Dicraeosaurus
Autor: | Korekta: |
Dawid Mika | Karol Sabath |
Dicraeosaurus (dikraeozaur) | |
---|---|
Długość: | 12-20 m |
Masa: | ok. 10? t |
Miejsce występowania: | Tanzania |
Czas występowania | 155-151 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
Autor: James Field [1] |
Wstęp
Dikreozaur (Dicraeosaurus) to niewielki/średniej wielkości zauropod, który żył we późnej jurze na terenach Afryki.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Dicraeosaurus pochodzi od greckich słów dikraios - rozwidlony i sauros - jaszczur, można więc ją tłumaczyć jako "rozwidlonego jaszczura". Odnosi się ona do rozwidlonych wyrostków neuralnych kręgów szyjnych oraz grzbietowych tego dinozaura.
Budowa
Dikreozaur jak na zauropoda był niewielki/średniej wielkości. W przeciwieństwie do większości diplodokoidów dikreozaur posiadał dużą czaszkę oraz stosunkową krótką i szeroką szyję. Brakowało mu biczowatego ogona, którym mógłby się bronić przed napastnikami. Jak wskazuje sama nazwa nasz zauropod posiadał rozdwojone wyrostki neuralne kręgów szyjnych, i grzbietowych. Mogły one służyć jako miejsce zaczepu mięśni.
Gatunki
Dicraeosaurus hansemanni
Czas występowania: 155-151 milionów lat temu (kimeryd, późna jura)
Miejsce występowania: formacja Tendaguru, Tanzania (Afryka)
Materiał kopalny: holotyp - szkielet bez czaszki i kończyn przednich, dwa inne niekompletne szkielety, izolowane kręgi i kości kończyn
Najbardziej znaną skamieliną tego gatunku jest holotyp wystawiany przez jakiś czas w należą cym do Uniwersytetu Humbolta Muzeum Przyrodoznawstwa w Berlinie. Janensch począ tkowo zdiagnozował ten gatunek tak: krótka szyja, wysokie wyrostki neuralne kręgów szyjnych, krzyżowych i grzbietowych, wyrostki neuralne kręgów szyjnych i przednich grzbietowych rozwidlone, kręgi ogonowe pozbawione pleurocoeli. W 1929 r. ten sam badacz wydał dokładny opis zrekonstruowanego szkieletu D. hansemanni. Co ciekawe pod względem budowy kręgów wykazuje on prymitywne, "cetiozaurydowe" cechy, choć posiada też sporo pochodnych. Posiadał tylko dwanaście kręgów szyjnych. D. hansemanni jest typowym gatunkiem dikreozaura.
?Dicraeosaurus sattleri
Czas występowania: 155-151 milionów lat temu (trochę młodszy od D. hansemanni, kimeryd, późna jura)
Miejsce występowania: formacja Tendaguru, Tanzania (Afryka)
Materiał kopalny: dwa niekompletne szkielety bez czaszek, izolowane kości kończyn
Zauropod ten ma cechy wspólne zarówno z D. hansemanni jak i Amargasaurus. Może okazać się naprawdę odrębnym rodzajem. Znany z nieco młodszych osadów niż D. hansemanni (od którego wydaje się bardziej zaawansowany) i być może jest jego potomkiem.
Systematyka
Janensch (1929) utworzył dla dikreozaura podrodzinę Dicraeosaurinae. Von Huene (1956) zaproponował dla niego oddzielną rodzinę Dicraeosauridae. Berman i McIntosh zaliczali "rozwidlonego jaszczura" do Diplodocidae na podstawie budowy czaszki i zębów oraz rozszczepionych wyrostków neuralnych kręgów przedkrzyżowych, wysokich wyrostków neuralnych przednich kręgów ogonowych z skrzydłopodobnymi wyrostkami poprzecznymi, mocno rozwiniętego tylnego końca kości łonowej, krótkich kończyn przednich oraz stosunku kości ramiennej do kości udowej wynoszą cym 2:3. McIntosh (190) zanotował dikreozaura jako dziwnego przedstawiciela Diplodocidae. Bonaparte (1986) uznał takson Dicraeosauridae za ważny, bazują c na budowie kręgów wspomnianego wyżej dinozaura. Salgado i Bonaparte (1991) opisują c amargazaura stwierdzili, że dikreozaur jest bardziej zaawansowany od niego i uznali, że dwa te rodzaje teoretycznie można zaliczyć do oddzielnej rodziny zauropodów. Obecnie dikreozaurydy uważa się za bazalne diplodokoidy, jednak bardziej pochodne od rebbachizauroidów. Zalicza się do nich oprócz dikreozaura, amargazaura i Brachytrachelopan. Przedstawiciele Dicraeosauridae są znani w zapisie kopalnym od późnej jury do wczesnej kredy. Żaden z nich (albo przynajmniej obecnie znanych) nie osią gną ł dużych rozmiarów.
Środowisko
Dikreozaur jest znany z formacji (dawniej łożyska) Tendaguru. Żył w towarzystwie innych zauropodów jak brachiozauryd Giraffatitan, makronar Janenschia, diplodocyd Tornieria. Mógł natkną ć się także na stegozaura Kentrosaurus i ornitopoda Dryosaurus. Nasz zauropod musiał uważać na grasują ce w tych stronach drapieżniki jak Veterupristisaurus. W są siedztwie dikreozaura występował także prymitywny ceratozaur Elaphrosaurus - najprawdopodobniej był mięsożercą , choć dzięki odkryciu limuzaura (wg Xu u innych, 2009 jego taksonu siostrzanego) można rozważać także wszystkożerność lub nawet roślinożerność. Do chwili znalezienie jego czaszki sprawa ta pozostaje nierozwią zana.
Spis gatunków
Dicraeosaurus | Janensch, 1914 |
---|---|
D. hansemanni | Janensch, 1914 |
?D. sattleri | Janensch, 1914 |
Bibliografia
D. Glut (1997) "Dinosaurs, The Encyklopedia"
http://thescelosaurus.com/diplodocoidea.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/Dicraeosaurus
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=6430&Itemid=67
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=6429&Itemid=67