Patagopelta

Autor:	Paweł Konarzewski
Korekta:	Michał Siedlecki

---

Patagopelta (patagopelta)
Długość	ok. 2,2 m
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Argentyna - Patagonia (formacja Allen)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 73-69 Ma późna kreda (kampan – mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Thyreophora Ankylosauria ? Nodosauridae/? Parankylosauria ? Nodosaurinae
Rekonstrukcja przyżyciowa Patagopelta jako nodozauryda. Autor: Gabriel Díaz Yantén [2]

Wstęp

Patagopelta to nodozauryd lub parankylozaur żyjący w Argentynie na przełomie kampanu i mastrychtu (późna kreda). Jest to drugi ważny takson ankylozaura pochodzący z Ameryki Południowej.

Materiał kopalny

Sylwetka Patagopelta jako przedstawicielki Parankylosauria wraz z zaznaczeniem na biało znanych kości. Pierwszy rysunek przedstawia znane osteodermy, zaś drugi szkielet pozaczaszkowy. Autor: SlvrHwk [1]

Holotyp MPCA-SM-78 to fragment tarczki kręgu szyjnego (ang. cervical half-ring element)

Paratypy stanowią różne osteodermy, ząb, kręgi grzbietowe i ogonowe oraz kości udowe.

Materiał przypisany MACN-PV-RN 1149 to pięć osteoderm.

Budowa

Patagopelta była niewielkim dinozaurem pancernych dorównującym rozmiarami Struthiosaurus. Jej ciało pokrywały liczne osteodermy, jednak na końcu ogona nie znajdowała się kostna buława. Od swoich kuzynów różniła się unikalną budową tarczek szyjnych oraz kości udowych. Według autorów opisu miała silnie rozwinięte mięśnie na przedniej powierzchni kości udowej.

Systematyka

Analiza filogenetyczna umieściła patagopeltę jako członka kladu Nodosaurinae w obrębie nodozaurydów, jako stosunkowo bliskiego krewniaka texasetesa (Riguetti i in., 2022). Jednakże nowe szczątki późnokredowych ankylozaurów z Patagonii wskazują, że patagopelta mogła być o wiele bardziej bazalnym ankylozaurem w obrębie kladu Parankylosauria, obejmującego ankylozaury z terenów dawnej Gondwany (Agnolín i in., 2024). Podobnie sądzą Soto-Acuña i współpracownicy (2024). W ich analizie filogenetycznej Patagopelta uplasowała się węwnątrz grupy Parankylosauria.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Patagopelta to połączenie słowa patago odnoszącego się do miejsca odnalezienia szczątków dinozaura oraz greckiego wyrazu pelta znaczącego "tarcza". Epitet gatunkowy cristata (z języka łacińskiego) oznacza "grzebień". Nawiązuje on do dużych grzebieni znajdujących się na osteodermach szyjnych i kości udowej.

Spis gatunków

Patagopelta	Riguetti, Pereda-Suberbiola, Ponce, Salgado, Apesteguía, Rozadilla i Arbour, 2022
P. cristata	Riguetti, Pereda-Suberbiola, Ponce, Salgado, Apesteguía, Rozadilla i Arbour, 2022

Bibliografia

Agnolín, F. L., Álvarez Herrera, G., Rolando, M. A., Motta, M.,Rozadilla, S., Verdiquio, L., D'Angelo, J. S., Moyano-Paz, D., Varela, A. N., Sterli, J., Bogan, S., Miner, S., Moreno, R., Ana, Muñoz, G., Isasi, M. P., & Novas, F. E. (2024). "Fossil vertebrates from the Cerro Fortaleza Formation (Upper Cretaceous), Santa Cruz Province, Argentina". Cretaceous Research. 154. 105735. doi:10.1016/j.cretres.2023.105735

Riguetti, F., Pereda-Suberbiola, X., Ponce, D., Salgado, L., Apesteguía, S., Rozadilla, S., & Arbour, V. (2022). "A new small-bodied ankylosaurian dinosaur from the Upper Cretaceous of North Patagonia (Río Negro Province, Argentina)". Journal of Systematic Palaeontology. 20(1): 1-33, 2137441. doi:10.1080/14772019.2022.2137441

Soto Acuña, S., Vargas, A.O. & Kaluza, J.A. (2024). "A new look at the first dinosaur discovered in Antarctica: reappraisal of Antarctopelta oliveroi (Ankylosauria: Parankylosauria)". Advances in Polar Science. 35 (1): 78–107. doi:10.12429/j.advps.2023.0036