Uberabatitan

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Marcin Szermański
Korekta: Paweł Konarzewski


Uberabatitan (uberabatytan)
Długość do 26 m
Dieta roślinożerny
Miejsce Brazylia - Minas Gerais

(formacja Serra da Galga)

Czas
252 201 145
66

ok. 72,1-66 Ma
późna kreda (mastrycht)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Sauropoda

Somphospondyli

Titanosauria

Lithostrotia

Uberabatitan riberoi profile reconstruction.jpg
Rekonstrukcja Uberabatitan. Autor: LancianIdolatry [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Uberabatitan to późnokredowy (mastrycht) przedstawiciel tytanozaurów żyjący na terenie dzisiejszej Brazylii. Jest monotypowym rodzajem zauropoda, a więc jest taksonem zawierającym tylko jeden gatunek. Został opisany formalnie na podstawie kilku niekompletnych szkieletów przez znanych południowoamerykańskich paleontologów – Leonarda Salgado i Ismara de Souzę Carvalho w 2008 roku.

Materiał kopalny

Uberabatytan jest znany z co najmniej pięciu osobników, z czego jeden jest młodociany, a inny gigantyczny. Salgado i Carvalho (2008) za holotyp uznali okaz CPP-UrHo składający się z wielu kości. Silva Junior i in. (2019) nie mieli pewności czy wszystkie kości przypisane do okazu typowego należały do jednego osobnika. W związku z tym oni przedefiniowani okaz wzorcowy i wybrali następujące skamieniałości: CPPLIP-912 (lewa kość piszczelowa), CPPLIP-1107 (lewa kość strzałkowa) i CPPLIP-1082 (lewa kość skokowa).

Do omawianego rodzaju może należeć okaz MCT 1487-R znany jako "DGM Series A" (Silva Junior i in., 2019).

W miejscu, gdzie wykopano szczątki Uberabatitan odnaleziono również dwa zęby, z czego jeden jest największym znanym wśród tytanozaurów. Mierzy on 6,2 cm od podstawy do wierzchołka (Silva Junior i in., 2023).

Paleobiologia

Wzrost

Uberabatitan podobnie jak inne tytanozaury charakteryzował się wysokim stopniem przebudowy kości żeber. Zauropod ten wykazywał szybki i nieprzerwany wzrost, co potwierdziło ciągłe odkładanie się tkanki włóknistej w kościach. W dalszych etapach rozwoju, wzrost mógłby się zatrzymać lub spowalniać, przy jednoczesnym pojawieniu się okresowych przerw, który szczególnie był widoczny w kościach szkieletu obwodowego. Część badanych osobników osiągnęła dojrzałość somatyczną (Windholz i in., 2023).

Paleopatologia

Martinelli i in. (2015) za pomocą tomografu komputerowego zbadali dwa środkowe kręgi ogonowe Uberabatitan (CPPLIP-1020). Okazało się, że były one zrośnięte ze sobą. Prawdopodobnie przyczyną tej patologii była infekcja bakteryjna lub spondyloartropatia. Drugi okaz z nienaturalnymi zmianami znajduje się na szewronie (CPPLIP 1006), który nosi ślady gojenia się po złamaniu kości.

Pozycja systematyczna

Należy on do grupy masywnie zbudowanych zauropodów – tytanozaurów (Titanosauria). Dinozaur ten został do niej zaliczony przez Salgado i Carvalho (2008) w ich artykule poświęconym uberatytanowi. Ten przedstawiciel tytanozaurów jest jej najmłodszym przedstawicielem odnalezionym w pokładach skalnych grupy Bauru – jego kuzyni pochodzą ze starszych osadów. Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Silvę Juniora i wspólników (2019) Uberabatitan należy do Lithostrotia będąc bliskim kuzynem Brasilotitan

Etymologia

Nazwa rodzajowa Uberabatitan to połączenie nazwy miasta Uberaba, nieopodal którego natrafiono na szczątki tego dinozaura oraz greckiego titan (olbrzym z mitologii greckiej). Nazwę te można więc przetłumaczyć na "tytan z Uberaba". Epitet gatunkowy ribeiroi z kolei honoruje Luiza Carlosa Borgesa Ribeiro, za jego pomoc i wsparcie w przeprowadzanych wykopaliskach paleontologicznych w stanie Minas Gerais.

Spis gatunków

Uberabatitan Salgado i Carvalho, 2008
U. ribeiroi Salgado i Carvalho, 2008

Bibliografia

Martinelli, A. G., Teixeira, V. P., Marinho, T. S., Fonseca, P. H., Cavellani, C. L., Araujo, A. J., ... & Ferraz, M. L. (2015). "Fused mid‐caudal vertebrae in the titanosaur Uberabatitan ribeiroi from the Late Cretaceous of Brazil and other bone lesions". Lethaia, 48(4), 456-462. doi:10.1111/let.12117

Salgado L., Carvalho I. de Souza (2008) "Uberabatitan ribeiroi, a new titanosaur from the Marília Formation (Bauru Group, Upper Cretaceous), Minas Gerais, Brazil". "Palaeontology". 51 (4), s. 881–901. doi:10.1111/j.1475-4983.2008.00781.x

Silva Junior, J. C. G., Marinho, T. S., Martinelli, A. G., & Langer, M. C. (2019). "Osteology and systematics of Uberabatitan ribeiroi (Dinosauria; Sauropoda): a Late Cretaceous titanosaur from Minas Gerais, Brazil". Zootaxa, 4577(3), 401-438. doi:10.11646/zootaxa.4577.3.1

Silva Junior, J. C. G., Marinho, T. S., Martinelli, A. G., Ribeiro, L. C., & Langer, M. C. (2023). "The largest known titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) tooth and other isolated dental elements from the Serra da Galga Formation (Upper Cretaceous of Southeast Brazil)". Cretaceous Research, 151, 105656. doi:10.1016/j.cretres.2023.105656

Windholz, G. J., González, R., Cerda, I. A., Bellardini, F., Silva Junior, J.C. G., Marinho, T. S., ... & Martinelli, A. G. (2023). "Osteohistology of Uberabatitan ribeiroi (Dinosauria, Sauropoda) provides insight into the life history of titanosaurs". Historical Biology, 1-11. doi:10.1080/08912963.2023.2253257