Stenopelix: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
(uzupełnienia)
 
Linia 1: Linia 1:
 
{{DISPLAYTITLE:''Stenopelix''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Stenopelix''}}
−
<small>
+
{{Opis
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
|Autor = [[Tomasz Sokołowski]], [[Maciej Ziegler]], [[Marcin Szermański]]
−
| Autor:
+
|Korekta = [[Krzysztof Lichota]], [[Paweł Konarzewski]]
−
| Korekta:
+
|nazwa = ''Stenopelix'' (stenopeliks)
−
|-
+
|długość = <1 m (osobnik młodociany)
−
| [[Tomasz Sokołowski]]
+
|wysokość =
−
[[Maciej Ziegler]]
+
|masa =
−
 
+
|dieta = roślinożerny
−
[[Marcin Szermański]]
+
|miejsce = [[Niemcy]] - Dolna Saksonia
−
| [[Krzysztof Lichota]]
 
−
 
 
−
|}
 
−
</small>
 
−
 
 
−
----
 
−
 
 
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
 
−
! colspan=2 | ''Stenopelix'' (stenopeliks)
 
−
|-
 
−
! '''Długość''':
 
−
| <1 m (osobnik młodociany)
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| ? kg (osobnik młodociany)
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Niemcy]] - Dolna Saksonia
 
−
 
 
 
<small>(formacja [[Obernkirchen]] - warstwy "Wealden")</small>
 
<small>(formacja [[Obernkirchen]] - warstwy "Wealden")</small>
−
|-
+
|czas = {{Występowanie|145|140}}
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
+
ok. 145-140 [[Ma]]<br>
−
| 146-140 [[Ma]]
+
<small>[[wczesna kreda]] ([[berrias]])</small>
−
 
+
|systematyka =
−
<small>wczesna [[kreda]] ([[berrias]])</small>
+
[[Dinosauria]]
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
 
[[Ornithischia]]
 
[[Ornithischia]]
−
 
−
[[Genasauria]]
 
  
 
[[Cerapoda]]
 
[[Cerapoda]]
Linia 49: Linia 23:
  
 
? [[Ceratopsia]] / ? [[Pachycephalosauria]]
 
? [[Ceratopsia]] / ? [[Pachycephalosauria]]
−
|-
+
 
−
| colspan=2 |[[Plik:Stenopelix.JPG|400px|]]
+
? [[Chaoyangsauridae]] / ?? [[Neoceratopsia]]
−
<small>Rekonstrukcja stenopeliksa jako bazalnego ceratopsa. [http://gigadino.pagesperso-orange.fr/Pachycephalosauria.html]</small>
+
|grafika = Stenopelix.jpg
−
|-
+
|podpis = [[Holotyp]] stenopeliksa. Źródło: Butler i Sullivan, 2009 [https://app.pan.pl/article/item/app54-021.html]
−
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
+
|PorównanieGrupa =  
−
|-
+
|PorównanieDługość =
−
| colspan=2 |
+
|mapa =  
 
<display_points type="terrain" zoom=4>
 
<display_points type="terrain" zoom=4>
 
Bückeburg, Lower Saxony, Germany~formacja [[Obernkirchen]], Bückeburg, Dolna Saksonia, [[Niemcy]]~<small>''S. valdensis'' - '''[[holotyp]]''' (GZG 741/2).<br>
 
Bückeburg, Lower Saxony, Germany~formacja [[Obernkirchen]], Bückeburg, Dolna Saksonia, [[Niemcy]]~<small>''S. valdensis'' - '''[[holotyp]]''' (GZG 741/2).<br>
 
</display_points>
 
</display_points>
−
|}
+
}}
−
 
 
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Stenopelix'' to [[rodzaj]] małego dinozaura, który żył podczas wczesnej kredy, około 146-140 milionów lat temu. Jego szkielet jest najbardziej kompletną pozostałością dinozaura z pokładów "Wealden" z północno-zachodnich Niemiec (niedaleko Bückeburg), lecz przez brak czaszki jego dokładna klasyfikacja nie jest pewna. [[Gatunek typowy]], ''S. valdensis'', został opisany przez [[Hermann von Meyer|von Meyer]]a w [[1857]] roku.
+
''Stenopelix'' to [[rodzaj]] małego dinozaura prawdopodobnie będącego prymitywnym [[Ceratopsia|ceratopsem]], który żył podczas wczesnej kredy, około 145-140 milionów lat temu. Jego szkielet jest najbardziej kompletną pozostałością dinozaura z pokładów "Wealden" z północno-zachodnich Niemiec (niedaleko Bückeburg), lecz przez brak czaszki jego dokładna klasyfikacja nie jest pewna. [[Gatunek typowy]], ''S. valdensis'', został opisany przez [[Hermann von Meyer|von Meyer]]a w [[1857]] roku. [[Diagnoza|Cechy diagnostyczne]] stenopeksa dotyczą kości miednicy.
−
 
 
−
==Etymologia==
 
−
Jego nazwa [[rodzaj]]owa oznacza "wąską miednicę" i pochodzi od nietypowego kształtu kości łonowych. Epitet gatunkowy ''valdensis'' odnosi się do pokładów skalnych "Wealden", skąd znany jest [[holotyp]].
 
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
Linia 74: Linia 44:
 
==Pozycja filogenetyczna==
 
==Pozycja filogenetyczna==
 
Pozycja filogenetyczna ''Stenopelix'' była badana w [[analiza filogenetyczna|analizach filogenetycznych]] - zob. [[kladogram]]y w [[Ornithischia]]. Inni naukowcy dokonywali badania filogenezy ''Stenopelix'' bez przeprowadzania analizach filogenetycznych, np. zdaniem [[Richard Butler|Butler]]a i [[Robert Sullivan|Sullivan]]a ([[2009]]) chodzi o przedstawiciela [[Cerapoda]] i prawdopodobnie [[Marginocephalia]]. Wcześniejsze hipotezy to: przedstawiciel [[Marginocephalia]] (np. [[Paul Sereno|Sereno]], [[1987]], [[1999]], [[2000]]; [[Peter Dodson|Dodson]], [[1990]]; [[Teresa Maryańska|Maryańska]] i in., [[2004]]; Sullivan, [[2006]]): [[Ceratopsia]] (np. [[John Ostrom|Ostrom]], [[1970]]; [[Hans-Dieter Sues|Sues]] i [[Peter Galton|Galton]], [[1982]]) lub Pachycephalosauria (Maryańska i Osmólska, 1974; Coombs, 1982; Sereno, 1987, 2000; Maryańska i in., 2004) a także [[takson siostrzany]] względem [[klad]]u [[Marginocephalia]] (Dodson, 1990).
 
Pozycja filogenetyczna ''Stenopelix'' była badana w [[analiza filogenetyczna|analizach filogenetycznych]] - zob. [[kladogram]]y w [[Ornithischia]]. Inni naukowcy dokonywali badania filogenezy ''Stenopelix'' bez przeprowadzania analizach filogenetycznych, np. zdaniem [[Richard Butler|Butler]]a i [[Robert Sullivan|Sullivan]]a ([[2009]]) chodzi o przedstawiciela [[Cerapoda]] i prawdopodobnie [[Marginocephalia]]. Wcześniejsze hipotezy to: przedstawiciel [[Marginocephalia]] (np. [[Paul Sereno|Sereno]], [[1987]], [[1999]], [[2000]]; [[Peter Dodson|Dodson]], [[1990]]; [[Teresa Maryańska|Maryańska]] i in., [[2004]]; Sullivan, [[2006]]): [[Ceratopsia]] (np. [[John Ostrom|Ostrom]], [[1970]]; [[Hans-Dieter Sues|Sues]] i [[Peter Galton|Galton]], [[1982]]) lub Pachycephalosauria (Maryańska i Osmólska, 1974; Coombs, 1982; Sereno, 1987, 2000; Maryańska i in., 2004) a także [[takson siostrzany]] względem [[klad]]u [[Marginocephalia]] (Dodson, 1990).
 +
 +
Obecnie naukowcy (np. Han i in., 2018; Yu i in., 2020) uważają stenopeliksa za [[Chaoyangsauridae|czaojangzauryda]] zaś Morschhauser i in. (2019) oraz Ryan i in. (2023) - [[Neoceratopsia|neoceratopsa]].
 +
 +
==Etymologia==
 +
Jego nazwa [[rodzaj]]owa oznacza "wąską miednicę" i pochodzi od nietypowego kształtu kości łonowych. Epitet gatunkowy ''valdensis'' odnosi się do pokładów skalnych "Wealden", skąd znany jest [[holotyp]].
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Stenopelix''
+
|{{V| ''Stenopelix''}}
 
| {{Kpt|[[Hermann von Meyer|von Meyer]]}}, [[1857]]
 
| {{Kpt|[[Hermann von Meyer|von Meyer]]}}, [[1857]]
 
|-
 
|-
−
! ''S. valdensis''
+
|{{V| ''S. valdensis''}}
 
| {{Kpt|von Meyer}}, 1857
 
| {{Kpt|von Meyer}}, 1857
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
−
<small>Butler R.J. and Sullivan R.M. (2009) "The phylogenetic position of Stenopelix valdensis from the Lower Cretaceous of Germany and the early fossil record of Pachycephalosauria", Acta Palaeontologica Polonica 54(1): 21-34 [http://www.app.pan.pl/archive/published/app54/app54-021.pdf]
+
<small>
 +
Butler, R.J., Galton, P.M., Porro, L.B., Chiappe, L.M., Henderson, D.M. & Erickson, G.M. (2010) "Lower limits of ornithischian dinosaur body size inferred from a new Upper Jurassic heterodontosaurid from North America" Proceedings of the Royal Society B, 277 (1680), 375–381. [[doi:10.1098/rspb.2009.1494]]
 +
 
 +
Butler, R. J., Liyong, J., Jun, C., & Godefroit, P. (2011) "The postcranial osteology and phylogenetic position of the small ornithischian dinosaur ''Changchunsaurus parvus'' from the Quantou Formation (Cretaceous: Aptian–Cenomanian) of Jilin Province, north-eastern China". Palaeontology 54 (3): 667–683. [[doi:10.1111/j.1475-4983.2011.01046.x]]</small>
 +
 
 +
Butler, R.J. & Sullivan, R.M. (2009) "The phylogenetic position of ''Stenopelix valdensis'' from the Lower Cretaceous of Germany and the early fossil record of Pachycephalosauria", Acta Palaeontologica Polonica 54(1): 21-34 [http://www.app.pan.pl/archive/published/app54/app54-021.pdf]
 +
 
 +
Ford, T. (online) [http://www.paleofile.com/Dinosaurs/Ornithopods/Stenopelix.asp]
 +
 
 +
Han, F., Forster, C. A., Xu, X., & Clark, J. M. (2018). "Postcranial anatomy of ''Yinlong downsi'' (Dinosauria: Ceratopsia) from the Upper Jurassic Shishugou Formation of China and the phylogeny of basal ornithischians. Journal of Systematic Palaeontology, 16(14), 1159–1187. [[doi:10.1080/14772019.2017.1369185]]
 +
 
 +
Morschhauser, E. M., You, H., Li, D., & Dodson, P. (2019). "Phylogenetic history of Auroraceratops rugosus (Ceratopsia: Ornithischia) from the Lower Cretaceous of Gansu Province, China". Journal of Vertebrate Paleontology, 38(sup1), 117-147. [[doi:10.1080/02724634.2018.1509866]]
  
−
Butler, R.J., Galton, P.M., Porro, L.B., Chiappe, L.M., Henderson, D.M. & Erickson, G.M. (2010) "Lower limits of ornithischian dinosaur body size inferred from a new Upper Jurassic heterodontosaurid from North America" Proceedings of the Royal Society B, 277 (1680), 375–381. doi:10.1098/rspb.2009.1494
+
Ryan, M.J., Micucci, L., Rizo, H., Sullivan, C., Lee, Y.-N. & Evans, D.C. (2023). "New Late Cretaceous leptoceratopsid (Dinosauria: Ceratopsia) from the Oldman Formation (Campanian) of Alberta, Canada". [w]: Lee, Y.-N. (red.). "Windows into Sauropsid and Synapsid Evolution: Essays in Honor of Prof. Louis L. Jacobs". Seoul: Dinosaur Science Center Press. pp. 151–165.
  
−
Butler R.J., Jin Liyong, Chen Jun, Godefroit P. (2011) "The postcranial osteology and phylogenetic position of the small ornithischian dinosaur Changchunsaurus parvus from the Quantou Formation (Cretaceous: Aptian–Cenomanian) of Jilin Province, north-eastern China". Palaeontology 54 (3): 667–683. DOI:10.1111/j.1475-4983.2011.01046.x</small>
+
Yu, C., Prieto-Marquez, A., Chinzorig, T., Badamkhatan, Z., & Norell, M. (2020). "A neoceratopsian dinosaur from the early Cretaceous of Mongolia and the early evolution of ceratopsia". Communications Biology, 3(1), 1-8. [[doi:10.1038/s42003-020-01222-7]]
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]

Aktualna wersja na dzień 20:04, 24 lis 2023

Autor: Tomasz Sokołowski, Maciej Ziegler, Marcin Szermański
Korekta: Krzysztof Lichota, Paweł Konarzewski

Stenopelix (stenopeliks)
Długość <1 m (osobnik młodociany)
Dieta roślinożerny
Miejsce Niemcy - Dolna Saksonia

(formacja Obernkirchen - warstwy "Wealden")

Czas
252 201 145
66

ok. 145-140 Ma
wczesna kreda (berrias)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Cerapoda

? Marginocephalia

? Ceratopsia / ? Pachycephalosauria

? Chaoyangsauridae / ?? Neoceratopsia

Stenopelix.jpg
Holotyp stenopeliksa. Źródło: Butler i Sullivan, 2009 [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Stenopelix to rodzaj małego dinozaura prawdopodobnie będącego prymitywnym ceratopsem, który żył podczas wczesnej kredy, około 145-140 milionów lat temu. Jego szkielet jest najbardziej kompletną pozostałością dinozaura z pokładów "Wealden" z północno-zachodnich Niemiec (niedaleko Bückeburg), lecz przez brak czaszki jego dokładna klasyfikacja nie jest pewna. Gatunek typowy, S. valdensis, został opisany przez von Meyera w 1857 roku. Cechy diagnostyczne stenopeksa dotyczą kości miednicy.

Materiał kopalny

Holotyp GZG 741/2 (pierwotnie GPI Gö 741−2) to prawie kompletny kręgosłup (co najmniej 13 kręgów grzbietowych, 5 lub 6 krzyżowych i ponad 30 ogonowych), żebra, skostniałe ścięgna, dystalna część lewej k. łopatkowej, lewa k. promieniowa i lewa łokciowa, lewa k. śródręcza I, kompletna miednica (obie kości biodrowe, łonowe i kulszowe), lewa k. udowa i proksymalna część prawej udowej, obie k. piszczelowe i strzałkowe, proksymalna część k. skokowej, kompletna prawa i częściowa lewa stopa.

Osobnik ten nie jest w pełni dojrzały i ma mniej niż 1 metr długości.

Pozycja filogenetyczna

Pozycja filogenetyczna Stenopelix była badana w analizach filogenetycznych - zob. kladogramy w Ornithischia. Inni naukowcy dokonywali badania filogenezy Stenopelix bez przeprowadzania analizach filogenetycznych, np. zdaniem Butlera i Sullivana (2009) chodzi o przedstawiciela Cerapoda i prawdopodobnie Marginocephalia. Wcześniejsze hipotezy to: przedstawiciel Marginocephalia (np. Sereno, 1987, 1999, 2000; Dodson, 1990; Maryańska i in., 2004; Sullivan, 2006): Ceratopsia (np. Ostrom, 1970; Sues i Galton, 1982) lub Pachycephalosauria (Maryańska i Osmólska, 1974; Coombs, 1982; Sereno, 1987, 2000; Maryańska i in., 2004) a także takson siostrzany względem kladu Marginocephalia (Dodson, 1990).

Obecnie naukowcy (np. Han i in., 2018; Yu i in., 2020) uważają stenopeliksa za czaojangzauryda zaś Morschhauser i in. (2019) oraz Ryan i in. (2023) - neoceratopsa.

Etymologia

Jego nazwa rodzajowa oznacza "wąską miednicę" i pochodzi od nietypowego kształtu kości łonowych. Epitet gatunkowy valdensis odnosi się do pokładów skalnych "Wealden", skąd znany jest holotyp.

Spis gatunków

Stenopelix von Meyer, 1857
S. valdensis von Meyer, 1857

Bibliografia

Butler, R.J., Galton, P.M., Porro, L.B., Chiappe, L.M., Henderson, D.M. & Erickson, G.M. (2010) "Lower limits of ornithischian dinosaur body size inferred from a new Upper Jurassic heterodontosaurid from North America" Proceedings of the Royal Society B, 277 (1680), 375–381. doi:10.1098/rspb.2009.1494

Butler, R. J., Liyong, J., Jun, C., & Godefroit, P. (2011) "The postcranial osteology and phylogenetic position of the small ornithischian dinosaur Changchunsaurus parvus from the Quantou Formation (Cretaceous: Aptian–Cenomanian) of Jilin Province, north-eastern China". Palaeontology 54 (3): 667–683. doi:10.1111/j.1475-4983.2011.01046.x

Butler, R.J. & Sullivan, R.M. (2009) "The phylogenetic position of Stenopelix valdensis from the Lower Cretaceous of Germany and the early fossil record of Pachycephalosauria", Acta Palaeontologica Polonica 54(1): 21-34 [2]

Ford, T. (online) [3]

Han, F., Forster, C. A., Xu, X., & Clark, J. M. (2018). "Postcranial anatomy of Yinlong downsi (Dinosauria: Ceratopsia) from the Upper Jurassic Shishugou Formation of China and the phylogeny of basal ornithischians. Journal of Systematic Palaeontology, 16(14), 1159–1187. doi:10.1080/14772019.2017.1369185

Morschhauser, E. M., You, H., Li, D., & Dodson, P. (2019). "Phylogenetic history of Auroraceratops rugosus (Ceratopsia: Ornithischia) from the Lower Cretaceous of Gansu Province, China". Journal of Vertebrate Paleontology, 38(sup1), 117-147. doi:10.1080/02724634.2018.1509866

Ryan, M.J., Micucci, L., Rizo, H., Sullivan, C., Lee, Y.-N. & Evans, D.C. (2023). "New Late Cretaceous leptoceratopsid (Dinosauria: Ceratopsia) from the Oldman Formation (Campanian) of Alberta, Canada". [w]: Lee, Y.-N. (red.). "Windows into Sauropsid and Synapsid Evolution: Essays in Honor of Prof. Louis L. Jacobs". Seoul: Dinosaur Science Center Press. pp. 151–165.

Yu, C., Prieto-Marquez, A., Chinzorig, T., Badamkhatan, Z., & Norell, M. (2020). "A neoceratopsian dinosaur from the early Cretaceous of Mongolia and the early evolution of ceratopsia". Communications Biology, 3(1), 1-8. doi:10.1038/s42003-020-01222-7

Źródło: „https://www.encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Stenopelix&oldid=30673”