:''Mantellodon''}} <small> {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | Auto...”) |
m |
||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | Do poprawy (Paul, 2012; Olshevsky, 1997, Norman, 1993) lub do usunięcia i przeniesienia do [[Mantellisaurus]]. | |
{{DISPLAYTITLE:''Mantellodon''}} | {{DISPLAYTITLE:''Mantellodon''}} | ||
<small> | <small> | ||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| [[Wielka Brytania]] | | [[Wielka Brytania]] | ||
| − | <small>([[formacja Lower Greensand]])</small> | + | <small>Kentish Rag <br>([[formacja Lower Greensand]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[:Kategoria:Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[:Kategoria:Czas|Czas występowania]]''' | ||
| Linia 52: | Linia 52: | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| − | Kentish Rag, United Kingdom | + | Kentish Rag, United Kingdom~[[Formacja Lower Greensand]| |
| + | ~<small>''[[Mantellodon]] carpenteri'' - '''NHMUK R3741''' </small> | ||
</display_points> | </display_points> | ||
|} | |} | ||
| Linia 61: | Linia 62: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]]: NHMUK R3741 (tzw. "Mantel-piece"; ryc. 2): 1 niestarty ząb, 2 kości udowe, k. strzałkowa, k. piszczelowa, kilka k. śródstopia i paliczków, pazury, kilka kręgów ogonowych i grzbietowych, fragmenty żeber, | + | [[Holotyp]]: NHMUK R3741 (tzw. "Mantel-piece"; ryc. 2): 1 niestarty ząb, 2 kości udowe, k. strzałkowa, k. piszczelowa, kilka k. śródstopia i paliczków, pazury, kilka kręgów ogonowych i grzbietowych, fragmenty żeber, obojczyk, fragmenty zębów i innych kości<ref>paleofile.com [http://www.paleofile.com/Dinosaurs/Ornithopods/Mantellodon.asp]</ref>. |
==Diagnoza== | ==Diagnoza== | ||
| − | [[Plik:NHMUK R3741.jpg| | + | [[Plik:NHMUK R3741.jpg|200px|thumb|right| Ryc. 2. Ilustracja holotypu (NHMUK R3741) ''M. carpenteri'' - tzw. "Mantel-piece". <br>© Norman, 1993 w: Godefroit, 2012]] |
| + | [[Plik:Iguanodon3.jpg|200px|thumb|right| Ryc. 3. Pierwsza rekonstrukcja ''Iguanodon'', na podstawie obecnego holotypu ''Mantellodon''. <br>© Mantell, 1840]] | ||
{{Szablon:Diagnoza}} | {{Szablon:Diagnoza}} | ||
Elementy kończyn smukłe. Kość biodrowa głęboka, wyrostek przedni mocny, tylna część panewki stawu biodrowego krótka i bardzo trójkątna, grzbietowa krawędź silnie łukowata<ref name="Paul, 2012">Paul, G.S., 2012, ''Notes on the rising diversity of iguanodont taxa, and iguanodonts named after Darwin, Huxley and evolutionary science''. Actas de V Jornadas Internacionales sobre Paleontologia de Dinosaurios y su Entorno, Salas de los Infantes, Burgos. Colectivo de Arqueologico-Paleontologico de Salas de los Infantes (Burgos). pp. 121–131.</ref>. | Elementy kończyn smukłe. Kość biodrowa głęboka, wyrostek przedni mocny, tylna część panewki stawu biodrowego krótka i bardzo trójkątna, grzbietowa krawędź silnie łukowata<ref name="Paul, 2012">Paul, G.S., 2012, ''Notes on the rising diversity of iguanodont taxa, and iguanodonts named after Darwin, Huxley and evolutionary science''. Actas de V Jornadas Internacionales sobre Paleontologia de Dinosaurios y su Entorno, Salas de los Infantes, Burgos. Colectivo de Arqueologico-Paleontologico de Salas de los Infantes (Burgos). pp. 121–131.</ref>. | ||
==Historia taksonu== | ==Historia taksonu== | ||
| − | + | Holotyp został odkryty w [[1834]] roku w Kentish Rag z kopalni Bensted (Maidstone, hrabstwo Kent w południowo-wschodniej Anglii). Wyciągnięty w jednej, dużej płycie (ryc. 2), został opisany i zilustrowany przez [[Gideon Mantell|Gideona Mantella]]<ref>Mantell, G., 1834, ''Discovery of the bones of the ''Iguanodon'' in a quarry of Kentish Rag (a limestone belonging to the Lower Greensand Formation) near Maidstone, Kent''. Edinburgh New Philosophical Journal 17: 200–201.</ref>. Na podstawie znajdujących się wśród pomieszanych kości charakterystycznych zębów (obecnie zaginionych) i odcisków koron zębów <ref>Norman, D., 1993, ''Gideon Mantell’s Mantelpiece: the earliest well-preserved ornithischian dinosaur''. Modern Geology 18: 225–245.</ref>, podobnych do tych opisanych przez siebie w roku [[1825]]<ref>Mantell, G., 1825, ''Notice on the ''Iguanodon'', a newly discovered fossil reptile, from the sandstone of Tilgate forest, in Sussex.'' Philosophical Transactions of the Royal Society of London 115: 179–186.</ref>, Mantell przypisał niemal kompletny szkielet do gatunku ''Iguanodon anglicus''. Jego rekonstrukcja szkieletu (ryc. 3) przedstawiała czworonożne zwierzę podobne do legwana z rogiem na nosie (który potem okazał się być kolcem na kciuku tego dinozaura). | |
| + | |||
| + | Okaz ten został dokładnie opisany i formalnie przypisany do gatunku ''I. mantelli'' przez Owena w 1851 roku<ref>Owen, R., 1851, ''Monograph of the fossil reptilia of the Cretaceous formations. Part 1. Chelonia (Lacertilia, &c.)''. Palaeontographical Society Monographs 5: 1–118.</ref>, jednak okaz ten pochodził z innej formacji niż którykolwiek z gatunków ''Iguanodon''<ref>Olshevsky, G., 1997. ''Re: Hello and a question about Iguanodon mantelli (long)''. Dinosaur Mailing List, 17 VIII 1997.</ref>. W 2008 roku Paul przypisał R3741 do ''[[Mantellisaurus]] atherfieldensis''<ref>Paul, G., 2008, ''A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species''. Cretaceous Research, 29: 192-216</ref>, jednak okaz ten pochodzi z młodszej formacji [[formacja Lower Greensand|Lower Greensand]] (datowanej na wczesny [[apt]], holotyp mantellizaura został zaś znaleziony w [[barrem]]skiej formacji [[formacja Vectis|Vectis]]. W 2010 roku Carpenter i Ishida <ref>Carpenter, K. & Ishida, Y., 2010, ''Early and “Middle” Cretaceous iguanodonts in time and space''. Journal of Iberian Geology, 36: 145-164.</ref> oraz Naish <ref>Naish, D., 2010, ''The Iguanodon Explosion'', parts 1-3. [http://blogs.scientificamerican.com/guest-blog/2010/11/15/the-iguanodon-explosion-how-scientists-are-rescuing-the-name-of-a-classic-ornithopod-dinosaur-part-1/]</ref> zauważyli znaczące różnice morfologiczne w budowie kości biodrowej, sugerujące, że okaz R3741 mógł być bliższy późniejszym iguanodontom z późnej kredy. | ||
| + | |||
| + | W 2010 roku Carpenter i Ishida sugerowali również, by ICZN zatwierdziło okaz NHMUK R3741 jako holotyp ''Iguanodon'', co mogłoby jednak spowodować jeszcze większe zamieszanie w nazewnictwie tych taksonów (iguanodont zyskałby wówczas diagnozę mantellodonta, który stałby się wówczas nazwą nieważną, jak również okazy obecnie zaliczane do rodzaju ''Iguanodon'' musiałyby zostać przypisane do innego taksonu). W 2012 roku Paul ustanowił nowy takson - ''Mantellodon''<ref name="Paul, 2012"></ref>. | ||
| + | |||
| + | Wciąż zachowany w skale, okaz z Maidstone jest udostępniony publiczności w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie. W 1949 roku gmina Maidstone uwieczniła odkrycie, dodając rekonstrukcję ''Iguanodon'' jako trzymacza heraldycznego do swojego herbu <ref>Colbert, E., 1968, ''Men and Dinosaurs: The Search in Field and Laboratory''. New York: Dutton & Company.<br>[http://thebeautifulhistory.wordpress.com/clubs/maidstone-united/]</ref>. | ||
| + | |||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa [[rodzaj]]owa - ''Mantellodon'' oznacza "ząb Mantella" i pochodzi od nazwiska Gideona Mantella, który odkrył holotyp tego dinozaura. Jego znalezisko często bywa określane mianem "Mantel-piece" (angielska gra słów "masterpiece", czyli arcydzieło, i nazwisko naukowca). Epitet [[gatunek|gatunkowy]] (''carpenteri'') został nadany na cześć [[Kenneth Carpenter]], w dowód uznania dla | + | Nazwa [[rodzaj]]owa - ''Mantellodon'' oznacza "ząb Mantella" i pochodzi od nazwiska Gideona Mantella, który odkrył holotyp tego dinozaura. Jego znalezisko często bywa określane mianem "Mantel-piece" (angielska gra słów "masterpiece", czyli arcydzieło, i nazwisko naukowca). Epitet [[gatunek|gatunkowy]] (''carpenteri'') został nadany na cześć [[Kenneth Carpenter|Kennetha Carpentera]], w dowód uznania dla jego pracy nad dinozaurami, w tym również przedstawicielami [[Iguanodontia]]. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | ''Mantellodon'' | |
| {{Kpt|[[Gregory Paul|Paul]]}}, [[2012]] | | {{Kpt|[[Gregory Paul|Paul]]}}, [[2012]] | ||
| + | | ''nomen dubium'' = ''[[Mantellisaurus]]'' | ||
|- | |- | ||
| − | + | | ''M. carpenteri'' | |
| {{Kpt|Paul}}, 2012 | | {{Kpt|Paul}}, 2012 | ||
| + | | ''nomen dubium'' = ''[[Mantellisaurus]] atherfieldensis'' | ||
|} | |} | ||
| Linia 86: | Linia 97: | ||
<small><references/></small> | <small><references/></small> | ||
| − | + | ||
| − | + | [[Kategoria:Nomen dubium]] | |
| − | + | [[Kategoria:Do poprawy - niezajęte]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: | ||
| − | [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 23:56, 1 kwi 2024
Do poprawy (Paul, 2012; Olshevsky, 1997, Norman, 1993) lub do usunięcia i przeniesienia do Mantellisaurus.
| Autor: |
| Łukasz Czepiński |
| Mantellodon (mantellodont) | |
|---|---|
| Długość: | ? |
| Masa: | ? |
| Miejsce występowania: | Wielka Brytania
Kentish Rag |
| Czas występowania | 125-112 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Ryc. 1. Rekonstrukcja przyżyciowa mantellodonta. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Mantellodon to rodzaj iguanodonta, żyjący we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Wielkiej Brytanii. Niegdyś zaliczany był do taksonu Mantellisaurus.
Materiał kopalny
Holotyp: NHMUK R3741 (tzw. "Mantel-piece"; ryc. 2): 1 niestarty ząb, 2 kości udowe, k. strzałkowa, k. piszczelowa, kilka k. śródstopia i paliczków, pazury, kilka kręgów ogonowych i grzbietowych, fragmenty żeber, obojczyk, fragmenty zębów i innych kości[1].
Diagnoza
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Elementy kończyn smukłe. Kość biodrowa głęboka, wyrostek przedni mocny, tylna część panewki stawu biodrowego krótka i bardzo trójkątna, grzbietowa krawędź silnie łukowata[2].
Historia taksonu
Holotyp został odkryty w 1834 roku w Kentish Rag z kopalni Bensted (Maidstone, hrabstwo Kent w południowo-wschodniej Anglii). Wyciągnięty w jednej, dużej płycie (ryc. 2), został opisany i zilustrowany przez Gideona Mantella[3]. Na podstawie znajdujących się wśród pomieszanych kości charakterystycznych zębów (obecnie zaginionych) i odcisków koron zębów [4], podobnych do tych opisanych przez siebie w roku 1825[5], Mantell przypisał niemal kompletny szkielet do gatunku Iguanodon anglicus. Jego rekonstrukcja szkieletu (ryc. 3) przedstawiała czworonożne zwierzę podobne do legwana z rogiem na nosie (który potem okazał się być kolcem na kciuku tego dinozaura).
Okaz ten został dokładnie opisany i formalnie przypisany do gatunku I. mantelli przez Owena w 1851 roku[6], jednak okaz ten pochodził z innej formacji niż którykolwiek z gatunków Iguanodon[7]. W 2008 roku Paul przypisał R3741 do Mantellisaurus atherfieldensis[8], jednak okaz ten pochodzi z młodszej formacji Lower Greensand (datowanej na wczesny apt, holotyp mantellizaura został zaś znaleziony w barremskiej formacji Vectis. W 2010 roku Carpenter i Ishida [9] oraz Naish [10] zauważyli znaczące różnice morfologiczne w budowie kości biodrowej, sugerujące, że okaz R3741 mógł być bliższy późniejszym iguanodontom z późnej kredy.
W 2010 roku Carpenter i Ishida sugerowali również, by ICZN zatwierdziło okaz NHMUK R3741 jako holotyp Iguanodon, co mogłoby jednak spowodować jeszcze większe zamieszanie w nazewnictwie tych taksonów (iguanodont zyskałby wówczas diagnozę mantellodonta, który stałby się wówczas nazwą nieważną, jak również okazy obecnie zaliczane do rodzaju Iguanodon musiałyby zostać przypisane do innego taksonu). W 2012 roku Paul ustanowił nowy takson - Mantellodon[2].
Wciąż zachowany w skale, okaz z Maidstone jest udostępniony publiczności w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie. W 1949 roku gmina Maidstone uwieczniła odkrycie, dodając rekonstrukcję Iguanodon jako trzymacza heraldycznego do swojego herbu [11].
Etymologia
Nazwa rodzajowa - Mantellodon oznacza "ząb Mantella" i pochodzi od nazwiska Gideona Mantella, który odkrył holotyp tego dinozaura. Jego znalezisko często bywa określane mianem "Mantel-piece" (angielska gra słów "masterpiece", czyli arcydzieło, i nazwisko naukowca). Epitet gatunkowy (carpenteri) został nadany na cześć Kennetha Carpentera, w dowód uznania dla jego pracy nad dinozaurami, w tym również przedstawicielami Iguanodontia.
Spis gatunków
| Mantellodon | Paul, 2012 | nomen dubium = Mantellisaurus |
| M. carpenteri | Paul, 2012 | nomen dubium = Mantellisaurus atherfieldensis |
Bibliografia
- ↑ paleofile.com [1]
- ↑ 2,0 2,1 Paul, G.S., 2012, Notes on the rising diversity of iguanodont taxa, and iguanodonts named after Darwin, Huxley and evolutionary science. Actas de V Jornadas Internacionales sobre Paleontologia de Dinosaurios y su Entorno, Salas de los Infantes, Burgos. Colectivo de Arqueologico-Paleontologico de Salas de los Infantes (Burgos). pp. 121–131.
- ↑ Mantell, G., 1834, Discovery of the bones of the Iguanodon in a quarry of Kentish Rag (a limestone belonging to the Lower Greensand Formation) near Maidstone, Kent. Edinburgh New Philosophical Journal 17: 200–201.
- ↑ Norman, D., 1993, Gideon Mantell’s Mantelpiece: the earliest well-preserved ornithischian dinosaur. Modern Geology 18: 225–245.
- ↑ Mantell, G., 1825, Notice on the Iguanodon, a newly discovered fossil reptile, from the sandstone of Tilgate forest, in Sussex. Philosophical Transactions of the Royal Society of London 115: 179–186.
- ↑ Owen, R., 1851, Monograph of the fossil reptilia of the Cretaceous formations. Part 1. Chelonia (Lacertilia, &c.). Palaeontographical Society Monographs 5: 1–118.
- ↑ Olshevsky, G., 1997. Re: Hello and a question about Iguanodon mantelli (long). Dinosaur Mailing List, 17 VIII 1997.
- ↑ Paul, G., 2008, A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species. Cretaceous Research, 29: 192-216
- ↑ Carpenter, K. & Ishida, Y., 2010, Early and “Middle” Cretaceous iguanodonts in time and space. Journal of Iberian Geology, 36: 145-164.
- ↑ Naish, D., 2010, The Iguanodon Explosion, parts 1-3. [2]
- ↑ Colbert, E., 1968, Men and Dinosaurs: The Search in Field and Laboratory. New York: Dutton & Company.
[3]
