Yehuecauhceratops: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
m
 
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{DISPLAYTITLE:''Yehuecauhceratops''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Yehuecauhceratops''}}
<small>
+
{{Opis
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
|Autor                 = [[Kamil Kamiński]]
| Autor:
+
|Korekta                = [[Paweł Konarzewski]]
| Korekta:
+
|nazwa                  = ''Yehuecuhceratops''
|-
+
|długość                = ok. 3 m
| [[Kamil Kamiński]]
+
|wysokość              =
|  
+
|masa                  =
|}
+
|dieta                  = roślinożerny
</small>
+
|miejsce                = [[Meksyk]] - Coahuila  
 
 
----
 
 
 
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
 
! colspan=2 | ''Yehuecuhceratops''
 
|-
 
! '''Długość''':
 
| ok. 3 m
 
 
 
|-
 
! '''Masa''':
 
| ?
 
 
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
| [[Meksyk]] - Coahuila
 
 
 
 
<small>(dolna część górnych warstw [[formacja|formacji]] [[Aguja]])</small>
 
<small>(dolna część górnych warstw [[formacja|formacji]] [[Aguja]])</small>
 
+
|czas                  = {{Występowanie|77|72.1}}
|-
+
ok. 77-72,1 [[Ma]]<br>
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
+
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small>
| ok. 77-72 [[Ma]]
+
|systematyka            =
 
+
[[Dinosauria]]
<small>późna [[kreda]] ([[kampan]])</small>
 
|-
 
! '''Systematyka'''
 
| [[Dinosauria]]
 
  
 
[[Ornithischia]]
 
[[Ornithischia]]
  
 
[[Ceratopsia]]
 
[[Ceratopsia]]
 
[[Neoceratopsia]]
 
 
[[Coronosauria]]
 
  
 
[[Ceratopsoidea]]
 
[[Ceratopsoidea]]
Linia 52: Linia 27:
  
 
[[Nasutoceratopsini]]
 
[[Nasutoceratopsini]]
|-
+
|grafika                = Yehuecauhceratops skeleton.jpg
| colspan=2 |[[Plik: Yehuecauhcertops.png|400px|]]
+
|podpis                = Zrekonstruowany szkielet ''Yehuecauhceratops''. Fot. RogelioReyna [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Yehuecauhceratops_skeleton.jpg]
<small>Rekonstrukcja głowy ''Yehuecuhceratops''.
+
|PorównanieGrupa        =  
 
+
|PorównanieDługość      =
Autor: Regelio Reyna  [https://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:Yehuecauhcertops.png].</small>
+
|mapa                  =  
|-
+
<display_points type="terrain" zoom=4>
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
 
|-
 
| colspan=2 |
 
<display_points type="terrain" zoom=3>
 
 
28°46′27″ N, 103°19′52″ W~Meksyk, formacja Aguja.
 
28°46′27″ N, 103°19′52″ W~Meksyk, formacja Aguja.
 
</display_points>
 
</display_points>
|}
+
}}
 
 
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
 
''Yehuecuhceratops'' to [[rodzaj]] stosunkowo niewielkiego [[ceratops]]a z grupy [[Centrosaurinae]] Znany jest z dwóch fragmentarycznych  okazów. Jak większość [[Ceratopsidae|ceratopsydów]], występował w późnej kredzie na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej. Był dość prymitywnym przedstawicielem Centrosaurinae, blisko spokrewnionym z ''[[Avaceratops]]'' i ''[[Nasutoceratops]]''.
 
''Yehuecuhceratops'' to [[rodzaj]] stosunkowo niewielkiego [[ceratops]]a z grupy [[Centrosaurinae]] Znany jest z dwóch fragmentarycznych  okazów. Jak większość [[Ceratopsidae|ceratopsydów]], występował w późnej kredzie na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej. Był dość prymitywnym przedstawicielem Centrosaurinae, blisko spokrewnionym z ''[[Avaceratops]]'' i ''[[Nasutoceratops]]''.
  
==Etymologia==
+
==Odkrycie i opis==
Nazwa ''Yehuecuhceratops'' pochodzi od azteckiego słowa ''yehuecauh'', oznaczającego „starożytny”, oraz wywodzącego się z greki, standardowego dla tej grupy dinozaurów ''ceratops''– „rogata twarz”. Epitet gatunkowy ''mudei'' jest akronimem od Museo del Desierto, nazwy muzeum w Meksyku, gdzie przechowywane są kości tego dinozaura.  
+
Szczątki ''Yehuecuhceratops'' zostały odkryte podczas wykopalisk w latach 2007-2011 prowadzonych przez pracowników meksykańskiego Museo del Desierto, oraz amerykańskiego University of Pensylvania. W 2016 r. zostały opisane jako nierozpoznany centrozauryn przez zespół paleontologów, którym kierował [[Hector Rivera-Sylva]]. Rok później omawiany ceratops został oficjalnie nazwany. Autorami formalnej publikacji, oprócz wymienionego Rivera-Sylvy, byli [[Eberhard Frey]], [[Wolfgang Stinnesbeck]], [[José Guzmán-Gutiérrez]] i [[Arturo González-Gonzále]]. Szczątki ''Yehuacuhceratops'' znajdują się obecnie w Museo del Desierto w mieście Saltillo w Meksyku.
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
 
[[Plik: Yehuecauhceratops-2.png|300px|thumb|right|Kość łuskowa. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]]
 
[[Plik: Yehuecauhceratops-2.png|300px|thumb|right|Kość łuskowa. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]]
[[Holotyp]] (CPC 274) to fragmentaryczna czaszka (niemal kompletna prawa kość łuskowa, fragmentaryczna kość ciemieniowa, kość zębowa, fragment kości przedszczękowej), kompletna łopatka i kość udowa, lewy wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej (ang. ''preacetabular process
+
[[Holotyp]] (CPC 274) to fragmentaryczna czaszka (niemal kompletna prawa kość łuskowa, fragmentaryczna kość ciemieniowa, kość zębowa, fragment kości przedszczękowej), kompletna łopatka i kość udowa, lewy wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej (ang. ''preacetabular process of the ilium'') oraz fragmentaryczny kręg grzbietowy. Badanie histologiczne przeprowadzone przez Hedricka i in. (2020) wykazało, że na kościach ''Yehuecuhceratops'' zachowało się wiele linii zatrzymanego wzrostu, które prawdopodobnie powstały w wyniku wzrostu.
of the ilium'') oraz fragmentaryczny kręg grzbietowy.
 
  
 
Materiał przypisany to kość piszczelowa (CPC 1478), która jest zbyt mała, aby należeć do tego samego osobnika co holotyp. Równie dobrze może ona reprezentować inny rodzaj ceratopsa.  
 
Materiał przypisany to kość piszczelowa (CPC 1478), która jest zbyt mała, aby należeć do tego samego osobnika co holotyp. Równie dobrze może ona reprezentować inny rodzaj ceratopsa.  
 
==Odkrycie i opis==
 
Szczątki ''Yehuecuhceratops'' zostały odkryte podczas wykopalisk w latach 2007-2011 prowadzonych przez pracowników meksykańskiego Museo del Desierto, oraz amerykańskiego University of Pensylvania. W 2016 r. zostały opisane jako nierozpoznany centrozauryn przez zespół paleontologów, którym kierował [[Héctor Rivera-Sylva]]. Rok później omawiany ceratops został oficjalnie nazwany. Autorami formalnej publikacji, oprocz wymienionego Rivera-Sylvy, byli [[Eberhard Frey]], [[Wolfgang Stinnesbeck]], [[José Guzmán-Gutiérrez]] i [[Arturo González-Gonzále]]. Szczątki ''Yehuacuhceratops'' znajdują się obecnie w Museo del Desierto w mieście Saltillo w Meksyku.
 
  
 
==Budowa==
 
==Budowa==
 
[[Plik: Yehuecauhceratops-3.png|300px|thumb|right|Fragment kości ciemieniowej. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]]
 
[[Plik: Yehuecauhceratops-3.png|300px|thumb|right|Fragment kości ciemieniowej. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]]
 
+
''Yehuecuhceratops'' był stosunkowo niewielkim przedstawicielem swojej rodziny, ocenianym na ok. 3 m długości. Osobnik CPC 274 był dorosły lub bliski osiągnięcia dorosłości, zatem podane wymiary są zapewne zbliżone do maksymalnych dla tego ceratopsa. Skąpy materiał kopalny utrudnia odtworzenie dokładnego wyglądu i szczegółowe porównanie z innymi centrozaurynami, można jednak wskazać dwie cechy kości łuskowej, odróżniające go od krewniaków: krótki, brzusznie umiejscowiony, ukośny grzebień i masywny, ukośny guzek wzdłuż grzebienia. Cechy te dzielą z nim ''[[Menefeeceratops]]'' oraz ''[[Crittendenceratops]]''. Poza tym kość łuskowa przypomina budową analogiczne kości pozostałych centrozaurynów. Była ona przednio-tylnie dłuższa niż szersza, podobnie jak u ''[[Avaceratops]]'', i inaczej niż u ''[[Styracosaurus]]'', ''[[Centrosaurus]]'' czy ''[[Pachyrhinosaurus]]''. Zachowane fragmenty kości ciemieniowych wskazują, że okna ciemieniowe były niewielkie, a być może nie było ich w ogóle. Podobny stan można zaobserwować u ''[[Avaceratops]]'', pozostałe centrozauryny miały duże okna w kościach ciemieniowych. Pozostałe kości nie różnią się znaczącą od innych przedstawicieli Centrosaurinae.  
''Yehuecuhceratops'' był stosunkowo niewielkim przedstawicielem swojej rodziny, ocenianym na ok. 3 m długości. Osobnik CPC 274 był dorosły lub bliski osiągnięcia dorosłości, zatem podane wymiary są zapewne zbliżone do maksymalnych dla tego ceratopsa. Skąpy materiał kopalny utrudnia odtworzenie dokładnego wyglądu i szczegółowe porównanie z innymi centrozaurynami, można jednak wskazać dwie cechy kości łuskowej, odróżniające go od krewniaków: krótki, brzusznie umiejscowiony, ukośny grzebień i masywny, ukośny guzek wzdłuż grzebienia. Cechy te dzielą z nim jednak nienazwane centrozauryny z Nowego Meksyku i Arizony. Poza tym kość łuskowa przypomina budową analogiczne kości pozostałych centrozaurynów. Była ona przednio-tylnie dłuższa niż szersza, podobnie jak u ''[[Avaceratops]]'', i inaczej niż u ''[[Styracosaurus]]'', ''[[Centrosaurus]]'' czy ''[[Pachyrhinosaurus]]''. Zachowane fragmenty kości ciemieniowych wskazują, że okna ciemieniowe były niewielkie, a być może nie było ich w ogóle. Podobny stan można zaobserwować u ''[[Avaceratops]]'', pozostałe centrozauryny miały duże okna w kościach ciemieniowych. Pozostałe kości nie różnią się znaczącą od innych przedstawicieli Centrosaurinae.  
 
 
[[Plik: Yehuecauhceratops-4.png|300px|thumb|right|Łopatka. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]]
 
[[Plik: Yehuecauhceratops-4.png|300px|thumb|right|Łopatka. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]]
 
[[Plik: Yehuecauhceratops-5.png|300px|thumb|right|Kręg grzbietowy. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]]
 
[[Plik: Yehuecauhceratops-5.png|300px|thumb|right|Kręg grzbietowy. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 [[DOI:10.1371/journal.pone.0150529]].]]
Linia 91: Linia 56:
 
==Paleoekologia==
 
==Paleoekologia==
 
''Yehuecuhceratops'' występował w środowisku bagien i nadbrzeżnych obszarów zalewowych na terenie dzisiejszego Meksyku. Fauna meksykańskiej części formacji Aguja jest słabo rozpoznana, reprezentuje ona jednak formy typowe dla Ameryki Północnej w późnej kredzie. Razem z ''Yehuecuhceratops'' występowały tam [[Hadrosauridae|hadrozaury]], [[Pachycephalosauridae|pachycefalozaury]]. Znaleziono też pozostałości krokodyli i żółwi.  
 
''Yehuecuhceratops'' występował w środowisku bagien i nadbrzeżnych obszarów zalewowych na terenie dzisiejszego Meksyku. Fauna meksykańskiej części formacji Aguja jest słabo rozpoznana, reprezentuje ona jednak formy typowe dla Ameryki Północnej w późnej kredzie. Razem z ''Yehuecuhceratops'' występowały tam [[Hadrosauridae|hadrozaury]], [[Pachycephalosauridae|pachycefalozaury]]. Znaleziono też pozostałości krokodyli i żółwi.  
 +
 +
==Etymologia==
 +
Nazwa ''Yehuecuhceratops'' pochodzi od azteckiego słowa ''yehuecauh'', oznaczającego „starożytny”, oraz wywodzącego się z greki, standardowego dla tej grupy dinozaurów ''ceratops''– „rogata twarz”. Epitet gatunkowy ''mudei'' jest akronimem od Museo del Desierto, nazwy muzeum w Meksyku, gdzie przechowywane są kości tego dinozaura.
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
Linia 99: Linia 67:
 
|{{V|''Y. mudei''}}
 
|{{V|''Y. mudei''}}
 
| | {{Kpt|[[Hector Rivera-Sylva|Rivera-Sylva]], [[Eberhard Frey|Frey]], [[Wolfgang Stinnesbeck|Stinnesbeck]], [[ José Rubén Guzmán-Gutiérrez|Guzmán-Gutiérrez]]}} i {{Kpt|[[ Arturo González-González|González-González]]}},  [[2017]]
 
| | {{Kpt|[[Hector Rivera-Sylva|Rivera-Sylva]], [[Eberhard Frey|Frey]], [[Wolfgang Stinnesbeck|Stinnesbeck]], [[ José Rubén Guzmán-Gutiérrez|Guzmán-Gutiérrez]]}} i {{Kpt|[[ Arturo González-González|González-González]]}},  [[2017]]
|-
 
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
<small>Rivera-Sylva, H.E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Guzman-Gutirrez, J.R., Gonzalez-Gonzalez (2017). "Mexican ceratopsids: Considerations on their diversity and evolution". Journal of South American Earth Sciences. [[doi:10.1016/j.jsames.2017.01.008]]
+
<small>Hedrick, B. P., Goldsmith, E., Rivera‐Sylva, H., Fiorillo, A. R., Tumarkin‐Deratzian, A. R., & Dodson, P. (2020). "Filling in gaps in the ceratopsid histologic database: histology of two basal centrosaurines and an assessment of the utility of rib histology in the Ceratopsidae". The Anatomical Record, 303(4), 935-948 [[doi:10.1002/ar.24099]]
 +
 
 +
Rivera-Sylva, H.E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Guzman-Gutirrez, J.R., Gonzalez-Gonzalez (2017). "Mexican ceratopsids: Considerations on their diversity and evolution". Journal of South American Earth Sciences. [[doi:10.1016/j.jsames.2017.01.008]]
  
Rivera-Sylva, H.E.;,Hendrick, B.P., Dodson, P. (2016). "A Centrosaurine (Dinosauria: Ceratopsia) from the Aguja Formation (Late Campanian) of Northern Coahuila, Mexico". PLoS ONE. 11 (4): e0150529. [[doi:10.1371/journal.pone.0150529]]<small>
+
Rivera-Sylva, H.E, Hendrick, B.P., Dodson, P. (2016). "A Centrosaurine (Dinosauria: Ceratopsia) from the Aguja Formation (Late Campanian) of Northern Coahuila, Mexico". PLoS ONE. 11 (4): e0150529. [[doi:10.1371/journal.pone.0150529]]<small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]

Aktualna wersja na dzień 13:30, 21 sty 2024

Autor: Kamil Kamiński
Korekta: Paweł Konarzewski


Yehuecuhceratops
Długość ok. 3 m
Dieta roślinożerny
Miejsce Meksyk - Coahuila

(dolna część górnych warstw formacji Aguja)

Czas
252 201 145
66

ok. 77-72,1 Ma
późna kreda (kampan)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ceratopsia

Ceratopsoidea

Ceratopsidae

Centrosaurinae

Nasutoceratopsini

Yehuecauhceratops skeleton.jpg
Zrekonstruowany szkielet Yehuecauhceratops. Fot. RogelioReyna [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Yehuecuhceratops to rodzaj stosunkowo niewielkiego ceratopsa z grupy Centrosaurinae Znany jest z dwóch fragmentarycznych okazów. Jak większość ceratopsydów, występował w późnej kredzie na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej. Był dość prymitywnym przedstawicielem Centrosaurinae, blisko spokrewnionym z Avaceratops i Nasutoceratops.

Odkrycie i opis

Szczątki Yehuecuhceratops zostały odkryte podczas wykopalisk w latach 2007-2011 prowadzonych przez pracowników meksykańskiego Museo del Desierto, oraz amerykańskiego University of Pensylvania. W 2016 r. zostały opisane jako nierozpoznany centrozauryn przez zespół paleontologów, którym kierował Hector Rivera-Sylva. Rok później omawiany ceratops został oficjalnie nazwany. Autorami formalnej publikacji, oprócz wymienionego Rivera-Sylvy, byli Eberhard Frey, Wolfgang Stinnesbeck, José Guzmán-Gutiérrez i Arturo González-Gonzále. Szczątki Yehuacuhceratops znajdują się obecnie w Museo del Desierto w mieście Saltillo w Meksyku.

Materiał kopalny

Kość łuskowa. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 DOI:10.1371/journal.pone.0150529.

Holotyp (CPC 274) to fragmentaryczna czaszka (niemal kompletna prawa kość łuskowa, fragmentaryczna kość ciemieniowa, kość zębowa, fragment kości przedszczękowej), kompletna łopatka i kość udowa, lewy wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej (ang. preacetabular process of the ilium) oraz fragmentaryczny kręg grzbietowy. Badanie histologiczne przeprowadzone przez Hedricka i in. (2020) wykazało, że na kościach Yehuecuhceratops zachowało się wiele linii zatrzymanego wzrostu, które prawdopodobnie powstały w wyniku wzrostu.

Materiał przypisany to kość piszczelowa (CPC 1478), która jest zbyt mała, aby należeć do tego samego osobnika co holotyp. Równie dobrze może ona reprezentować inny rodzaj ceratopsa.

Budowa

Fragment kości ciemieniowej. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 DOI:10.1371/journal.pone.0150529.

Yehuecuhceratops był stosunkowo niewielkim przedstawicielem swojej rodziny, ocenianym na ok. 3 m długości. Osobnik CPC 274 był dorosły lub bliski osiągnięcia dorosłości, zatem podane wymiary są zapewne zbliżone do maksymalnych dla tego ceratopsa. Skąpy materiał kopalny utrudnia odtworzenie dokładnego wyglądu i szczegółowe porównanie z innymi centrozaurynami, można jednak wskazać dwie cechy kości łuskowej, odróżniające go od krewniaków: krótki, brzusznie umiejscowiony, ukośny grzebień i masywny, ukośny guzek wzdłuż grzebienia. Cechy te dzielą z nim Menefeeceratops oraz Crittendenceratops. Poza tym kość łuskowa przypomina budową analogiczne kości pozostałych centrozaurynów. Była ona przednio-tylnie dłuższa niż szersza, podobnie jak u Avaceratops, i inaczej niż u Styracosaurus, Centrosaurus czy Pachyrhinosaurus. Zachowane fragmenty kości ciemieniowych wskazują, że okna ciemieniowe były niewielkie, a być może nie było ich w ogóle. Podobny stan można zaobserwować u Avaceratops, pozostałe centrozauryny miały duże okna w kościach ciemieniowych. Pozostałe kości nie różnią się znaczącą od innych przedstawicieli Centrosaurinae.

Łopatka. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 DOI:10.1371/journal.pone.0150529.
Kręg grzbietowy. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2016 DOI:10.1371/journal.pone.0150529.

Paleoekologia

Yehuecuhceratops występował w środowisku bagien i nadbrzeżnych obszarów zalewowych na terenie dzisiejszego Meksyku. Fauna meksykańskiej części formacji Aguja jest słabo rozpoznana, reprezentuje ona jednak formy typowe dla Ameryki Północnej w późnej kredzie. Razem z Yehuecuhceratops występowały tam hadrozaury, pachycefalozaury. Znaleziono też pozostałości krokodyli i żółwi.

Etymologia

Nazwa Yehuecuhceratops pochodzi od azteckiego słowa yehuecauh, oznaczającego „starożytny”, oraz wywodzącego się z greki, standardowego dla tej grupy dinozaurów ceratops– „rogata twarz”. Epitet gatunkowy mudei jest akronimem od Museo del Desierto, nazwy muzeum w Meksyku, gdzie przechowywane są kości tego dinozaura.

Spis gatunków

Yehuecuhceratops Rivera-Sylva, Frey, Stinnesbeck, Guzmán-Gutiérrez i González-González, 2017
Y. mudei Rivera-Sylva, Frey, Stinnesbeck, Guzmán-Gutiérrez i González-González, 2017

Bibliografia

Hedrick, B. P., Goldsmith, E., Rivera‐Sylva, H., Fiorillo, A. R., Tumarkin‐Deratzian, A. R., & Dodson, P. (2020). "Filling in gaps in the ceratopsid histologic database: histology of two basal centrosaurines and an assessment of the utility of rib histology in the Ceratopsidae". The Anatomical Record, 303(4), 935-948 doi:10.1002/ar.24099

Rivera-Sylva, H.E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Guzman-Gutirrez, J.R., Gonzalez-Gonzalez (2017). "Mexican ceratopsids: Considerations on their diversity and evolution". Journal of South American Earth Sciences. doi:10.1016/j.jsames.2017.01.008

Rivera-Sylva, H.E, Hendrick, B.P., Dodson, P. (2016). "A Centrosaurine (Dinosauria: Ceratopsia) from the Aguja Formation (Late Campanian) of Northern Coahuila, Mexico". PLoS ONE. 11 (4): e0150529. doi:10.1371/journal.pone.0150529