Ubirajara
Autor: | Kamil Kamiński |
Ubirajara (ubirajara) | |
---|---|
Długość | ok. 1-1,4 m |
Dieta | mięsożerny |
Miejsce | Brazylia, stan Ceara |
Czas | |
Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja. Autor: Luxquine [1] |
Wstęp
Ubirajara to rodzaj niewielkiego, lekko zbudowanego teropoda z rodziny Compsognathidae, który żył we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Brazylii. Zachowały się u niego odciski prymitywnych piór, które na grzbiecie zwierzęcia tworzyły niezwykłe, widowiskowe struktury.
Etymologia
Nazwa Ubirajara w języku tupi oznacza „władca włóczni”, w nawiązaniu do charakterystycznego opierzenia na grzbiecie. Epitet gatunkowy jubatus pochodzi z łaciny i znaczy „grzywiasty” lub „grzebieniasty”.
Materiał kopalny
Holotyp (SMNK PAL 29241) to niekompletny, częściowo artykułowany szkielet pozaczaszkowy, obejmujący większość kręgów szyjnych, kręgi grzbietowe, kość krzyżową, żebra, gastralia, obręcz barkową i kończynę przednią z niemal kompletną dłonią.
Budowa i paleobiologia
Ubirajara była małym i lekko zbudowanym teropodem. Żebra szyjne były wyjątkowo długie i cienkie. Kręgi grzbietowe nie miały pleuroceli (bocznych otworów pneumatycznych). Inne cechy charakterystyczne dotyczyły m.in. budowy kończyn przednich. Kość ramienna była o 25% dłuższa od łopatki, podczas gdy u innych kompsognatydów proporcje te były odwrotne, lub obie kości miały równą długość.
Najbardziej niezwykłą cechą Ubirajara było upierzenie. Na szyi było ono stosunkowo krótkie, po czym zwiększało swoją wysokość na grzbiecie, tworząc rodzaj grzywy. Jeszcze bardziej niezwykłe były struktury wyrastające znad barków zwierzęcia - z każdej strony Ubirajara miała parę długich na ok. 15 cm piór przypominających wstążki. U żadnego innego nieptasiego dinozaura nie znaleziono podobnych struktur, przypominają one za to ozdoby samców współczesnego indonezyjskiego ptaka – flagowca (Semioptera wallacii). Zapewne Ubirajara również wykorzystywała swoje unikatowe opierzenie do wabienia partnerów. Szkielet tego interesującego teropoda został poznany tylko częściowo, dlatego bardzo prawdopodobne jest, że miał on jeszcze więcej ciekawych ozdób.
Spis gatunków
Ubirajara | Smyth, Martill, Frey, Hector Rivera-Sylva i Lenz, 2020 |
U. jubatus | Smyth, Martill, Frey, Hector Rivera-Sylva i Lenz, 2020 |
Bibliografia
Motta, M.J., Agnolín, F.L., Brissón Egli, F., Novas, F.E. (2020). "New theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Patagonia sheds light on the paravian radiation in Gondwana". The Science of Nature. 107 (3): Article number 24. doi:10.1007/s00114-020-01682-1.