Tsagantegia: Różnice pomiędzy wersjami
(uzupełnienia) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Tsagantegia''}} | {{DISPLAYTITLE:''Tsagantegia''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Maciej Ziegler]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Tomasz Sokołowski]], [[Dawid Mazurek]], [[Paweł Konarzewski]] |
| − | + | |nazwa = ''Tsagantegia'' (tsagantegia) | |
| − | + | |długość = ok. 6-7 m | |
| − | + | |wysokość = | |
| − | | [[Tomasz Sokołowski]] | + | |masa = |
| − | [[Dawid Mazurek]] | + | |dieta = roślinożerny |
| − | | | + | |miejsce = [[Mongolia]] - Ajmak wschodniogobijski |
| − | + | <small>([[formacja]] [[Bayanshiree]])</small> | |
| − | + | |czas = {{Występowanie|96|90}} | |
| − | + | ok. 96 - 90 [[Ma]] <ref>Kurumada, Y., Aoki, S., Aoki, K., Kato, D., Saneyoshi, M., Tsogtbaatar, K., ... & Ishigaki, S. (2020). "Calcite U–Pb age of the Cretaceous vertebrate‐bearing Bayn Shire Formation in the Eastern Gobi Desert of Mongolia: Usefulness of caliche for age determination". Terra Nova, 32(4), 246-252.</ref><br> | |
| − | + | <small>[[późna kreda]] ([[cenoman]]-[[turon]])</small> | |
| − | + | |systematyka = [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | [[Mongolia]] - Ajmak wschodniogobijski | ||
| − | |||
| − | <small>([[formacja]] [[ | ||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| Linia 43: | Linia 23: | ||
[[Ankylosauridae]] | [[Ankylosauridae]] | ||
| − | [[Ankylosaurinae]] | + | [[Ankylosaurinae]] |
| − | + | |grafika = Tsagantegia Skull.png | |
| − | | | + | |podpis = Rekonstrukcja czaszki ''Tsagantegia''. Autor: PaleoNeolitic [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tsagantegia_Skull.png] |
| − | + | |PorównanieGrupa = Ankylosauridae | |
| − | |} | + | |PorównanieDługość = 6 |
| − | + | |mapa = | |
| + | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Tsagantegia'' to [[rodzaj]] ankylozauryda znanego z południowo-wschodniej części sławnej pustyni Gobi, z pokładów formacji [[Baynshiree]] | + | ''Tsagantegia'' to [[rodzaj]] ankylozauryda znanego z południowo-wschodniej części sławnej pustyni Gobi, z pokładów mongolskiej formacji [[Baynshiree]]. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | ==Materiał kopalny | + | ==Materiał kopalny== |
| − | + | [[Plik:Tsagantegia Skeleton Reconstruction.jpg|thumb|Sylwetka ''Tsagantegia'' wraz z zaznaczeniem na biało odnalezionych kości. Autor: PaleoNeolitic [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tsagantegia_Skeleton_Reconstruction.jpg]]] | |
| + | [[Holotyp]] o numerze katalogowym GI SPS N 700/17 (MPC 700/17) to czaszka mająca długość 30-tu centymetrów i szerokości 25-ciu centymetrów. | ||
| + | ==Budowa== | ||
Czaszka jest długa a powierzchnia jej nie jest podzielona na mozaikę składającą się z wielokątnych płytek jak u innych ankylozaurów, lecz jest gładka. Inną cechą wyróżniającą ''Tsagantegia'' na tle jej krewniaków są słabo wykształcone guzy na kościach kwadrato-jarzmowej i łuskowej. | Czaszka jest długa a powierzchnia jej nie jest podzielona na mozaikę składającą się z wielokątnych płytek jak u innych ankylozaurów, lecz jest gładka. Inną cechą wyróżniającą ''Tsagantegia'' na tle jej krewniaków są słabo wykształcone guzy na kościach kwadrato-jarzmowej i łuskowej. | ||
==Pozycja systematyczna== | ==Pozycja systematyczna== | ||
| − | W analizie kladystycznej dokonanej przez Vickaryous i in. ([[2004]]) ''Tsagantegia'' okazała się być [[bazalny]]m przedstawicielem [[Ankylosaurinae]], podobnie w obszernej analizie Thompsona i in. ([[2011]]) i wcześniejszej Kirklanda ([[1998]]; gdzie między ''[[Shamosaurus]]'' a ''Tsagantegia'' znajduje się jeszcze [[klad]] "Polacanthinae"), natomiast w analizie Burnsa i in. ([[2011]]) jest bliskim krewnym ''[[Shamosaurus]]''. Również Arbour i Currie ([[2015]]) uważają, że należy do [[Ankylosaurinae]]. | + | W analizie kladystycznej dokonanej przez Vickaryous i in. ([[2004]]) ''Tsagantegia'' okazała się być [[bazalny]]m przedstawicielem [[Ankylosaurinae]], podobnie w obszernej analizie Thompsona i in. ([[2011]]) i wcześniejszej Kirklanda ([[1998]]; gdzie między ''[[Shamosaurus]]'' a ''Tsagantegia'' znajduje się jeszcze [[klad]] "Polacanthinae"), natomiast w analizie Burnsa i in. ([[2011]]) jest bliskim krewnym ''[[Shamosaurus]]''. Również Arbour i Currie ([[2015]]) uważają, że należy do [[Ankylosaurinae]]. Obecnie analizy filogenetyczne potwierdzają przynależność omawianego taksonu do [[Ankylosaurinae]] (np. Zheng i in., 2018; Xing i in., 2024). |
| + | |||
| + | ==Etymologia== | ||
| + | Nazwa rodzajowa ''Tsagantegia'' nawiązuje do miejsca odnalezienia szczątków, którym było stanowisko Tsagan-Teg". Epitet gatunkowy ''longicranialis'' to połączenie łacińskich słów ''longus'' (długi) i ''cranium'' (czaszka). | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V| ''Tsagantegia''}} | |
| {{Kpt|Tumanova}}, [[1993]] | | {{Kpt|Tumanova}}, [[1993]] | ||
|- | |- | ||
| − | + | |{{V| ''T. longicranialis''}} | |
| {{Kpt|Tumanova}}, 1993 | | {{Kpt|Tumanova}}, 1993 | ||
|} | |} | ||
| Linia 74: | Linia 57: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. [[ | + | Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) "Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2015.1059985]] |
| − | Burns, M.E., Currie, P.J., Sissons, R.L. & Arbour, V.M. (2011) "Juvenile specimens of Pinacosaurus grangeri Gilmore, 1933 (Ornithischia: Ankylosauria) from the Late Cretaceous of China, with comments on the specific taxonomy of Pinacosaurus" Cretaceous Research, 32(2), 174-186. [[doi:10.1016/j.cretres.2010.11.007]] | + | Burns, M.E., Currie, P.J., Sissons, R.L. & Arbour, V.M. (2011) "Juvenile specimens of ''Pinacosaurus grangeri'' Gilmore, 1933 (Ornithischia: Ankylosauria) from the Late Cretaceous of China, with comments on the specific taxonomy of ''Pinacosaurus''" Cretaceous Research, 32(2), 174-186. [[doi:10.1016/j.cretres.2010.11.007]] |
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford. | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford. | ||
| − | Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology. [[ | + | Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2011.569091]] |
| + | |||
| + | Tumanova, T. A. (1993). "O novom pantsirnov dinozavre iz iugo-vostochnoy Gobi" [A new armored dinosaur from Southeastern Gobi]. Paleontologicheskii Zhurnal (w języku rosyjskim). 27 (2): 92–98. | ||
Tumanova, T.A. (1999) "Armoured dinosaurs from the Cretaceous of Mongolia" [w:] Benton, M.J., Shishkin, M.A., Unwin, D.M. & Kurochkin, E.N. "The Age of Dinosaurs in Russia and Mongolia" Cambridge University Press, Cambridge, 517-532. | Tumanova, T.A. (1999) "Armoured dinosaurs from the Cretaceous of Mongolia" [w:] Benton, M.J., Shishkin, M.A., Unwin, D.M. & Kurochkin, E.N. "The Age of Dinosaurs in Russia and Mongolia" Cambridge University Press, Cambridge, 517-532. | ||
Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392. | Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392. | ||
| − | </small> | + | Xing, L., Niu, K., Mallon, J. & Miyashita, T. (2024). "A new armored dinosaur with double cheek horns from the early Late Cretaceous of southeastern China". Vertebrate Anatomy Morphology Palaeontology. 11 [[doi:10.18435/vamp29396.]] |
| + | Zheng, W., Jin, X., Azuma, Y., Wang, Q., Miyata, K., Xu, X. (2018). "The most basal ankylosaurine dinosaur from the Albian–Cenomanian of China, with implications for the evolution of the tail club". Scientific Reports. 8: Article number 3711. [[doi:10.1038/s41598-018-21924-7.]] | ||
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 95: | Linia 82: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| + | [[Kategoria:Cenoman]] | ||
| + | [[Kategoria:Turon]] | ||
Aktualna wersja na dzień 18:16, 10 mar 2024
| Autor: | Maciej Ziegler |
| Korekta: | Tomasz Sokołowski, Dawid Mazurek, Paweł Konarzewski |
| Tsagantegia (tsagantegia) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | ok. 6-7 m | ||||
| Dieta | roślinożerny | ||||
| Miejsce | Mongolia - Ajmak wschodniogobijski | ||||
| Czas |
ok. 96 - 90 Ma [1] | ||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Rekonstrukcja czaszki Tsagantegia. Autor: PaleoNeolitic [2]
Porównanie wielkości Tsagantegia i człowieka. | |||||
Wstęp
Tsagantegia to rodzaj ankylozauryda znanego z południowo-wschodniej części sławnej pustyni Gobi, z pokładów mongolskiej formacji Baynshiree.
Materiał kopalny
Holotyp o numerze katalogowym GI SPS N 700/17 (MPC 700/17) to czaszka mająca długość 30-tu centymetrów i szerokości 25-ciu centymetrów.
Budowa
Czaszka jest długa a powierzchnia jej nie jest podzielona na mozaikę składającą się z wielokątnych płytek jak u innych ankylozaurów, lecz jest gładka. Inną cechą wyróżniającą Tsagantegia na tle jej krewniaków są słabo wykształcone guzy na kościach kwadrato-jarzmowej i łuskowej.
Pozycja systematyczna
W analizie kladystycznej dokonanej przez Vickaryous i in. (2004) Tsagantegia okazała się być bazalnym przedstawicielem Ankylosaurinae, podobnie w obszernej analizie Thompsona i in. (2011) i wcześniejszej Kirklanda (1998; gdzie między Shamosaurus a Tsagantegia znajduje się jeszcze klad "Polacanthinae"), natomiast w analizie Burnsa i in. (2011) jest bliskim krewnym Shamosaurus. Również Arbour i Currie (2015) uważają, że należy do Ankylosaurinae. Obecnie analizy filogenetyczne potwierdzają przynależność omawianego taksonu do Ankylosaurinae (np. Zheng i in., 2018; Xing i in., 2024).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Tsagantegia nawiązuje do miejsca odnalezienia szczątków, którym było stanowisko Tsagan-Teg". Epitet gatunkowy longicranialis to połączenie łacińskich słów longus (długi) i cranium (czaszka).
Spis gatunków
| Tsagantegia | Tumanova, 1993 |
| T. longicranialis | Tumanova, 1993 |
Bibliografia
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) "Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985
Burns, M.E., Currie, P.J., Sissons, R.L. & Arbour, V.M. (2011) "Juvenile specimens of Pinacosaurus grangeri Gilmore, 1933 (Ornithischia: Ankylosauria) from the Late Cretaceous of China, with comments on the specific taxonomy of Pinacosaurus" Cretaceous Research, 32(2), 174-186. doi:10.1016/j.cretres.2010.11.007
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2011.569091
Tumanova, T. A. (1993). "O novom pantsirnov dinozavre iz iugo-vostochnoy Gobi" [A new armored dinosaur from Southeastern Gobi]. Paleontologicheskii Zhurnal (w języku rosyjskim). 27 (2): 92–98.
Tumanova, T.A. (1999) "Armoured dinosaurs from the Cretaceous of Mongolia" [w:] Benton, M.J., Shishkin, M.A., Unwin, D.M. & Kurochkin, E.N. "The Age of Dinosaurs in Russia and Mongolia" Cambridge University Press, Cambridge, 517-532.
Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392. Xing, L., Niu, K., Mallon, J. & Miyashita, T. (2024). "A new armored dinosaur with double cheek horns from the early Late Cretaceous of southeastern China". Vertebrate Anatomy Morphology Palaeontology. 11 doi:10.18435/vamp29396. Zheng, W., Jin, X., Azuma, Y., Wang, Q., Miyata, K., Xu, X. (2018). "The most basal ankylosaurine dinosaur from the Albian–Cenomanian of China, with implications for the evolution of the tail club". Scientific Reports. 8: Article number 3711. doi:10.1038/s41598-018-21924-7.
- ↑ Kurumada, Y., Aoki, S., Aoki, K., Kato, D., Saneyoshi, M., Tsogtbaatar, K., ... & Ishigaki, S. (2020). "Calcite U–Pb age of the Cretaceous vertebrate‐bearing Bayn Shire Formation in the Eastern Gobi Desert of Mongolia: Usefulness of caliche for age determination". Terra Nova, 32(4), 246-252.
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tsagantegia_Skull.png){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tsagantegia_Skeleton_Reconstruction.jpg){kind=link}