Wintonotitan: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
(aktualizacja)
Linia 2: Linia 2:
 
<small>
 
<small>
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
| Autor:
+
| Autorzy:
 
| Korekta:
 
| Korekta:
 
|-
 
|-
 
| [[Marcin Szermański]]
 
| [[Marcin Szermański]]
 +
 +
[[Mateusz Tałanda]]
 
| [[Maciej Ziegler]]
 
| [[Maciej Ziegler]]
 
|}
 
|}
Linia 29: Linia 31:
 
|-
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
| ok. 100 [[Ma]]
+
| ok. 94 [[Ma]]
  
<small>wczesna [[kreda]] (najpóźniejszy alb)</small>
+
<small>wczesna [[kreda]] ([[cenoman]]-[[turon]])</small>
 
|-
 
|-
 
! '''Systematyka'''
 
! '''Systematyka'''
 
| [[Dinosauria]]
 
| [[Dinosauria]]
 
[[Saurischia]]
 
  
 
[[Sauropodomorpha]]
 
[[Sauropodomorpha]]
  
 
[[Sauropoda]]
 
[[Sauropoda]]
 
[[Eusauropoda]]
 
  
 
[[Neosauropoda]]
 
[[Neosauropoda]]
Linia 48: Linia 46:
 
[[Macronaria]]
 
[[Macronaria]]
  
[[Camarasauroporpha]]
+
[[Titanosauriformes]]
 
 
? [[Titanosauriformes]]
 
 
 
?? [[Somphospondyli]]
 
  
???? [[Laurasiformes]]
+
[[Somphospondyli]]
 
|-
 
|-
 
| colspan=2 |[[Plik:Wintonotitan.jpg|400px|]]
 
| colspan=2 |[[Plik:Wintonotitan.jpg|400px|]]
Linia 67: Linia 61:
 
|}
 
|}
  
==Wstęp==
+
== Wstęp ==
Wintonotytan to średniej wielkości zauropod, występujący na obszarze dzisiejszej północno-wschodniej Australii (skamieniałości znalezione ok. 60 km na północny zachód od miasta Winton, Queensland). Występował na tych terenach wraz z innym przedstawicielem [[Sauropoda]] - ''[[Diamantinasaurus]]'', jednak w przeciwieństwie do niego nie jest [[zaawansowany]]m tytanozaurem, a bardziej bazalnym
+
[[Plik:New-Mid-Cretaceous-(Latest-Albian)-Dinosaurs-from-Winton-Queensland-Australia-pone.0006190.g002.jpg|350px|thumb|right|Sylwetki australijskich dinozaurów z [[formacja Winton|formacji Winton]] z zachowanymi kośćmi: A i B to [[Diamantinasaurus|diamantizaur]], C to wintonotytan, D to [[Australovenator|australowenator]].]]
 +
'''Wintonotytan''' (łac. ''Wintonotitan wattsi'') to średniej wielkości [[zauropod]], występujący na obszarze dzisiejszej północno-wschodniej [[Australia|Australii]] (skamieniałości znalezione ok. 60 km na północny zachód od miasta Winton, Queensland). Występował na tych terenach wraz z innym przedstawicielami [[Sauropoda|zauropodów]] - ''[[Diamantinasaurus]]'' i ''[[Savannasaurus]]'', jednak w przeciwieństwie do nich nie jest tytanozaurem, a bardziej prymitywnym ich krewniakiem.
 +
 
 +
Prawdopodobnie jego naturalnym wrogiem był ''[[Australovenator]]'', [[teropod]] należący do [[allozauroid]]ów, którego szczątki również zostały odnalezione w osadach formacji [[Formacja Winton|Winton]].
  
Prawdopodobnie jego naturalnym wrogiem był ''[[Australovenator]]'', [[teropod]] należący do [[allozauroid]]ów, którego szczątki również zostały odnalezione w osadach formacji [[Formacja Winton|Winton]].  
+
== Historia badań ==
 +
W 1964 roku doktor Alan Bartholomai z Muzeum Queensland znalazł częśćiowo zachowany szkielet zauropoda na terenie stacji Alni Sheep, na północny wschód od miasta Winton. Następnie, doktor Mary Wade zorganizowała przynajmniej dwa wyjazdy w tę okolicę, by zbierać kości zauropodów. Pierwsza była w 1972, druga w 1974. Udało się zebrać nowe kości z czterech dodatkowych miejsc między dwiema stacjami dla owiec: Elderslie i Lovelle Downs. Najkompletniejszym znaleziskiem, podarowanym muzeum w 1974 roku przez właściciela stacji Elderslie (Keith Watts), był okaz z zachowaną większością kończyny przedniej, częścią ogona oraz innymi elementami. Wszystkie te odkrycia zostały ogłoszone przez Coombsa i Molnara w 1981 roku. Uznali oni te znaleziska za kolejne osobniki austrozaura. Jednak pochodziły one z młodszych skał niż ten dinozaur. W dodatku jedynymi wspólnymi elementami były niektóre kręgi. Przez długie lata nikt nie zwracał na to uwagi.
  
==Materiał kopalny==
+
W 2004 roku paleontolog David Elliott został zaproszony na stację Elderslie Sheep by zrobić inspekcję kilku stanowisk z dinozaurami. Udało mu się zlokalizować dokładne miejsca skąd pochodziły kości zauropodów. Było to możliwe dzięki notatkom Mary Wade i informacjom z artykułu Coombsa i Molnara. Ponadto odnalazł na powierzchni liczne kawałki kości, w tym elementy kręgów ogonowych, które pasowały do tych znalezionych 30 lat wcześniej. Wykopaliska przeprowadzone w 2006 roku doprowadziły do odnalezienia części miednicy, serii kręgów ogonowych z łukami hemalnymi i część kręgu grzbietowego. W 2009 roku zespół Hocknulla i współpracowników opisał te wszystkie szczątki jako nowego dinozaura i nadał im oficjalną nazwę. Wintonatytan został uznany za prymitywnego krewniaka tytanozaurów. Niestety z powodu niekompletności i słabego zachowania wiele elementów zostało źle zinterpretowanych. W 2011 roku Molnar zinterpretował dwa kawałki kości jako osteodermy tego dinozaura. Oznaczałoby to, że wintonatytan ma bardziej zaawansowaną budowę niż wcześniej zakładano. W 2015 roku ukazał się artykuł Poropata i współpracowników, który zrewidował cały materiał. Osteodermy okazały się być kawałkami kręgów. Ich brak potwierdza prymitywną budowę tego dinozaura.
[[Holotyp]] (QMF 7292) zawiera: lewą łopatkę, część lewej kości ramieniowej i prawą kość ramieniową, część lewej kości łokciowej, prawą kość łokciową, część prawej kości promieniowej i prawie kompletną lewą kość promieniową, prawie kompletne śródręcze prawej kończyny (kompletne kości śródręcza II-V, część I), fragmentaryczne kręgi grzbietowe i krzyżowe, żebra, część prawej kości biodrowej, prawą kość kulszową, kręgi ogonowe (odcinek przedni i środkowy) oraz liczne niezidentyfikowane fragmenty kości.
 
  
==Etymologia==
+
== Materiał kopalny ==
Nazwa [[rodzaj]]owa znaczy w wolnym tłumaczeniu "tytan z Winton" (miasta, nieopodal którego znaleziono szczątki w formacji skalnej o tej samej nazwie). Natomiast człon gatunkowy upamiętnia Keitha Wattsa, który odnalazł szczątki osobnika (uznawanego obecnie za [[holotyp]]) i przekazał je Muzeum w Queensland w [[1974]] roku.
+
[[Plik:Wintonotitan wattsi.png|350px|thumb|right|Zachowane elementy szkieletu na tle całej sylwetki wintonotytana.]]
 +
[[Plik:Wintonotitan arm.png|350px|thumb|right|Kości ręki wintonotytana.]]
 +
[[Holotyp]] (QMF 7292) zawiera: lewą łopatkę, część lewej i prawej kości ramieniowej, niekompletne obie kości łokciowe, część prawej i prawie kompletną lewą kość promieniową, prawie kompletne lewe śródręcze (kompletne kości śródręcza II-V, część I), fragmentaryczne kręgi grzbietowe i krzyżowe, żebra, część lewej kości biodrowej, lewą kość kulszową, 25 kręgów z ogona (odcinek przedni i środkowy), pięć łuków hemalnych oraz liczne niezidentyfikowane fragmenty kości.
  
==Spis gatunków==
+
Drugi osobnik to cztery kręgi ogonowe z innego stanowiska (stacja Selwyn Park Sheep). Początkowo kości te brano za należące do gigantycznego kangura. Już w muzeum mylnie podpisano je jako ichtiozaur. Dopiero Coombs i Molnar w 1981 rozpoznali w nich zauropoda.
 +
 
 +
== Etymologia ==
 +
Nazwa [[rodzaj]]owa znaczy w wolnym tłumaczeniu "tytan z Winton" (miasta, nieopodal którego znaleziono szczątki w formacji skalnej o tej samej nazwie). Natomiast człon gatunkowy upamiętnia Keitha Wattsa, który odnalazł szczątki tego dinozaura i przekazał je Muzeum w Queensland w 1974 roku.
 +
 
 +
== Spis gatunków ==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
! ''Wintonotitan''
+
| {{V|''Wintonotitan''}}
 
| {{Kpt|[[Scott Hocknull|Hocknull]], [[Matt White|White]], [[Travis Tischler|Tischler]], [[Alex Cook|Cook]], [[Naomi Calleja|Calleja]], [[Trish Sloan|Sloan]]}} i {{Kpt|[[David Elliot|Elliot]]}}, [[2009]]
 
| {{Kpt|[[Scott Hocknull|Hocknull]], [[Matt White|White]], [[Travis Tischler|Tischler]], [[Alex Cook|Cook]], [[Naomi Calleja|Calleja]], [[Trish Sloan|Sloan]]}} i {{Kpt|[[David Elliot|Elliot]]}}, [[2009]]
 
|-
 
|-
! ''W. wattsi''
+
| {{V|''Wintonotitan wattsi''}}
| {{Kpt|Hocknull, White, Tischler, Cook, Calleja, Sloan}} i {{Kpt|Elliot}}, 2009  
+
| {{Kpt|[[Scott Hocknull|Hocknull]], [[Matt White|White]], [[Travis Tischler|Tischler]], [[Alex Cook|Cook]], [[Naomi Calleja|Calleja]], [[Trish Sloan|Sloan]]}} i {{Kpt|[[David Elliot|Elliot]]}}, [[2009]]
 
|}
 
|}
  
==Bibliografia==
+
== Bibliografia ==
 
<small>
 
<small>
Źródła naukowe:
+
Carballido, J.L., Pol, D., Cerda, I., Salgado, L. 2011A. The osteology of ''Chubutisaurus insignis'' del Corro, 1975 (Dinosauria: Neosauropoda) from the 'middle' Cretaceous of central Patagonia, Argentina. Journal of Vertebrate Paleontology, t. 31, nr 1, str. 93–110.
  
Carballido J.L., Pol D., Cerda I., Salgado L. (2011A) "The osteology of Chubutisaurus insignis del Corro, 1975 (Dinosauria: Neosauropoda) from the 'middle' Cretaceous of central Patagonia, Argentina" Journal of Vertebrate Paleontology. 31 (1), 93–110
+
Carballido, J.L., Rauhut, O.W.M., Pol, D., Salgado, L. 2011B. Osteology and phylogenetic relationships of ''Tehuelchesaurus benitezii'' (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Patagonia. Zoological Journal of the Linnean Society of London, t. 163, nr 2, str. 605-662. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2011.00723.x]]
  
Carballido JL, Rauhut OWM, Pol D & Salgado L (2011B) "Osteology and phylogenetic relationships of Tehuelchesaurus benitezii (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Patagonia" Zoological Journal of the Linnean Society of London 163 (2): 605-662. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2011.00723.x]]
+
D'Emic, M. 2012. The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 166, str. 624-671. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x]]
  
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x]]
+
Hocknull, S.A., White, M.A., Tischler, T.R., Cook, A.G., Calleja, N.D., Sloan, T., Elliott, D.A. 2009. New mid-Cretaceous (latest Albian) dinosaurs from Winton, Queensland, Australia. PLoS ONE, t. 4, nr art. e6190. [[doi:10.1371/journal.pone.0006190]]
  
Hocknull SA, White MA, Tischler TR, Cook AG, Calleja ND, Sloan T & Elliott DA (2009) "New mid-Cretaceous (latest Albian) dinosaurs from Winton, Queensland, Australia" PLoS ONE 4 (7). [[doi:10.1371/journal.pone.0006190]]
+
Holtz, T.R. Jr. 2012. Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information. [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf]
  
Inne:
+
Paul, G.S. 2010. The Princeton Field Guide to Dinosaurs. Wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.
  
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf]
+
Poropat, S.F., Mannion, P.D., Upchurch, P., Hocknull, S.A., Kear, B.P., Elliott, D.A. 2015. Reassessment of the non-titanosaurian somphospondylan ''Wintonotitan wattsi'' (Dinosauria: Sauropoda: Titanosauriformes) from the mid-Cretaceous Winton Formation, Queensland, Australia. Papers in Palaeontology, t. 1, str. 59–106. [[doi: 10.1002/spp2.1004]]
  
Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford</small>
+
Poropat, S.F., Mannion, P.D., Upchurch, P., Hocknull, S.A., Kear, B.P., Kundrát, M., Tischler, T.R., Sloan, T., Sinapius, G.H., Elliot, J.A., Elliott, D.A. 2016. New Australian sauropods shed light on Cretaceous dinosaur palaeobiogeography. Scientific Reports, t. 6, nr art. 34467. [[doi: 10.1038/srep34467]]
 +
</small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 114: Linia 119:
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
[[Kategoria:Alb]]
+
[[Kategoria:Cenoman]]
[[Kategoria:Do aktualizacji]]
+
[[Kategoria:Turon]]

Wersja z 18:26, 4 lut 2017

Autorzy: Korekta:
Marcin Szermański

Mateusz Tałanda

Maciej Ziegler


Wintonotitan (wintonotytan)
Długość: 15 (?17) m
Masa: 10 (?18) t
Miejsce występowania: Australia - Queensland

(formacja Winton)

Czas występowania ok. 94 Ma

wczesna kreda (cenoman-turon)

Systematyka Dinosauria

Sauropodomorpha

Sauropoda

Neosauropoda

Macronaria

Titanosauriformes

Somphospondyli

Wintonotitan.jpg

Rekonstrukcja przyżyciowa W. wattsi. [1]

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Sylwetki australijskich dinozaurów z formacji Winton z zachowanymi kośćmi: A i B to diamantizaur, C to wintonotytan, D to australowenator.

Wintonotytan (łac. Wintonotitan wattsi) to średniej wielkości zauropod, występujący na obszarze dzisiejszej północno-wschodniej Australii (skamieniałości znalezione ok. 60 km na północny zachód od miasta Winton, Queensland). Występował na tych terenach wraz z innym przedstawicielami zauropodów - Diamantinasaurus i Savannasaurus, jednak w przeciwieństwie do nich nie jest tytanozaurem, a bardziej prymitywnym ich krewniakiem.

Prawdopodobnie jego naturalnym wrogiem był Australovenator, teropod należący do allozauroidów, którego szczątki również zostały odnalezione w osadach formacji Winton.

Historia badań

W 1964 roku doktor Alan Bartholomai z Muzeum Queensland znalazł częśćiowo zachowany szkielet zauropoda na terenie stacji Alni Sheep, na północny wschód od miasta Winton. Następnie, doktor Mary Wade zorganizowała przynajmniej dwa wyjazdy w tę okolicę, by zbierać kości zauropodów. Pierwsza była w 1972, druga w 1974. Udało się zebrać nowe kości z czterech dodatkowych miejsc między dwiema stacjami dla owiec: Elderslie i Lovelle Downs. Najkompletniejszym znaleziskiem, podarowanym muzeum w 1974 roku przez właściciela stacji Elderslie (Keith Watts), był okaz z zachowaną większością kończyny przedniej, częścią ogona oraz innymi elementami. Wszystkie te odkrycia zostały ogłoszone przez Coombsa i Molnara w 1981 roku. Uznali oni te znaleziska za kolejne osobniki austrozaura. Jednak pochodziły one z młodszych skał niż ten dinozaur. W dodatku jedynymi wspólnymi elementami były niektóre kręgi. Przez długie lata nikt nie zwracał na to uwagi.

W 2004 roku paleontolog David Elliott został zaproszony na stację Elderslie Sheep by zrobić inspekcję kilku stanowisk z dinozaurami. Udało mu się zlokalizować dokładne miejsca skąd pochodziły kości zauropodów. Było to możliwe dzięki notatkom Mary Wade i informacjom z artykułu Coombsa i Molnara. Ponadto odnalazł na powierzchni liczne kawałki kości, w tym elementy kręgów ogonowych, które pasowały do tych znalezionych 30 lat wcześniej. Wykopaliska przeprowadzone w 2006 roku doprowadziły do odnalezienia części miednicy, serii kręgów ogonowych z łukami hemalnymi i część kręgu grzbietowego. W 2009 roku zespół Hocknulla i współpracowników opisał te wszystkie szczątki jako nowego dinozaura i nadał im oficjalną nazwę. Wintonatytan został uznany za prymitywnego krewniaka tytanozaurów. Niestety z powodu niekompletności i słabego zachowania wiele elementów zostało źle zinterpretowanych. W 2011 roku Molnar zinterpretował dwa kawałki kości jako osteodermy tego dinozaura. Oznaczałoby to, że wintonatytan ma bardziej zaawansowaną budowę niż wcześniej zakładano. W 2015 roku ukazał się artykuł Poropata i współpracowników, który zrewidował cały materiał. Osteodermy okazały się być kawałkami kręgów. Ich brak potwierdza prymitywną budowę tego dinozaura.

Materiał kopalny

Zachowane elementy szkieletu na tle całej sylwetki wintonotytana.
Kości ręki wintonotytana.

Holotyp (QMF 7292) zawiera: lewą łopatkę, część lewej i prawej kości ramieniowej, niekompletne obie kości łokciowe, część prawej i prawie kompletną lewą kość promieniową, prawie kompletne lewe śródręcze (kompletne kości śródręcza II-V, część I), fragmentaryczne kręgi grzbietowe i krzyżowe, żebra, część lewej kości biodrowej, lewą kość kulszową, 25 kręgów z ogona (odcinek przedni i środkowy), pięć łuków hemalnych oraz liczne niezidentyfikowane fragmenty kości.

Drugi osobnik to cztery kręgi ogonowe z innego stanowiska (stacja Selwyn Park Sheep). Początkowo kości te brano za należące do gigantycznego kangura. Już w muzeum mylnie podpisano je jako ichtiozaur. Dopiero Coombs i Molnar w 1981 rozpoznali w nich zauropoda.

Etymologia

Nazwa rodzajowa znaczy w wolnym tłumaczeniu "tytan z Winton" (miasta, nieopodal którego znaleziono szczątki w formacji skalnej o tej samej nazwie). Natomiast człon gatunkowy upamiętnia Keitha Wattsa, który odnalazł szczątki tego dinozaura i przekazał je Muzeum w Queensland w 1974 roku.

Spis gatunków

Wintonotitan Hocknull, White, Tischler, Cook, Calleja, Sloan i Elliot, 2009
Wintonotitan wattsi Hocknull, White, Tischler, Cook, Calleja, Sloan i Elliot, 2009

Bibliografia

Carballido, J.L., Pol, D., Cerda, I., Salgado, L. 2011A. The osteology of Chubutisaurus insignis del Corro, 1975 (Dinosauria: Neosauropoda) from the 'middle' Cretaceous of central Patagonia, Argentina. Journal of Vertebrate Paleontology, t. 31, nr 1, str. 93–110.

Carballido, J.L., Rauhut, O.W.M., Pol, D., Salgado, L. 2011B. Osteology and phylogenetic relationships of Tehuelchesaurus benitezii (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Patagonia. Zoological Journal of the Linnean Society of London, t. 163, nr 2, str. 605-662. doi:10.1111/j.1096-3642.2011.00723.x

D'Emic, M. 2012. The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 166, str. 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x

Hocknull, S.A., White, M.A., Tischler, T.R., Cook, A.G., Calleja, N.D., Sloan, T., Elliott, D.A. 2009. New mid-Cretaceous (latest Albian) dinosaurs from Winton, Queensland, Australia. PLoS ONE, t. 4, nr art. e6190. doi:10.1371/journal.pone.0006190

Holtz, T.R. Jr. 2012. Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information. [2]

Paul, G.S. 2010. The Princeton Field Guide to Dinosaurs. Wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.

Poropat, S.F., Mannion, P.D., Upchurch, P., Hocknull, S.A., Kear, B.P., Elliott, D.A. 2015. Reassessment of the non-titanosaurian somphospondylan Wintonotitan wattsi (Dinosauria: Sauropoda: Titanosauriformes) from the mid-Cretaceous Winton Formation, Queensland, Australia. Papers in Palaeontology, t. 1, str. 59–106. doi: 10.1002/spp2.1004

Poropat, S.F., Mannion, P.D., Upchurch, P., Hocknull, S.A., Kear, B.P., Kundrát, M., Tischler, T.R., Sloan, T., Sinapius, G.H., Elliot, J.A., Elliott, D.A. 2016. New Australian sauropods shed light on Cretaceous dinosaur palaeobiogeography. Scientific Reports, t. 6, nr art. 34467. doi: 10.1038/srep34467