Panoplosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (-dziwne znaczki)
(Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 +
{{DISPLAYTITLE:''Panoplosaurus''}}
 
<small>
 
<small>
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
Linia 5: Linia 6:
 
|-
 
|-
 
| [[Maciej Ziegler]]
 
| [[Maciej Ziegler]]
[[Riloy]]
+
"[[Riloy]]"
  
 
| [[Tomasz Sokołowski]]
 
| [[Tomasz Sokołowski]]
Linia 25: Linia 26:
 
|-
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
| [[Kanada]] - [[Alberta]] (grupa [[Judith River - Wedge]]) i
+
| [[Kanada]] - Alberta
  
[[USA]] - [[Teksas]] ([[formacja Aguja]])
+
<small>(grupa Judith River - Wedge)</small>
 +
 +
i [[USA]] - Teksas  
 +
 
 +
<small>(formacja [[Aguja]])</small>
 
|-
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
| ok. 76 Ma
 
| ok. 76 Ma
  
późna [[kreda]]
+
<small>późna [[kreda]] ([[kampan]])</small>
 
|-
 
|-
 
! '''Systematyka'''
 
! '''Systematyka'''
Linia 45: Linia 50:
 
[[Nodosauridae]]
 
[[Nodosauridae]]
 
|-
 
|-
| colspan=2 |[[Plik:Panoplosaurus.jpg|420px|]]
+
| colspan=2 |[[Plik:Panoplosaurus_mirus_Julius_Csotonyi.PNG|Panoplosaurus_mirus_Julius_Csotonyi.PNG]]
 +
<small>Rekonstrukcja przyżyciowa, w tle ''[[Styracosaurus]]''. Autor: Julius Csotonyi [http://dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0067182.g006]</small>
 
|}
 
|}
  
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
Panoplozaur był podobnym do czołgu nodozaurydem, czyli ankylozaurem bez kostnej maczugi na ogonie. Żył w późnej kredzie na zachodzie Ameryki Północnej. Jest jednym z lepiej znanych nodozaurydów - znaleziono dwa niekompletne szkielety i trzy czaszki. Jego nazwa oznacza "jaszczur w pełni opancerzony" - ze względu na jego kolczasty pancerz.
+
Panoplozaur był podobnym do czołgu [[Nodosauridae|nodozaurydem]], czyli ankylozaurem bez kostnej maczugi na ogonie. Żył w późnej kredzie na zachodzie [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]]. Jest jednym z lepiej znanych nodozaurydów - znaleziono dwa niekompletne szkielety i trzy czaszki. Jego nazwa oznacza "jaszczur w pełni opancerzony" - ze względu na jego kolczasty pancerz.
  
 
==Budowa==
 
==Budowa==
Jego niskie, szerokie ciało pokrywał rozbudowany pancerz, na który składały się wyrastają…ce ze skóry kostne płyty chronią…ce jego głowę, szyję, grzbiet i ogon. Głowa była osłonięta kostnym pancerzem. Panoplozaur posiadał również kolce na szyi, bokach, ogonie i na grzbiecie. Jego twarda skóra i liczne wyrostki powodowały, że dla większości drapieżników był on zbyt ciernistym posiłkiem. Miał typowy dla roślinożernego dinozaura bezzębny dziób i małe, liściokształtne zęby. Ze względu na swoją… masę poruszał się wyłą…cznie na czterech łapach, żywią…c się nisko rosną…cymi roślinami. Podobnie jak u innych nodozaurydów, jego pysk był wą…ski, co sugeruje selektywna dietę. Położenie kłykcia potylicznego sugeruje, że panoplozaur trzymał swój łeb nisko. Co nietypowe dla czworonożnego zwierzęcia, nodozauryd ten miał tylko trzy palce na stopach. Znalezione czaszki nieco się różniły. [[Bakker]] w [[1988]] roku zasugerował więc, że są… to szczą…tki więcej niż jednego gatunku. Jednak [[Carpenter]] ([[1990]]) stwierdził, że różnice te są… wynikiem po części uszkodzeń skamieniałości, a po części różnicami w wieku i płci zwierzą…t. Przypuszczał, że osobniki z krótszymi szczękami mogą… być młode.
+
Jego niskie, szerokie ciało pokrywał rozbudowany pancerz, na który składały się wyrastające ze skóry kostne płyty chroniące jego głowę, szyję, grzbiet i ogon. Głowa była osłonięta kostnym pancerzem. Panoplozaur posiadał również kolce na szyi, bokach, ogonie i na grzbiecie. Jego twarda skóra i liczne wyrostki powodowały, że dla większości drapieżników był on zbyt ciernistym posiłkiem. Miał typowy dla roślinożernego dinozaura bezzębny dziób i małe, liściokształtne zęby. Ze względu na swoją masę poruszał się wyłącznie na czterech łapach, żywiąc się nisko rosnącymi roślinami. Podobnie jak u innych nodozaurydów, jego pysk był wąski, co sugeruje selektywna dietę. Położenie kłykcia potylicznego sugeruje, że panoplozaur trzymał swój łeb nisko. Co nietypowe dla czworonożnego zwierzęcia, nodozauryd ten miał tylko trzy palce na stopach. Znalezione czaszki nieco się różniły. [[Robert Bakker|Bakker]] w [[1988]] roku zasugerował więc, że to szczątki więcej niż jednego [[gatunek|gatunku]]. Jednak [[Kenneth Carpenter|Carpenter]] ([[1990]]) stwierdził, że różnice te wynikiem po części uszkodzeń [[skamieniałość|skamieniałości]], a po części różnicami w wieku i płci zwierząt. Przypuszczał, że osobniki z krótszymi szczękami mogą być młode.
  
 
==''Panoplosaurus'' a ''Edmontonia''==
 
==''Panoplosaurus'' a ''Edmontonia''==
W tym samym miejscu i czasie co panoplozaur żyła ''[[Edmontonia]] rugosidens'', którą… kiedyś uważano za gatunek rodzaju ''Panoplosaurus''. Z tego powodu wiele rekonstrukcji panoplozaura w rzeczywistości przedstawia tego drugiego nodozauryda. Różniły się jednak dość wyraźnie - panoplozaur nie miał charakterystycznych kolców barkowych edmontonii, skierowanych w dół i do przodu. Różniły się także kształtem czaszki i zębów. Panoplozaur miał ją… wyższą… i mocniej opancerzoną…. Inna była także budowa kręgów i ''synsakrum'' - u edmontonii przyrośnięte były trzy kręgi krzyżowe, a u tego drugiego cztery. Dodatkowo u panoplozaura kość krucza i łopatka były zrośnięte. Wg obszernej analizy Thompsona i in. ([[2011]]) są one prawdopodobnie taksonami siostrzanymi.
+
W tym samym miejscu i czasie co panoplozaur żyła ''[[Edmontonia]] rugosidens'', którą kiedyś uważano za gatunek [[rodzaj]]u ''Panoplosaurus''. Z tego powodu wiele rekonstrukcji panoplozaura w rzeczywistości przedstawia tego drugiego nodozauryda. Różniły się jednak dość wyraźnie - panoplozaur nie miał charakterystycznych kolców barkowych edmontonii, skierowanych w dół i do przodu. Różniły się także kształtem czaszki i zębów. Panoplozaur miał ją wyższą i mocniej opancerzoną. Inna była także budowa kręgów i ''synsakrum'' - u edmontonii przyrośnięte były trzy kręgi krzyżowe, a u tego drugiego cztery. Dodatkowo u panoplozaura kość krucza i łopatka były zrośnięte. Wg obszernej analizy Thompsona i in. ([[2011]]) są one prawdopodobnie taksonami siostrzanymi.
Rodzaj ''[[Edmontonia]]'' przetrwał dłużej niż ''Panoplosaurus'', który wymarł około 74 milionów lat temu. Niewą…tpliwe szczą…tki edmontonii znane są… z osadów z wczesnego mastrychtu (do 69 Ma), a mniej pewne nawet z późnego (do 65 Ma).
+
[[Rodzaj]] ''[[Edmontonia]]'' przetrwał dłużej niż ''Panoplosaurus'', który wymarł około 74 milionów lat temu. Niewątpliwe szczątki edmontonii znane z osadów z [[mastrycht]]u.
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
- [[Holotyp]]
+
[[Plik:Panoplosaurus.jpg|300px|thumb|right|Czaszka holotypu (z Lambe, 1919).]]
NMC 2759 to artykułowane: czaszka, kręgi szyjne i począ…tkowe grzbietowe zraz z opancerzeniem. W skład osobnika typowego wchodzą… także: kilka środkowych i dalszych kręgów grzbietowych, część ''synsakrum'' z jednym kręgiem grzbietowym, czterema krzyżowymi i jednym ogonowym, kilka wolnych kręgów ogonowych, żebra szyjne, lewa kość łopatkowo-krucza i ramienna, kompletna(?) trójpalczasta kończyna przednia, kość piszczelowa i strzałkowa, skostniała płyta międzymostkowa, para skostniałych połą…czeń między wyrostkiem mieczykowatym a mostkiem, różne elementy stopy i ponad 200 tarczek.
+
- [[Holotyp]]:
 +
 
 +
NMC 2759 to artykułowane: czaszka, kręgi szyjne i początkowe grzbietowe zraz z opancerzeniem. W skład osobnika typowego wchodzą także: kilka środkowych i dalszych kręgów grzbietowych, część ''synsakrum'' z jednym kręgiem grzbietowym, czterema krzyżowymi i jednym ogonowym, kilka wolnych kręgów ogonowych, żebra szyjne, lewa kość łopatkowo-krucza i ramienna, kompletna(?) trójpalczasta kończyna przednia, kość piszczelowa i strzałkowa, skostniała płyta międzymostkowa, para skostniałych połączeń między wyrostkiem mieczykowatym a mostkiem, różne elementy stopy i ponad 200 tarczek.
 +
 
 +
- Przypisany osobnik:
 +
 
 +
ROM 1215 zawiera czaszkę, lewą żuchwę, pierwsze kręgi szyjne czyli [[atlas|dźwigacz]] i obrotnik, kilka kręgów piersiowych, ogonowych i szyjnych (wraz z żebrami), prawą kość łopatkowo-kruczą, obie płyty mostkowe , skostniała płyta międzymostkowa, para skostniałych połączeń między wyrostkiem mieczykowatym a mostkiem, obie kości ramienne, prawą kość łokciową, trzy paliczki, ponad 200 płytek kostnych i 38 gastrolitów.
  
- Przypisany osobnik
+
- ''Panoplosaurus'' sp.:
ROM 1215 zawiera czaszkę, lewą… żuchwę, pierwsze kręgi szyjne czyli dźwigacz i obrotnik, kilka kręgów piersiowych, ogonowych i szyjnych (wraz z żebrami), prawą… kość łopatkowo-kruczą…, obie płyty mostkowe , skostniała płyta międzymostkowa, para skostniałych połą…czeń między wyrostkiem mieczykowatym a mostkiem, obie kości ramienne, prawą… kość łokciową…, trzy paliczki, ponad 200 płytek kostnych i 38 gastrolitów.
 
  
- ''Panoplosaurus'' sp.
 
 
Okaz zaliczony do rodzaju ''Panoplosaurus'' to zrośnięta kość łapatkowo-krucza odnaleziona w osadach formacji Aguja w Teksasie (OMNH, bez numeru katalogowego).
 
Okaz zaliczony do rodzaju ''Panoplosaurus'' to zrośnięta kość łapatkowo-krucza odnaleziona w osadach formacji Aguja w Teksasie (OMNH, bez numeru katalogowego).
  
Linia 71: Linia 81:
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
! ''Panoplosaurus''
 
! ''Panoplosaurus''
| [[Lambe]], [[1919]]
+
| {{Kpt|[[Lawrence Lambe|Lambe]]}}, [[1919]]
 
|-
 
|-
 
! ''P. mirus''
 
! ''P. mirus''
| [[Brown]], [[1908]]
+
| {{Kpt|Lambe}}, 1919
 
|-
 
|-
 
| ''P. longiceps''
 
| ''P. longiceps''
| [[Sternberg]], [[1928]] / [[Coombs]], [[1971]]
+
| {{Kpt|[[Charles M. Sternberg|Sternberg]]}}, [[1928]] ({{Kpt|Coombs}}, [[1971]])
 
| = ''[[Edmontonia]] longiceps''
 
| = ''[[Edmontonia]] longiceps''
 
|-
 
|-
 
| ''P. rugosidens''
 
| ''P. rugosidens''
| [[Gilmore]], [[1930]] / [[Coombs]], [[1971]]
+
| {{Kpt|[[Charles Gilmore|Gilmore]]}}, [[1930]] ({{Kpt|Coombs}}, 1971)
 
| = ''[[Edmontonia]] rugosidens''
 
| = ''[[Edmontonia]] rugosidens''
 
|}
 
|}

Wersja z 20:05, 12 sty 2015

Autor: Korekta:
Maciej Ziegler

"Riloy"

Tomasz Sokołowski


Panoplosaurus (panoplozaur)
Długość: 5-7 m
Masa: 0,7-3 t
Miejsce występowania: Kanada - Alberta

(grupa Judith River - Wedge)

i USA - Teksas

(formacja Aguja)

Czas występowania ok. 76 Ma

późna kreda (kampan)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Thyreophora

Ankylosauria

Nodosauridae

Panoplosaurus_mirus_Julius_Csotonyi.PNG

Rekonstrukcja przyżyciowa, w tle Styracosaurus. Autor: Julius Csotonyi [1]

Wstęp

Panoplozaur był podobnym do czołgu nodozaurydem, czyli ankylozaurem bez kostnej maczugi na ogonie. Żył w późnej kredzie na zachodzie Ameryki Północnej. Jest jednym z lepiej znanych nodozaurydów - znaleziono dwa niekompletne szkielety i trzy czaszki. Jego nazwa oznacza "jaszczur w pełni opancerzony" - ze względu na jego kolczasty pancerz.

Budowa

Jego niskie, szerokie ciało pokrywał rozbudowany pancerz, na który składały się wyrastające ze skóry kostne płyty chroniące jego głowę, szyję, grzbiet i ogon. Głowa była osłonięta kostnym pancerzem. Panoplozaur posiadał również kolce na szyi, bokach, ogonie i na grzbiecie. Jego twarda skóra i liczne wyrostki powodowały, że dla większości drapieżników był on zbyt ciernistym posiłkiem. Miał typowy dla roślinożernego dinozaura bezzębny dziób i małe, liściokształtne zęby. Ze względu na swoją masę poruszał się wyłącznie na czterech łapach, żywiąc się nisko rosnącymi roślinami. Podobnie jak u innych nodozaurydów, jego pysk był wąski, co sugeruje selektywna dietę. Położenie kłykcia potylicznego sugeruje, że panoplozaur trzymał swój łeb nisko. Co nietypowe dla czworonożnego zwierzęcia, nodozauryd ten miał tylko trzy palce na stopach. Znalezione czaszki nieco się różniły. Bakker w 1988 roku zasugerował więc, że są to szczątki więcej niż jednego gatunku. Jednak Carpenter (1990) stwierdził, że różnice te są wynikiem po części uszkodzeń skamieniałości, a po części różnicami w wieku i płci zwierząt. Przypuszczał, że osobniki z krótszymi szczękami mogą być młode.

Panoplosaurus a Edmontonia

W tym samym miejscu i czasie co panoplozaur żyła Edmontonia rugosidens, którą kiedyś uważano za gatunek rodzaju Panoplosaurus. Z tego powodu wiele rekonstrukcji panoplozaura w rzeczywistości przedstawia tego drugiego nodozauryda. Różniły się jednak dość wyraźnie - panoplozaur nie miał charakterystycznych kolców barkowych edmontonii, skierowanych w dół i do przodu. Różniły się także kształtem czaszki i zębów. Panoplozaur miał ją wyższą i mocniej opancerzoną. Inna była także budowa kręgów i synsakrum - u edmontonii przyrośnięte były trzy kręgi krzyżowe, a u tego drugiego cztery. Dodatkowo u panoplozaura kość krucza i łopatka były zrośnięte. Wg obszernej analizy Thompsona i in. (2011) są one prawdopodobnie taksonami siostrzanymi. Rodzaj Edmontonia przetrwał dłużej niż Panoplosaurus, który wymarł około 74 milionów lat temu. Niewątpliwe szczątki edmontonii znane są z osadów z mastrychtu.

Materiał kopalny

Czaszka holotypu (z Lambe, 1919).

- Holotyp:

NMC 2759 to artykułowane: czaszka, kręgi szyjne i początkowe grzbietowe zraz z opancerzeniem. W skład osobnika typowego wchodzą także: kilka środkowych i dalszych kręgów grzbietowych, część synsakrum z jednym kręgiem grzbietowym, czterema krzyżowymi i jednym ogonowym, kilka wolnych kręgów ogonowych, żebra szyjne, lewa kość łopatkowo-krucza i ramienna, kompletna(?) trójpalczasta kończyna przednia, kość piszczelowa i strzałkowa, skostniała płyta międzymostkowa, para skostniałych połączeń między wyrostkiem mieczykowatym a mostkiem, różne elementy stopy i ponad 200 tarczek.

- Przypisany osobnik:

ROM 1215 zawiera czaszkę, lewą żuchwę, pierwsze kręgi szyjne czyli dźwigacz i obrotnik, kilka kręgów piersiowych, ogonowych i szyjnych (wraz z żebrami), prawą kość łopatkowo-kruczą, obie płyty mostkowe , skostniała płyta międzymostkowa, para skostniałych połączeń między wyrostkiem mieczykowatym a mostkiem, obie kości ramienne, prawą kość łokciową, trzy paliczki, ponad 200 płytek kostnych i 38 gastrolitów.

- Panoplosaurus sp.:

Okaz zaliczony do rodzaju Panoplosaurus to zrośnięta kość łapatkowo-krucza odnaleziona w osadach formacji Aguja w Teksasie (OMNH, bez numeru katalogowego).

Spis gatunków

Panoplosaurus Lambe, 1919
P. mirus Lambe, 1919
P. longiceps Sternberg, 1928 (Coombs, 1971) = Edmontonia longiceps
P. rugosidens Gilmore, 1930 (Coombs, 1971) = Edmontonia rugosidens

Bibliografia

Carpenter, K. 1990. Ankylosaur systematics: example using Panoplosaurus and Edmontonia (Ankylosauria: Nodosauridae). In Carpenter, K. & Currie, P. J. (eds) Dinosaur Systematics: Approaches and Perspectives. Cambridge University Press, Cambridge, pp. 281-298.

http://scienceblogs.com/tetrapodzoology/2008/02/panoplosaurus.php

http://www.dinoruss.com/de_4/5a77df1.htm

Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology DOI:10.1080/14772019.2011.569091