Talarurus: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | Do sprawdzenia i(?) rozszerzenia (dokładniejszy nowy materiał MPC KID z Arbour i Currie (2015]), mapka) | ||
| + | |||
{{DISPLAYTITLE:''Talarurus''}} | {{DISPLAYTITLE:''Talarurus''}} | ||
<small> | <small> | ||
| Linia 35: | Linia 37: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | 99-73 [[Ma]] | + | | 99-73(?) [[Ma]] |
| − | <small>[[późna kreda]] ([[cenoman]] - [[kampan]])</small> | + | <small>[[późna kreda]] ([[cenoman]] - [[koniak]] |
| + | |||
| + | (- wczesny [[santon]]/[[kampan]]?))</small> | ||
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 51: | Linia 55: | ||
? [[Ankylosaurinae]] | ? [[Ankylosaurinae]] | ||
| + | |||
| + | ? [[Ankylosaurini]] | ||
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Talarurus plicatospineus.JPG|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Talarurus plicatospineus.JPG|400px|]] | ||
| Linia 60: | Linia 66: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | PIN 557 - fragmenty szkieletów pozaczaszkowych co najmniej sześciu osobników i 2 fragmenty czaszek, razem dają prawie kompletny szkielet; pochodzenie: wschodnia [[Mongolia]], | + | PIN 557 - fragmenty szkieletów pozaczaszkowych co najmniej sześciu osobników i 2 fragmenty czaszek, razem dają prawie kompletny szkielet; pochodzenie: wschodnia [[Mongolia]], [[późna kreda]], Bayn Shireh Svita. [[Teresa Maryańska|Maryańska]] ([[1977]]) stwierdziła, że [[holotyp]] zwiera szczątki min. trzech osobników i za okaz typowy obrała niekompletną czaszkę (tj. góra czaszki, potylica, mózgoczaszka). |
| + | |||
| + | Maryańska ([[1977]]) przypisała do niego też: | ||
| − | + | - PIN, bez nr katalogowego - nieopisana niekompletna czaszka składająca się ze sklepienia czaszki, części potylicznej i komory mózgowej; pochodzenie: Bayshin Tsav, wschodnia [[Mongolia]], [[późna kreda]], Bayn Shireh svita. | |
| − | - PIN, bez nr katalogowego - | + | - PIN, bez nr katalogowego - nieopisany fragmenty kości szczękowej z ośmioma zębami; pochodzenie: Baga Tarjach, wschodnia [[Mongolia]], [[późna kreda]], Bayn Shireh svita. |
| − | + | Arbour i Currie ([[2015]]) piszą o 6 osobnikach skatalogowanych pod PIN (z warstw tych samych, co [[holotyp]]) oraz o licznych, nieopisanych szczątkach (MPC KID) znalezionych w Bayan Shiree w wyniku koreańsko-mongolskiej współpracy. | |
==Wygląd i rozmiary== | ==Wygląd i rozmiary== | ||
| Linia 92: | Linia 100: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Hill, R.V., Witmer, L.M. & Norell, M.A. (2003) "A new specimen of Pinacosaurus grangeri (Dinosauria: Ornithischia) from the Late Cretaceous of Mongolia: ontogeny and phylogeny of ankylosaurs" American Museum Novitates, 3395, 1–29 | + | <small> |
| + | Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. [[DOI:10.1080/14772019.2015.1059985]] | ||
| + | |||
| + | Hill, R.V., Witmer, L.M. & Norell, M.A. (2003) "A new specimen of Pinacosaurus grangeri (Dinosauria: Ornithischia) from the Late Cretaceous of Mongolia: ontogeny and phylogeny of ankylosaurs" American Museum Novitates, 3395, 1–29 | ||
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf] | Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf] | ||
| Linia 120: | Linia 131: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| + | [[Kategoria:Do poprawy - niezajęte]] | ||
Wersja z 21:01, 6 sie 2015
Do sprawdzenia i(?) rozszerzenia (dokładniejszy nowy materiał MPC KID z Arbour i Currie (2015]), mapka)
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler |
| Talarurus (talarur) | |
|---|---|
| Długość: | 5 m |
| Masa: | 0,5-2 t |
| Miejsce występowania: | Mongolia - Ajmak wschodniogobijski
i południowogobijski |
| Czas występowania | 99-73(?) Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Zrekonstruowany szkielet Talarurus. Autor: "Ghedoghedo" [1]. | |
Wstęp
Talarurus to średniej wielkości ankylozauryd zamieszkujący dzisiejszą Mongolię. Po raz pierwszy został odkryty na pustyni Gobi w Mongolii w 1950 roku przez radziecką wyprawę. Opisany został 2 lata później przez słynnego paleontologa z ZSRR Maleeva. Jest jednym z lepiej poznanych ankylozaurów z Mongolii.
Materiał kopalny
PIN 557 - fragmenty szkieletów pozaczaszkowych co najmniej sześciu osobników i 2 fragmenty czaszek, razem dają prawie kompletny szkielet; pochodzenie: wschodnia Mongolia, późna kreda, Bayn Shireh Svita. Maryańska (1977) stwierdziła, że holotyp zwiera szczątki min. trzech osobników i za okaz typowy obrała niekompletną czaszkę (tj. góra czaszki, potylica, mózgoczaszka).
Maryańska (1977) przypisała do niego też:
- PIN, bez nr katalogowego - nieopisana niekompletna czaszka składająca się ze sklepienia czaszki, części potylicznej i komory mózgowej; pochodzenie: Bayshin Tsav, wschodnia Mongolia, późna kreda, Bayn Shireh svita.
- PIN, bez nr katalogowego - nieopisany fragmenty kości szczękowej z ośmioma zębami; pochodzenie: Baga Tarjach, wschodnia Mongolia, późna kreda, Bayn Shireh svita.
Arbour i Currie (2015) piszą o 6 osobnikach skatalogowanych pod PIN (z warstw tych samych, co holotyp) oraz o licznych, nieopisanych szczątkach (MPC KID) znalezionych w Bayan Shiree w wyniku koreańsko-mongolskiej współpracy.
Wygląd i rozmiary
Podobny nieco do Euoplocephalus, lecz mniejszy. Czaszka Talarurus mierzy około 24 cm długości i 22 cm szerokości - przednia część pyska bezzębna. Długość jej właściciela została oszacowana na 4-6 metrów. Czaszka wraz z resztą ciała pokryta była przez liczne tarczki i guzy kostne tkwiące w skórze zwierzęcia a ogon uzbrojony w kostną buławę raczej słabo rozwiniętą. Dinozaur ten miał cztery mocne nogi podtrzymujące jego cielsko. W stopach kończyn przednich miał pięć palców a w tylnych cztery. Kłykieć potyliczny jest częściowo widoczny w widoku grzbietowym. Zęby szczękowe brodawkowate, w-kształtne.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Talarurus znaczy "pleciony ogon" i odnosi się do morfologii ogona tego ankylozauryda. Jest ona czasami przekręcana, np. u Paula (2010), który omyłkowo pisze o Talarus. Epitet gatunkowy plicatospineus prawdopodobnie odnosi się do kolców zwierzęcia.
Spis gatunków
| Talarurus | Maleev, 1952 | ||
|---|---|---|---|
| T. plicatospineus | Maleev, 1952 | ||
| T. disparoserratus | (Maleev, 1952) Maryańska, 1977 | = Maleevus disparoserarratus | (Maleev, 1952) Tumanova, 1987 |
| = Syrmosaurus disparoserratus | Maleev, 1952 |
Bibliografia
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. DOI:10.1080/14772019.2015.1059985
Hill, R.V., Witmer, L.M. & Norell, M.A. (2003) "A new specimen of Pinacosaurus grangeri (Dinosauria: Ornithischia) from the Late Cretaceous of Mongolia: ontogeny and phylogeny of ankylosaurs" American Museum Novitates, 3395, 1–29
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [2]
Maryańska, T. (1977) "Ankylosauridae (Dinosauria) from Mongolia" Palaeontologia Polonica, 37, 85-151
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology doi:10.1080/14772019.2011.569091
Tumanova, T.A. (1999) "Armoured dinosaurs from the Cretaceous of Mongolia" [w:] Benton, M.J., Shishkin, M.A., Unwin, D.M. & Kurochkin, E.N. "The Age of Dinosaurs in Russia and Mongolia" Cambridge University Press, Cambridge, 517-532
Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=7717&Itemid=67
http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?action=checkTaxonInfo&taxon_no=38835&is_real_user=1
![[1]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/63/Talarurus_plicatospineus.JPG){kind=link}