Ornithopsis: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „<small> {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | Autor: | Korekta: |- | Marcin Szermański | Krzysztof Lichota Maciej Ziegler |} </small> -...”) |
m (-ryc.) |
||
(Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | {{DISPLAYTITLE:''Ornithopsis''}} | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
Linia 24: | Linia 25: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
− | | [[ | + | | [[Wielka Brytania]] - Wyspa Wight |
− | <small>([[ | + | <small>(formacja [[Wessex]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
− | | 130-125 Ma | + | | 130-125 [[Ma]] |
<small>wczesna [[kreda]] ([[barrem]])</small> | <small>wczesna [[kreda]] ([[barrem]])</small> | ||
Linia 41: | Linia 42: | ||
[[Sauropodomorpha]] | [[Sauropodomorpha]] | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
[[Sauropoda]] | [[Sauropoda]] | ||
Linia 58: | Linia 55: | ||
? [[Brachiosauridae]] | ? [[Brachiosauridae]] | ||
|- | |- | ||
− | |||
− | |||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
− | ''Ornithopsis'' to jeden z tych zauropodów opisanych w XIX wieku, o których niewiele pewnego można powiedzieć. Nie wiemy na 100% czy jest to ważny rodzaj, jak wygląda formalnie jego kwestia związana z pozostałymi gatunkami (nie licząc typowego z którym również wiążą się pewne niepewności) oraz w końcu jaka jest jego pozycja systematyczna. | + | ''Ornithopsis'' to jeden z tych zauropodów opisanych w XIX wieku, o których niewiele pewnego można powiedzieć. Nie wiemy na 100% czy jest to ważny [[rodzaj]], jak wygląda formalnie jego kwestia związana z pozostałymi gatunkami (nie licząc typowego z którym również wiążą się pewne niepewności) oraz w końcu jaka jest jego pozycja systematyczna. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
− | [[Lektotyp]] BMNH 28632 to tylny kręg grzbietowy. Został on odnaleziony na Wyspie Wight, a opisany przez | + | [[Lektotyp]] BMNH 28632 to tylny kręg grzbietowy. Został on odnaleziony na Wyspie Wight, a opisany przez [[Harry Seeley|Seeley]]a w [[1870]] roku. |
==Diagnoza== | ==Diagnoza== | ||
Linia 72: | Linia 67: | ||
==Pozycja systematyczna i ważność gatunków== | ==Pozycja systematyczna i ważność gatunków== | ||
− | ''Ornithopsis'' to dość niepewny rodzaj zauropoda żyjącego we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej zachodniej Europy. Jego szczątki odnaleziono m.in. na Wyspach Brytyjskich, a także w części kontynentalnej Starego Świata. Rodzaj ten ustanowił | + | ''Ornithopsis'' to dość niepewny [[rodzaj]] zauropoda żyjącego we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej zachodniej Europy. Jego szczątki odnaleziono m.in. na Wyspach Brytyjskich, a także w części kontynentalnej Starego Świata. [[Rodzaj]] ten ustanowił Seeley w [[1870]] roku, lecz po latach z[[synonim]]izowano jego wszystkie gatunki (w tym [[gatunek]] typowy ''O. hulkei'') z innymi słabo poznanymi dinozaurami długoszyjnymi, jak "[[takson]]-worek" ''[[Pelorosaurus]]''. Wg [[William Blows|Blows]]a ([[1995]]) okaz ''O. hulkei'' BMNH 28632 należy do [[Brachiosauridae]], przy czym pozostałe jego gatunki powinny być zaliczone do [[Sauropoda]] jako ''[[incertae sedis]]'' (niepewna klasyfikacja) bądź do [[rodzaj]]u ''[[Eucamerotus]]'' przy czym ''[[Pelorosaurus]] conybearei'' jest odmiennym gatunkiem. Wg [[Paul Upchurch|Upchurch]]a i in. ([[2004]]) cały [[rodzaj]] ''Ornithopsis'' jest [[Titanosauriformes]] (''[[incertae sedis]]''). |
− | Często jednak ''[[Eucamerotus]]'' uznaje się za młodszy synonim ''Ornithopsis'' i uważa się go za ''[[nomen dubium]]''. Niemniej jednak praktycznie kolejna nowa publikacja na temat tych | + | Często jednak ''[[Eucamerotus]]'' uznaje się za młodszy [[synonim]] ''Ornithopsis'' i uważa się go za ''[[nomen dubium]]''. Niemniej jednak praktycznie kolejna nowa publikacja na temat tych [[takson]]ów rewiduje dotychczasowe ustalenia, a więc ich klasyfikacja może się jeszcze nieraz zmienić. [[Darren Naish|Naish]] i [[David Martill|Martill]] ([[2007]]) bronią jego ważności. Wg nich z 11 gatunków (w tym 9 [[rodzaj]]ów) zauropodów z Wyspy Wight (w tym nienazwany diplodokoid) tylko 2 gatunki są ważne: ''[[Oplosaurus]] armatus'' i właśnie ''Ornithopsis hulkei'', reszta zaś to ''[[nomen dubium]]''. |
− | Pozostałe gatunki ornitopsa pozostały | + | Pozostałe gatunki ornitopsa pozostały [[synonim]]ami innych zauropodów, bądź też są ''[[nomen dubium]]''. Zostały one dopisane do takich [[rodzaj]]ów dinozaurów długoszyich, jak ''[[Bothriospondylus]]'', ''[[Cetiosauriscus]]'', ''[[Cetiosaurus]]'' i ''[[Pelorosaurus]]''. Przez ten swoisty rozrzut gatunków do odmiennych grup zauropodów, ''Ornithopsis'' zasługuje na miano "[[takson]]u-worka". |
− | Być może jednak istnieje jeszcze jeden, ważny gatunek – mianowicie ''O. leedsii''. Jest on jednak najprawdopodobniej odmiennym (nowym?) | + | Być może jednak istnieje jeszcze jeden, ważny [[gatunek]] – mianowicie ''O. leedsii''. Jest on jednak najprawdopodobniej odmiennym (nowym?) [[rodzaj]]em należącym do [[Brachiosauridae]]. Prawdopodobnie ze względu na swoją odmienność od gatunku typowego ''O. hulkei'', przemianowywano go w przeszłości dwukrotnie na gatunki należące do innych [[rodzaj]]ów: wpierw do ''[[Cetiosaurus]]'' jako ''[[Cetiosaurus]] leedsii'', a następnie do ''[[Cetiosauriscus]]'' jako ''[[Cetiosauriscus]] leedsii''. Obecnie jako ważną nazwę traktuje się tą pierwotną, choć być może w przyszłości zostanie dla tego [[takson]]u ukuta nowa nazwa [[rodzaj]]owa. |
==Rozmiary== | ==Rozmiary== | ||
− | Źródła podają średnie rozmiary tego zauropoda, lecz bez żadnych konkretnych liczb. Gdyby rzeczywiście był brachiozaurydem, to ''Ornithopsis'' (gatunek ''Ornithopsis hulkei'') mógłby osiągać jakieś 14-18 metrów długości (szacunki nieoficjalne). | + | Źródła podają średnie rozmiary tego zauropoda, lecz bez żadnych konkretnych liczb. Gdyby rzeczywiście był brachiozaurydem, to ''Ornithopsis'' ([[gatunek]] ''Ornithopsis hulkei'') mógłby osiągać jakieś 14-18 metrów długości (szacunki nieoficjalne). |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
− | Nazwa | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Ornithopsis'' oznacza "podobny do ptaka", a wzięła się ona od błędnej interpretacji autora opisu, [[Harry Seeley|Harry’ego Seeleya]]. Z kolei epitet gatunkowy ''hulkei'' honoruje prawdopodobnie [[John Hulke|Johna Hulke’a]], który opisał m.in. inne gatunki ornitopsa, należące obecnie do innych zauropodów. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! ''Ornithopsis'' | ! ''Ornithopsis'' | ||
− | | [[Seeley]], [[1870]] | + | | {{Kpt|[[Harry Seeley|Seeley]]}}, [[1870]] |
| ?''[[nomen dubium]]'' | | ?''[[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
| ?= ''[[Eucamerotus]] | | ?= ''[[Eucamerotus]] | ||
− | | [[Hulke]], [[1872]] | + | | {{Kpt|[[John Hulke|Hulke]]}}, [[1872]] |
| ''[[nomen dubium]]'' | | ''[[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
! ''O. hulkei '' | ! ''O. hulkei '' | ||
− | | | + | | {{Kpt|Seeley}}, 1870 |
| ?''[[nomen dubium]]'' | | ?''[[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
| ?= ''[[Eucamerotus]] foxii'' | | ?= ''[[Eucamerotus]] foxii'' | ||
− | | | + | | |
| ''[[nomen dubium]]'' | | ''[[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
| ?= ''[[Eucamerotus]] foxi'' | | ?= ''[[Eucamerotus]] foxi'' | ||
− | | ( | + | | ({{Kpt|Hulke}}, 1872) {{Kpt|[[William Blows|Blows]]}}, [[1995]] |
| ''[[nomen dubium]]'' | | ''[[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
| = ''[[Pelorosaurus]] hulkei'' | | = ''[[Pelorosaurus]] hulkei'' | ||
− | | [[Lydekker]], [[1889]] | + | | {{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1889]] |
|- | |- | ||
| ''O. conybearei'' | | ''O. conybearei'' | ||
| | | | ||
| = ''[[Pelorosaurus]] conybearei'' | | = ''[[Pelorosaurus]] conybearei'' | ||
− | |||
|- | |- | ||
| ''O. oxoniensis'' | | ''O. oxoniensis'' | ||
| | | | ||
| = ''[[Cetiosaurus]] oxoniensis'' | | = ''[[Cetiosaurus]] oxoniensis'' | ||
− | |||
|- | |- | ||
| ?''O. eucamerotus'' | | ?''O. eucamerotus'' | ||
− | | | + | | {{Kpt|Hulke}}, [[1882]] |
| ''[[nomen dubium]]'' | | ''[[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
! ?''O. leedsii'' | ! ?''O. leedsii'' | ||
− | | [[ | + | | {{Kpt|Hulke}}, [[1887]] |
+ | | ?''[[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
| = ''[[Cetiosaurus]] leedsii'' | | = ''[[Cetiosaurus]] leedsii'' | ||
− | | | + | | {{Kpt|Woodward}}, [[1905]] |
|- | |- | ||
| = ''[[Cetiosauriscus]] leedsii'' | | = ''[[Cetiosauriscus]] leedsii'' | ||
− | | [[von Huene]], [[1927]] | + | | {{Kpt|[[Friedrich von Huene|von Huene]]}}, [[1927]] |
|- | |- | ||
| ''O. manseli'' | | ''O. manseli'' | ||
− | | | + | | {{Kpt|Lydekker}}, 1887 |
− | | = ''[[ | + | | = "''[[Ischyrosaurus]]''" ''manseli'' |
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
| ''O. humerocristatus'' | | ''O. humerocristatus'' | ||
− | | [[ | + | | {{Kpt|Lydekker}}, [[1888]] |
+ | | = ''[[Duriatitan]] humerocristatus'' | ||
+ | |- | ||
+ | | = ''[[Cetiosaurus]] humerocristatus'' | ||
+ | | {{Kpt|Hulke}}, [[1874]] | ||
+ | |- | ||
| = ''[[Pelorosaurus]] humerocristatus'' | | = ''[[Pelorosaurus]] humerocristatus'' | ||
− | | | + | | ({{Kpt|Hulke}}, 1874) {{Kpt|[[Henri Sauvage|Sauvage]]}}, 1887 |
− | | | ||
|- | |- | ||
| ''O. suffosa'' | | ''O. suffosa'' | ||
− | | | + | | {{Kpt|von Huene}}, [[1922]] |
| = ''[[Bothriospondylus]] suffossus'' | | = ''[[Bothriospondylus]] suffossus'' | ||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
| ''O. greppini'' | | ''O. greppini'' | ||
− | | | + | | {{Kpt|von Huene}}, 1922 |
+ | |- | ||
| = ''[[Cetiosauriscus]] greppini'' | | = ''[[Cetiosauriscus]] greppini'' | ||
− | | | + | | ({{Kpt|von Huene}}, 1922) |
− | |||
|} | |} | ||
Linia 162: | Linia 156: | ||
<small> | <small> | ||
Blows W.T. The Early Cretaceous sauropod dinosaurs Ornithopsis and Eucamerotus from the Isle of Wight, England. „Palaeontology”. 38, ss. 187–197, 1995 | Blows W.T. The Early Cretaceous sauropod dinosaurs Ornithopsis and Eucamerotus from the Isle of Wight, England. „Palaeontology”. 38, ss. 187–197, 1995 | ||
+ | |||
+ | Naish, D.; Martill, D. M. (2007). "Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: basal Dinosauria and Saurischia". Journal of the Geological Society 164 (3): 493–510. doi:10.1144/0016-76492006-032 | ||
+ | |||
+ | Upchurch P & Martin J. (2002): "The Rutland Cetiosaurus: the anatomy and relationships of a Middle Jurassic British sauropod dinosaur.". Palaeontology 45 (6): 1049–1074 | ||
Upchurch P., Barrett P. M., Dodson P.: Sauropoda. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004 | Upchurch P., Barrett P. M., Dodson P.: Sauropoda. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004 | ||
Linia 173: | Linia 171: | ||
[[Kategoria:Sauropoda]] | [[Kategoria:Sauropoda]] | ||
[[Kategoria:Macronaria]] | [[Kategoria:Macronaria]] | ||
+ | [[Kategoria:Brachiosauridae]] | ||
[[Kategoria:Europa]] | [[Kategoria:Europa]] | ||
− | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Wielka Brytania]] |
− | |||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Barrem]] | [[Kategoria:Barrem]] | ||
+ | [[Kategoria:Nomen dubium]] | ||
+ | [[Kategoria:Takson worek]] |
Wersja z 21:15, 28 lis 2016
Autor: | Korekta: |
Marcin Szermański | Krzysztof Lichota |
Ornithopsis (ornitops) | |
---|---|
Długość: | 14-18 (??) m |
Masa: | ? t |
Miejsce występowania: | Wielka Brytania - Wyspa Wight
(formacja Wessex) |
Czas występowania | 130-125 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
Wstęp
Ornithopsis to jeden z tych zauropodów opisanych w XIX wieku, o których niewiele pewnego można powiedzieć. Nie wiemy na 100% czy jest to ważny rodzaj, jak wygląda formalnie jego kwestia związana z pozostałymi gatunkami (nie licząc typowego z którym również wiążą się pewne niepewności) oraz w końcu jaka jest jego pozycja systematyczna.
Materiał kopalny
Lektotyp BMNH 28632 to tylny kręg grzbietowy. Został on odnaleziony na Wyspie Wight, a opisany przez Seeleya w 1870 roku.
Diagnoza
Powyższy kręg należący do gatunku typowego Ornithopsis hulkei posiada cechy diagnostyczne. Są to: wysoki trzon kręgu z podstawą grzebienia, pleurocele umiejscowione blisko podstawy łuku neuralnego i występujące na nim wysoko parapofyzy.
Pozycja systematyczna i ważność gatunków
Ornithopsis to dość niepewny rodzaj zauropoda żyjącego we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej zachodniej Europy. Jego szczątki odnaleziono m.in. na Wyspach Brytyjskich, a także w części kontynentalnej Starego Świata. Rodzaj ten ustanowił Seeley w 1870 roku, lecz po latach zsynonimizowano jego wszystkie gatunki (w tym gatunek typowy O. hulkei) z innymi słabo poznanymi dinozaurami długoszyjnymi, jak "takson-worek" Pelorosaurus. Wg Blowsa (1995) okaz O. hulkei BMNH 28632 należy do Brachiosauridae, przy czym pozostałe jego gatunki powinny być zaliczone do Sauropoda jako incertae sedis (niepewna klasyfikacja) bądź do rodzaju Eucamerotus przy czym Pelorosaurus conybearei jest odmiennym gatunkiem. Wg Upchurcha i in. (2004) cały rodzaj Ornithopsis jest Titanosauriformes (incertae sedis).
Często jednak Eucamerotus uznaje się za młodszy synonim Ornithopsis i uważa się go za nomen dubium. Niemniej jednak praktycznie kolejna nowa publikacja na temat tych taksonów rewiduje dotychczasowe ustalenia, a więc ich klasyfikacja może się jeszcze nieraz zmienić. Naish i Martill (2007) bronią jego ważności. Wg nich z 11 gatunków (w tym 9 rodzajów) zauropodów z Wyspy Wight (w tym nienazwany diplodokoid) tylko 2 gatunki są ważne: Oplosaurus armatus i właśnie Ornithopsis hulkei, reszta zaś to nomen dubium.
Pozostałe gatunki ornitopsa pozostały synonimami innych zauropodów, bądź też są nomen dubium. Zostały one dopisane do takich rodzajów dinozaurów długoszyich, jak Bothriospondylus, Cetiosauriscus, Cetiosaurus i Pelorosaurus. Przez ten swoisty rozrzut gatunków do odmiennych grup zauropodów, Ornithopsis zasługuje na miano "taksonu-worka".
Być może jednak istnieje jeszcze jeden, ważny gatunek – mianowicie O. leedsii. Jest on jednak najprawdopodobniej odmiennym (nowym?) rodzajem należącym do Brachiosauridae. Prawdopodobnie ze względu na swoją odmienność od gatunku typowego O. hulkei, przemianowywano go w przeszłości dwukrotnie na gatunki należące do innych rodzajów: wpierw do Cetiosaurus jako Cetiosaurus leedsii, a następnie do Cetiosauriscus jako Cetiosauriscus leedsii. Obecnie jako ważną nazwę traktuje się tą pierwotną, choć być może w przyszłości zostanie dla tego taksonu ukuta nowa nazwa rodzajowa.
Rozmiary
Źródła podają średnie rozmiary tego zauropoda, lecz bez żadnych konkretnych liczb. Gdyby rzeczywiście był brachiozaurydem, to Ornithopsis (gatunek Ornithopsis hulkei) mógłby osiągać jakieś 14-18 metrów długości (szacunki nieoficjalne).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Ornithopsis oznacza "podobny do ptaka", a wzięła się ona od błędnej interpretacji autora opisu, Harry’ego Seeleya. Z kolei epitet gatunkowy hulkei honoruje prawdopodobnie Johna Hulke’a, który opisał m.in. inne gatunki ornitopsa, należące obecnie do innych zauropodów.
Spis gatunków
Ornithopsis | Seeley, 1870 | ?nomen dubium |
---|---|---|
?= Eucamerotus | Hulke, 1872 | nomen dubium |
O. hulkei | Seeley, 1870 | ?nomen dubium |
?= Eucamerotus foxii | nomen dubium | |
?= Eucamerotus foxi | (Hulke, 1872) Blows, 1995 | nomen dubium |
= Pelorosaurus hulkei | Lydekker, 1889 | |
O. conybearei | = Pelorosaurus conybearei | |
O. oxoniensis | = Cetiosaurus oxoniensis | |
?O. eucamerotus | Hulke, 1882 | nomen dubium |
?O. leedsii | Hulke, 1887 | ?nomen dubium |
= Cetiosaurus leedsii | Woodward, 1905 | |
= Cetiosauriscus leedsii | von Huene, 1927 | |
O. manseli | Lydekker, 1887 | = "Ischyrosaurus" manseli |
O. humerocristatus | Lydekker, 1888 | = Duriatitan humerocristatus |
= Cetiosaurus humerocristatus | Hulke, 1874 | |
= Pelorosaurus humerocristatus | (Hulke, 1874) Sauvage, 1887 | |
O. suffosa | von Huene, 1922 | = Bothriospondylus suffossus |
O. greppini | von Huene, 1922 | |
= Cetiosauriscus greppini | (von Huene, 1922) |
Bibliografia
Blows W.T. The Early Cretaceous sauropod dinosaurs Ornithopsis and Eucamerotus from the Isle of Wight, England. „Palaeontology”. 38, ss. 187–197, 1995
Naish, D.; Martill, D. M. (2007). "Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: basal Dinosauria and Saurischia". Journal of the Geological Society 164 (3): 493–510. doi:10.1144/0016-76492006-032
Upchurch P & Martin J. (2002): "The Rutland Cetiosaurus: the anatomy and relationships of a Middle Jurassic British sauropod dinosaur.". Palaeontology 45 (6): 1049–1074
Upchurch P., Barrett P. M., Dodson P.: Sauropoda. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004