Rukwatitan
| Autor: | Mateusz Tałanda |
| Korekta: | Michał Siedlecki |
| Rukwatitan (rukwatytan) | |
|---|---|
| Długość | 16,2 m[1] |
| Wysokość | 3,5 m (w ramionach)[1] |
| Masa | 7,9 t [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Tanzania - region Rukwa |
| Czas |
ok. ?90 - ?85 Ma[2] |
| Systematyka | Dinosauria |
 Bliższa część kości ramieniowej rukwatytana. Zdjęcie: Eric Gorscak. [1] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Rukwatitan to rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów żyjący na terenie obecnej Tanzanii w późnej kredzie.
Etymologia
Nazwa rodzajowa pochodzi od słowa Rukwa, które jest nazwą jeziora w Tanzanii i basenu ryftowego, w którym znaleziono tego dinozaura. Tytanami w mitologii greckiej nazywano potomstwo Uranusa i Gei, są symbolem brutalnej siły i ogromnych rozmiarów. Epitet gatunkowy bisepultus pochodzi z łaciny. Oznacza dwukrotnie pogrzebany, co odnosi się do zasypania okazu typowego przez muł rzeczny, a następnie odgrzebania niektórych jego kości przez rzekę i zdeponowania ich kawałek dalej razem z piaskiem.
Materiał kopalny
Holotyp (RRBP 07409) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy składający się z trzech dalszych kręgów szyjnych, części łuku neuralnego z przedniego kręgu grzbietowego, trzech przednich kręgów ogonowych, sześciu środkowych kręgów ogonowych, dwóch łuków hemalnych, wielu częściowo zachowanych żeber grzbietowych, dalszej części lewej łopatki, częściowo zachowanych obu kości kruczych, lewej k. ramieniowej, częściowej prawej k. łokciowej, lewej biodrowej i bliższej części prawej k. łonowej. Został znaleziony na stanowisku RRBP 2007-02 (Namba 2) w późnokredowych osadach środkowej części ogniwa Namba formacji geologicznej Galula. Materiał przypisany to znaleziona w innym stanowisku prawa k. ramieniowa tego dinozaura (RRBP 03151).
Systematyka
Badacze są zgodni, że rukwatytan należy do tytanozaurów. Jednak w obrębie tej grupy trudno jednoznacznie wskazać jego najbliższych krewnych, gdyż paleontolodzy mają różne hipotezy na ten temat. Obecnie wydaje się, że rukwatytan był bazalnym przedstawicielem Lithostrotia. Molina-Pérez i Larramendi w swej książce (2020) uznali ten rodzaj za członka Saltasauroidea, zbliżonego wyglądem do epachtozaura. Silva i współpracownicy (2019) w swej analizie filogenetycznej umieścili go jako takson siostrzany malawizaura, analiza filogenetyczna Gorsacka i O'Connora (2019) umieszcza go w jako członka Saltasauridae bliżej spokrewnionego z ampelozaurem, nemegtozaurem i alamozaurem, niż z saltazaurem, epachtozaurem i notokolosem, analiza filogenetyczna Vili i współpracowników (2022) jako takson siostrzany futalognkozaura, a w analizie filogenetycznej przeprowadzonej przez Gorsacka i współpracowników (2023) okazuje się on taksonem siostrzanym mendozazaura.
Paleoekologia
Niewiele wiadomo o ekosystemie, w którym żył rukwatytan. Odkryto na tym terenie jeszcze jednego zauropoda, którego nazwano Shingopana. Innym zwierzęciem znanym z tego samego stanowiska jest krewniak krokodyli Rukwasuchus yajabalijekundu. Teren ten przecinały koryta rzek. Z formacji Galula znamy również kości ryb doskonałokostnych i dwudysznych, żółwi, ssaków ( w tym Galulatherium, prawdopodobnie przedstawicielem grupy Gondwanatheria, teropodów i krokodyliforma Pakasuchus kapilimai.
Spis gatunków
| Rukwatitan | Gorscak, O'Connor, Stevens i Roberts, 2014 |
| R. bisepultus | Gorscak, O'Connor, Stevens i Roberts, 2014 |
Bibliografia
Bandeira, K.L., Simbras, F.M., Machado, E.B., de Almeida Campos, D., Oliveira, G.R., Kellner, A.W. 2016. A New Giant Titanosauria (Dinosauria: Sauropoda) from the Late Cretaceous Bauru Group, Brazil. PloS one, t. 11, nr 10, nr art. e0163373. [2]
Gorscak, E., O‘Connor, P.M. 2016. Time-calibrated models support congruency between Cretaceous continental rifting and titanosaurian evolutionary history. Biology letters, t. 12, nr 4, nr art. 20151047. DOI: 10.1098/rsbl.2015.1047
Gorscak, E.; O’Connor, P. M. (2019). "A new African titanosaurian sauropod dinosaur from the middle Cretaceous Galula Formation (Mtuka Member), Rukwa Rift Basin, southwestern Tanzania". PLoS ONE. 2 (14): e0211412 https://doi.org/10.1371%2Fjournal.pone.0211412
Gorscak, E., O’Connor, P.M., Roberts, E.M., Stevens, N.J. 2017. The second titanosaurian (Dinosauria: Sauropoda) from the middle Cretaceous Galula Formation, southwestern Tanzania, with remarks on African titanosaurian diversity. Journal of Vertebrate Paleontology. DOI: 10.1080/02724634.2017.1343250
Gorscak, E., O'Connor, P.M., Stevens, N.J., Roberts, E.M. 2014. The basal titanosaurian Rukwatitan bisepultus (Dinosauria, Sauropoda) from the middle Cretaceous Galula Formation, Rukwa Rift Basin, southwestern Tanzania. Journal of Vertebrate Paleontology, t. 34, nr 5, str. 1133-1154. DOI: 10.1080/02724634.2014.845568
Gorscak, E.; Lamanna, M. C.; Schwarz, D.; Díez Díaz, V.; Salem, B. S.; Sallam, H. M.; Wiechmann, M. F. (2023). "A new titanosaurian (Dinosauria: Sauropoda) from the Upper Cretaceous (Campanian) Quseir Formation of the Kharga Oasis, Egypt". Journal of Vertebrate Paleontology. e2199810. https://doi.org/10.1080%2F02724634.2023.2199810
Silva, J.C.G. Jr.; Marinho, T.S.; Martinelli, A.G.; Langer, M.C. (2019). "Osteology and systematics of Uberabatitan ribeiroi (Dinosauria; Sauropoda): a Late Cretaceous titanosaur from Minas Gerais, Brazil". Zootaxa. 4577 (3): 401–438. https://doi.org/10.11646%2Fzootaxa.4577.3.1
Vila, B.; Sellés, A.; Moreno-Azanza, M.; Razzolini, N. L.; Gil-Delgado, A.; Canudo, J. I.; Galobart, À. (2022). "A titanosaurian sauropod with Gondwanan affinities in the latest Cretaceous of Europe". Nature Ecology & Evolution. 6 (3): 288–296. https://doi.org/10.1038%2Fs41559-021-01651-5
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.
- ↑ Datowanie formacji Galula jest problematyczne. Z analizy paleomagnatycznej wiemy, że skały ogniwa Namba nie są starsze niż cenoman i nie młodsze niż kampan. Podany przedział czasowy jest spekulatywny i arbitralny. Źródło: Widlansky, Sarah J.; Clyde, William C.; O'Connor, Patrick M.; Roberts, Eric M.; Stevens, Nancy J. (March 2018). "Paleomagnetism of the Cretaceous Galula Formation and implications for vertebrate evolution". Journal of African Earth Sciences. 139: 403–420 https://doi.org/10.1016%2Fj.jafrearsci.2017.11.029
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rukwatitan_humerus.jpg){kind=link}