Serikornis

Autor:	Korekta:
Kamil Kamiński

---

Serikornis (serikornis)
Długość:	ok. 0,5 m
Masa:	? kg
Miejsce występowania:	Chiny, Liaoning (formacja Tiaojishan)
Czas występowania	ok. 163,5-157 Ma późna jura (oksford)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Paraves
Rekonstrukcja serikornisa polującego na pająka. Autor: Emily Willoughby. [3].

Wstęp

Serikornis to niewielki teropod z późnej jury, występujący na terenie dzisiejszych Chin. Był on prymitywnym przedstawicielem kladu Paraves, blisko spokrewnionym z Eosinopteryx czy Pedopenna. Podobnie jak u wielu innych dinozaurów, których szczątki odkryto w prowincji Liaoning, także u serikornisa zachowały się ślady opierzenia. Dzięki temu ma on duże znaczenie dla zrozumienia ewolucji piór i zdolności do lotu.

Etymologia

Nazwa Serikornis pochodzi od greckiego słowa serikos, czyli „jedwab” w nawiązaniu z piór, pokrywających jego ciało, oraz ornis, czyli „ptak”. Epitet gatunkowy honoruje San Ge, za jego wkład w poszerzanie wiedzy o jurajskich i kredowych ekosystemach Azji.

Materiał kopalny

Holotyp (PMOL-AB00200) to w zasadzie kompletny szkielet wraz ze śladami piór. Brakuje jedynie fragmentów kilku kości kończyn, a większość czaszki jest rozbita.

Budowa i paleobiologia

Spośród kości czaszki jedynie pysk zachował się w dość dobrym stanie. Wyrostek szczękowy kości przedszczękowej był krótki i nie wykluczał kości szczękowej z brzusznej krawędzi nozdrzy zewnętrznych, podobnie jak u Archaeopteryx, Anchiornis oraz większości teropodów. Przednie zęby były gęsto upakowane jak u troodontydów. Co ciekawe, cztery pierwsze zęby szczękowe były dwa razy dłuższe niż pozostałe.

Rekonstrukcja. Autor: Tom Parker [1].

Kręgosłup serikornisa jest niemal kompletny, ale ze wzglądu na sposób jego zachowania szczegóły budowy kręgów są trudne do zidentyfikowania. Można wyróżnić dziewięć kręgów szyjnych i dwadzieścia siedem ogonowych. Prześwietlenie szkieletu ujawniło pneumatyzację co najmniej przednich kręgów szyjnych, co sugeruje obecność worków powietrznych, obecnych też u wielu innych teropodów. Ogon był prawie cztery razy dłuższy od kości udowej. Kończyny przednie były dość długie, choć krótsze niż u anchiornisa i Archaeopteryx (kość ramienna prawie dorównywała kości udowej) i zakończone trzema palcami, uzbrojonymi w pazury. Kość piszczelowa przewyższała długością kość udową o ponad 40%, ale była proporcjonalnie krótsza niż u Anchiornis. Serikornis miał też unikalne cechy budowy kości kruczej i miednicy.

Niemal całe ciało serikornisa pokryte było piórami. Opierzenie obejmowało nawet palce u stóp. Pióra występujące na szyi przypominały struktury opisane u Sinornithosaurus. Plecy pokrywały pióra o dobrze zaznaczonych dudkach i poprzecznie ustawionych chorągiewkach. Opierzenie kończyn przednich było tworzone przez krótkie, smukłe, symetryczne struktury, z których najdłuższe znajdowały się na przedramionach i na dystalnych (dalszych) końcach dłoni. Ogon pokryty był puchowatymi piórami.

Rekonstrukcja głowy. Autor: Danny Cicchetti [2].

Symetryczna budowa piór serikornisa wskazuje, że nie były one zbyt dobrze przystosowane do latania. Ich główna funkcja mogła być czysto pokazowa lub związana z wyborem partnera. Serikornis był więc prawdopodobnie głównie naziemnym zwierzęciem, choć długie i smukłe paliczki dłoni w połączeniu z zakrzywionymi pazurami mogły mu pomagać we wspinaniu się na drzewa. Autorzy opisu serikornisa w związku z tym uważają, że rozwój opierzenia wśród najbardziej bazalnych przedstawicieli Paraves nie wiązał się z jego funkcją aerodynamiczną. Podobnie pneumatyzacja szkieletu miała wynikać głównie z wysokiego metabolizmu, a nie służyć wykształcaniu zdolności do lotu.

Spis gatunków

Serikornis	Lefevre, Cau, Cincotta, Dongyou, Chinsamy, Escuillie i Godefroit, 2017
S. sungei	Lefèvre, Cau, Cincotta, Dongyou, Chinsamy, Escuillié i Godefroit, 2017

Bibliografia

Lefèvre, U., Cau, A., Cincotta, A., Hu, D., Chinsamy, A., Escuillié, F., Godefroit, P. (2017) “A new Jurassic theropod from China documents a transitional step in the macrostructure of feathers.” The Science of Nature 104:74 DOI: https://doi.org/10.1007/s00114-017-1496-y