Shantungosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(poprawki, uzupełnienia)
Linia 4: Linia 4:
 
| Korekta:
 
| Korekta:
 
|-
 
|-
−
| [[Jakub Starzyński]]
+
| [[Maciej Ziegler]]
−
[[Maciej Ziegler]]
+
 
 +
[[Jakub Starzyński]]
 
| [[Marcin Szermański]]
 
| [[Marcin Szermański]]
 
|}
 
|}
Linia 16: Linia 17:
 
|-
 
|-
 
! '''Długość''':
 
! '''Długość''':
−
| 15 m (16,6 m)
+
| >15 m (?do 18,7 m)
  
 
|-
 
|-
 
! '''Masa''':
 
! '''Masa''':
−
| 13 t (16 t)
+
| >13-16 t (?do 31 t)
  
 
|-
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
−
| [[Chiny]] – prowincja Szantung i Shaanxi  
+
| [[Chiny]] – prowincje Szantung i Shaanxi  
  
−
<small>(grupa Wangshi; [[formacja Shanyang]]
+
<small>(grupa [[Wangshi]], [[formacja Shanyang]],
  
−
i [[formacja Xingezhuang]]</small>
+
[[formacja Xingezhuang]])</small>
 
|-
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
| ok. 83-73 Ma
 
| ok. 83-73 Ma
  
−
<small>późna [[kreda]] (wczesny [[kampan]])</small>
+
<small>późna [[kreda]] (wczesny-środkowy [[kampan]])</small>
 
|-
 
|-
 
! '''Systematyka'''
 
! '''Systematyka'''
Linia 48: Linia 49:
 
[[Hadrosauridae]]  
 
[[Hadrosauridae]]  
  
−
? [[Saurolophinae]]
+
[[Saurolophinae]]
 
|-
 
|-
−
| colspan=2 |[[Plik:Shantungosaurus.jpg|400px|]]
+
| colspan=2 |[[Plik:Shantungosaurus.jpg]]
−
<small> [http://us.i1.yimg.com/us.yimg.com/i/ligans/dinosaurs/dc_card_shant_big.jpg]</small>
+
<small> Autor: Gregory S. Paul(?). Źródło: Brett-Surman 1997 [http://oficina.cienciaviva.pt/~pw011/jazidas/pista_7_santa_oriental.html]</small>
 
|}
 
|}
  
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
Szantungozaur został opisany przez [[Hu]] w [[1973]] na podstawie czaszki znalezionej w osadach grupy Wangshi. Jest jednym z największych znanych hadrozaurydów. Nazwa rodzajowa znaczy "jaszczur z Szantung".
+
Szantungozaur jest jednym z największych albo, co wydaje się bardziej prawdopodobne, nawet największym ze znanych dinozaurów ptasiomiednicznych. Został opisany przez [[Hu]] w [[1973]] roku na podstawie czaszki znalezionej w osadach grupy Wangshi.  
 +
 
 +
==Etymologia==
 +
Nazwa rodzajowa znaczy "jaszczur z Szantung" a gatunkowa odnosi się zapewne do rozmiarów.
  
 
==Budowa i materiał kopalny==
 
==Budowa i materiał kopalny==
−
Okazem holotypowym jest czaszka. Odnaleziono także co najmniej pięć niekompletnych szkieletów, kości czaszki, kończyn i kręgi. Jest podobny do amerykańskiego rodzaju ''[[Edmontosaurus]]''.
+
Okazem [[holotyp]]owym jest czaszka (IG V-1780: kość kwadratowa, kości szczękowe, kość przedszczękowa, prawa i część lewej k. zębowej, niekompletna kość lemieszowa i kość jarzmowa). Odnaleziono także co najmniej pięć niekompletnych szkieletów. Jest podobny do amerykańskiego [[rodzaj]]u ''[[Edmontosaurus]]''.
  
−
Ogólnie znaleziono co najmniej 5 osobników ([[Horner]] i in., [[2004]]), a wszystko wskazuje na to, że znanych osobników jest znacznie więcej.
+
Znaleziono co najmniej 5 osobników ([[Horner]] i in., [[2004]]), a wszystko wskazuje na to, że jest znacznie ich więcej. Największe znalezione dotąd złoże kości dinozaurów jest zdominowane prawdopodobnie przez ten gatunek.
  
 
==Środowisko życia==
 
==Środowisko życia==
−
Z ''Shantungosaurus'' koegzystowały m.in.: ''[[Tyrannosaurus]] zhuchengensis'' (?= ''[[Zhuchengtyrannus]]'' albo nowy [[gatunek]] tarbozaura).
+
Z ''Shantungosaurus'' koegzystowały prawdopodobnie m.in. ''[[Zhuchengtyrannus]]'', ''[[Zhuchengceratops]]'' i ''[[Sinoceratops]]'' oraz nienazwane, dziwaczne dinozaury (osady grupy  [[Wangshi]], Szantung).
  
 
==Pokrewieństwo, systematyka i taksonomia==
 
==Pokrewieństwo, systematyka i taksonomia==
−
Mimo podobnej czaszki, ''[[Edmontosaurus]]'' i ''Shantungosaurus'' niekoniecznie są blisko spokrewnione. Taki wynik miało wprawdzie badanie Weishampela i Hornera ([[1990]]), jednak w drugiej edycji "The Dinosauria" zrezygnowali z kiepsko opisanego szantungozaura w analizie (tak samo wielu innych autorów). Jednym z nielicznych badań (albo wręcz jedynym) uwzględniających szantungozaura jest najbardziej kompletne dotąd badanie filogenezy hadrozaurydów: [[Prieto-Márquez]] ([[2010]]), w którym ''Shantungosaurus'' jest bardziej bazalny do kladu ''[[Edmontosaurus]]''+pozostałe zaurolofiny.
+
Często uważa się, że ''Shantungosaurus'' jest bliskim krewnym amerykańskiego ''[[Edmontosaurus]]''. Mimo podobnej czaszki, ''Edmontosaurus'' i ''Shantungosaurus'' niekoniecznie są blisko spokrewnione. Taki wynik miało wprawdzie badanie [[Weishampel]]a i [[Horner]]a ([[1990]]), jednak w drugiej edycji "The Dinosauria" ci sami autorzy (wraz z Catherine [[Forster]]) zrezygnowali z umieszczenia kiepsko opisanego szantungozaura w [[analiza filogenetyczna|analizie]] (tak samo wielu innych autorów). Jednym z nielicznych badań (albo wręcz jedynym) uwzględniających szantungozaura jest najbardziej kompletne dotąd badanie [[filogeneza|filogenezy]] [[hadrozauryd]]ów - [[Prieto-Márquez]] ([[2010]]), w którym ''Shantungosaurus'' jest bardziej [[bazalny]] od [[klad]]u ''[[Edmontosaurus]]''+pozostałe [[zaurolofin]]y.
  
−
Prawdopodobnie jego młodszym synonimem jest ''[[Zhuchengosaurus]]'' i być może ''[[Huaxiaosaurus]]''.
+
Prawdopodobnie jego [[młodszy synonim|młodszym synonimem]] jest ''[[Zhuchengosaurus]]'' (16,6 m) i być może ''[[Huaxiaosaurus]]'' (18,7 m).
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
Linia 75: Linia 79:
 
| [[Hu]], [[1973]]
 
| [[Hu]], [[1973]]
 
|-
 
|-
−
| = ''[[Zhuchengosaurus]]''
+
| ?= ''[[Zhuchengosaurus]]''
−
| [[Zhao]], [[Li]], [[Han]], [[Hao]], [[Liu]], [[Li]] i [[Fang]], [[2007]]
+
| [[Zhao]] ?''vide'' [[Zhao]], [[Li]], [[Han]], [[Hao]], [[Liu]], [[Li]] i [[Fang]], [[2007]]
 
|-
 
|-
−
! ?= ''[[Huaxiaosaurus]]''
+
| ?= ''[[Huaxiaosaurus]]''
−
| ?[[Zhao]] ''vide'' [[Zhao]], [[Wang]] i [[Li]], [[2011]]
+
| [[Zhao]] ?''vide'' [[Zhao]], [[Wang]] i [[Li]], [[2011]]
 
|-
 
|-
 
! ''S. giganteus''
 
! ''S. giganteus''
 
| [[Hu]], [[1973]]
 
| [[Hu]], [[1973]]
 
|-
 
|-
−
| = ''Z. maximus''
+
| ?= ''Zhuchengosaurus maximus''
−
| [[Zhao]], [[Li]], [[Han]], [[Hao]], [[Liu]], [[Li]] i [[Fang]], [[2007]]
+
| [[Zhao]] ?''vide'' [[Zhao]], [[Li]], [[Han]], [[Hao]], [[Liu]], [[Li]] i [[Fang]], [[2007]]
 
|-
 
|-
−
! ?= ''H. aigahtens''
+
| ?= ''Huaxiaosaurus aigahtens''
−
| ?[[Zhao]] ''vide'' [[Zhao]], [[Wang]] i [[Li]], [[2011]]
+
| [[Zhao]] ?''vide'' [[Zhao]], [[Wang]] i [[Li]], [[2011]]
 
|}
 
|}
  
−
==Bibliografia==
+
==Wybrana bibliografia==
−
<small>
+
<small>Hone, D.W.E., Wang, K., Sullivan, C., Zhao, X., Chen, S., Li, D., Ji, S., Ji, Q. & Xu, X. (2011) "A new, large tyrannosaurine theropod from the Upper Cretaceous of China" Cretaceous Research, 32(4), 495-503 doi:10.1016/j.cretres.2011.03.005
 +
 
 
Horner, J.R., Weishampel, D.B. & Forster, C.A. (2004) "Hadrosauridae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 438–463.
 
Horner, J.R., Weishampel, D.B. & Forster, C.A. (2004) "Hadrosauridae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 438–463.
 +
 +
Ji, Y., Wang, X., Liu, Y. & Ji, Q. (2011) "Systematics, behavior and living environment of Shantungosaurus giganteus (Dinosauria: Hadrosauridae)" Acta Geologica Sinica (English Edition), 85(1): 58-65. doi:10.1111/j.1755-6724.2011.00378.x
  
 
Prieto-Márquez, A. (2010) "Global phylogeny of hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods" Zoological Journal of the Linnean Society, 2010, 159, 435–502. doi: 10.1111/j.1096-3642.2009.00617.x
 
Prieto-Márquez, A. (2010) "Global phylogeny of hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods" Zoological Journal of the Linnean Society, 2010, 159, 435–502. doi: 10.1111/j.1096-3642.2009.00617.x
Linia 99: Linia 106:
 
Weishampel, D. B. & Horner, J. R. (1990) "Hadrosauridae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 534–561.
 
Weishampel, D. B. & Horner, J. R. (1990) "Hadrosauridae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 534–561.
  
−
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
+
Xu, X., Wang, K., Zhao, X. & Li, D. (2010A)."First ceratopsid dinosaur from China and its biogeographical implications" Chinese Science Bulletin, 55, 1631–1635. doi:10.1007/s11434-009-3614-5.
 +
 
 +
Xu, X., Wang, K., Zhao, X., Sullivan, C. & Chen, S. (2010B) "A New Leptoceratopsid (Ornithischia: Ceratopsia) from the Upper Cretaceous of Shandong, China and Its Implications for Neoceratopsian Evolution" PLoS ONE 5(11): e13835. doi:10.1371/journal.pone.0013835
 +
 
 +
Zhao, X., Li, D., Han, G., Hao, H., Liu, F., Li, L. & Fang, X. (2007) "Zhuchengosaurus maximus from Shandong Province" Acta Geoscientia Sinica, 28(2), 111–122. doi:10.1007/s10114-005-0808-x
 +
 
 +
Zhao X., Wang K. & Li D. (2011) "Huaxiaosaurus aigahtens" Geological Bulletin of China, 30 (11), 1671-1688.
  
 
http://en.wikipedia.org/wiki/Shantungosaurus
 
http://en.wikipedia.org/wiki/Shantungosaurus
−
</small>
+
 
 +
http://wiedza.newsweek.pl/kraina-smokow,81352,1,1.html
 +
 
 +
http://www.dinodata.info/index.php?option=com_content&task=view&id=7456&Itemid=67
 +
 
 +
http://www.dinodata.info/index.php?option=com_content&task=view&id=2724&Itemid=75
 +
 
 +
Glut, D.F. (1997) "Dinosaurs: The Encyclopedia" wyd. McFarland & Company
 +
 
 +
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford</small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]

Wersja z 22:09, 11 gru 2011

Autor: Korekta:
Maciej Ziegler

Jakub Starzyński

Marcin Szermański

Shantungosaurus (szantungozaur)
Długość: >15 m (?do 18,7 m)
Masa: >13-16 t (?do 31 t)
Miejsce występowania: Chiny – prowincje Szantung i Shaanxi

(grupa Wangshi, formacja Shanyang,

formacja Xingezhuang)

Czas występowania ok. 83-73 Ma

późna kreda (wczesny-środkowy kampan)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Cerapoda

Ornithopoda

Iguanodontia

Hadrosauridae

Saurolophinae

Shantungosaurus.jpg

Autor: Gregory S. Paul(?). Źródło: Brett-Surman 1997 [1]

Wstęp

Szantungozaur jest jednym z największych albo, co wydaje się bardziej prawdopodobne, nawet największym ze znanych dinozaurów ptasiomiednicznych. Został opisany przez Hu w 1973 roku na podstawie czaszki znalezionej w osadach grupy Wangshi.

Etymologia

Nazwa rodzajowa znaczy "jaszczur z Szantung" a gatunkowa odnosi się zapewne do rozmiarów.

Budowa i materiał kopalny

Okazem holotypowym jest czaszka (IG V-1780: kość kwadratowa, kości szczękowe, kość przedszczękowa, prawa i część lewej k. zębowej, niekompletna kość lemieszowa i kość jarzmowa). Odnaleziono także co najmniej pięć niekompletnych szkieletów. Jest podobny do amerykańskiego rodzaju Edmontosaurus.

Znaleziono co najmniej 5 osobników (Horner i in., 2004), a wszystko wskazuje na to, że jest znacznie ich więcej. Największe znalezione dotąd złoże kości dinozaurów jest zdominowane prawdopodobnie przez ten gatunek.

Środowisko życia

Z Shantungosaurus koegzystowały prawdopodobnie m.in. Zhuchengtyrannus, Zhuchengceratops i Sinoceratops oraz nienazwane, dziwaczne dinozaury (osady grupy Wangshi, Szantung).

Pokrewieństwo, systematyka i taksonomia

Często uważa się, że Shantungosaurus jest bliskim krewnym amerykańskiego Edmontosaurus. Mimo podobnej czaszki, Edmontosaurus i Shantungosaurus niekoniecznie są blisko spokrewnione. Taki wynik miało wprawdzie badanie Weishampela i Hornera (1990), jednak w drugiej edycji "The Dinosauria" ci sami autorzy (wraz z Catherine Forster) zrezygnowali z umieszczenia kiepsko opisanego szantungozaura w analizie (tak samo wielu innych autorów). Jednym z nielicznych badań (albo wręcz jedynym) uwzględniających szantungozaura jest najbardziej kompletne dotąd badanie filogenezy hadrozaurydów - Prieto-Márquez (2010), w którym Shantungosaurus jest bardziej bazalny od kladu Edmontosaurus+pozostałe zaurolofiny.

Prawdopodobnie jego młodszym synonimem jest Zhuchengosaurus (16,6 m) i być może Huaxiaosaurus (18,7 m).

Spis gatunków

Shantungosaurus Hu, 1973
?= Zhuchengosaurus Zhao ?vide Zhao, Li, Han, Hao, Liu, Li i Fang, 2007
?= Huaxiaosaurus Zhao ?vide Zhao, Wang i Li, 2011
S. giganteus Hu, 1973
?= Zhuchengosaurus maximus Zhao ?vide Zhao, Li, Han, Hao, Liu, Li i Fang, 2007
?= Huaxiaosaurus aigahtens Zhao ?vide Zhao, Wang i Li, 2011

Wybrana bibliografia

Hone, D.W.E., Wang, K., Sullivan, C., Zhao, X., Chen, S., Li, D., Ji, S., Ji, Q. & Xu, X. (2011) "A new, large tyrannosaurine theropod from the Upper Cretaceous of China" Cretaceous Research, 32(4), 495-503 doi:10.1016/j.cretres.2011.03.005

Horner, J.R., Weishampel, D.B. & Forster, C.A. (2004) "Hadrosauridae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 438–463.

Ji, Y., Wang, X., Liu, Y. & Ji, Q. (2011) "Systematics, behavior and living environment of Shantungosaurus giganteus (Dinosauria: Hadrosauridae)" Acta Geologica Sinica (English Edition), 85(1): 58-65. doi:10.1111/j.1755-6724.2011.00378.x

Prieto-Márquez, A. (2010) "Global phylogeny of hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods" Zoological Journal of the Linnean Society, 2010, 159, 435–502. doi: 10.1111/j.1096-3642.2009.00617.x

Weishampel, D. B. & Horner, J. R. (1990) "Hadrosauridae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 534–561.

Xu, X., Wang, K., Zhao, X. & Li, D. (2010A)."First ceratopsid dinosaur from China and its biogeographical implications" Chinese Science Bulletin, 55, 1631–1635. doi:10.1007/s11434-009-3614-5.

Xu, X., Wang, K., Zhao, X., Sullivan, C. & Chen, S. (2010B) "A New Leptoceratopsid (Ornithischia: Ceratopsia) from the Upper Cretaceous of Shandong, China and Its Implications for Neoceratopsian Evolution" PLoS ONE 5(11): e13835. doi:10.1371/journal.pone.0013835

Zhao, X., Li, D., Han, G., Hao, H., Liu, F., Li, L. & Fang, X. (2007) "Zhuchengosaurus maximus from Shandong Province" Acta Geoscientia Sinica, 28(2), 111–122. doi:10.1007/s10114-005-0808-x

Zhao X., Wang K. & Li D. (2011) "Huaxiaosaurus aigahtens" Geological Bulletin of China, 30 (11), 1671-1688.

http://en.wikipedia.org/wiki/Shantungosaurus

http://wiedza.newsweek.pl/kraina-smokow,81352,1,1.html

http://www.dinodata.info/index.php?option=com_content&task=view&id=7456&Itemid=67

http://www.dinodata.info/index.php?option=com_content&task=view&id=2724&Itemid=75

Glut, D.F. (1997) "Dinosaurs: The Encyclopedia" wyd. McFarland & Company

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford

Źródło: „https://www.encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Shantungosaurus&oldid=3899”