Ceratopsipes

Autor:	Paweł Konarzewski
Korekta:	Łukasz Czepiński

---

Ceratopsipes (ceratopsipes)
Długość	do 60 cm
Szerokość	do 80 cm
Chód	czworonożny
Układ palców	I, II, III, IV, V (dłoń) I, II, III, IV (stopa)
Prawdopodobny sprawca	neoceratops i ceratopsyd
Miejsce	USA - Kolorado i Alaska (formacje Laramie, Cantwell i Nanushuk)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 97-69 Ma późna kreda (cenoman-mastrycht)
Systematyka ichnologiczna	Dinosauria Ornithischia Ceratopsia
Trop Ceratopsipes goldenensis. Fot. James St. John [2]

Wstęp

Ceratopsipes to późnokredowy ichnotakson występujący na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych.

Anatomia

Dolna część przedniej kończyny Triceratops. Autor: Tom Parker [1].

Sprawcą tropów Ceratopsipses goldenesis był duży czworonożny roślinożerca. Ślady z przednich łap były mniejsze niż z tylnych. Dłoń pozostawiła cztery odciski palców, które miały bardziej wklęsłe tylne krawędzie niż odciski palców stóp. Przednia łapa była szersza niż dłuższa. Stopa miała cztery palce oraz tępe odciski palców i zaokrągloną symetryczną piętą (Lockley i Hunt, 1995). Stewart i współautorzy (2023) zauważyli, że w śladach ceratopsydów z formacji Cantwell zachował się również V palec, jednakże w tropach Ceratopsipses goldenesis był on zredukowany i rzadko widoczny. Największy zachowany ślad Ceratopsipes z formacji Laramie miał 60 cm długości oraz 80 cm szerokości.

Interpretacja

Zrekonstruowany szkielet Triceratops, prawdopodobnego sprawcy tropów z formacji Laramie

Tropy z formacji Laramie bez wątpienia pozostawił duży przedstawiciel Ceratopsidae. Najprawdopodobniej był to Triceratops lub nieokreślony przedstawiciel Triceratopsini. Na ich podstawie Lockley i Hunt (1995) uznali, że ceratopsydy miały kończyny ułożone pod tułowiem, a nie rozstawione na boki jak wcześniej sądzono. Do podobnych wniosków doszedł również Fujiwara (2009) w swoim badaniu. Ze względu na słabe zachowanie śladów ceratopsydów z formacji Cantwell, Stewart i in. (2023) nie zdefiniowali dla nich nowego ichnogatunku. Najstarsze i jednocześnie najmniejsze tropy z ichnorodzaju Ceratopsipes pochodzą z cenomańskiej formacji skalnej Nanushuk. Jednakże Fiorillo i współpracownicy (2024) dla nich nie przypisali konkretnego ichnogatunku.

Etymologia

Nazwa ichnorodzajowa Ceratopsipes zawiera greckie wyrażenie ceratops znaczącego "rogate oblicze" lub "rogatą twarz" oraz ma łacińskie słowo pes ("stopa"). Epitet ichnogatunkowy goldenensis nawiązuje do miejsca odnalezienia tropów, którym było miasto Golden.

Spis ichnogatunków

Ceratopsipes	Lockey i Hunt, 1995
C. goldenensis	Lockey i Hunt, 1995

Bibliografia

Fiorillo, A. R., McCarthy, P. J., Shimer, G., Suarez, M. B., Takasaki, R., Chinzorig, T., ... & Orphys, E. (2024). "New Dinosaur Ichnological, Sedimentological, and Geochemical Data from a Cretaceous High-Latitude Terrestrial Greenhouse Ecosystem, Nanushuk Formation, North Slope, Alaska". Geosciences, 14(2), 36. doi:10.3390/geosciences14020036

Fujiwara, S.-I. (2009) "A Reevaluation of the manus structure in Triceratops (Ceratopsia: Ceratopsidae)". Journal of Vertebrate Paleontology, 29(4), 1136-1147. doi:10.1671/039.029.0406

Lockley, M. G. & Hunt, A. P. (1995). "Ceratopsid tracks and associated ichnofauna from the Laramie Formation (Upper Cretaceous: Maastrichtian) of Colorado". Journal of Vertebrate Paleontology. 15(3): 592–614.

Stewart, D. G., Druckenmiller, P. S., Erickson, G. M., Benowitz, J. A., Capps, D. M., Knight, C. L., ... & McCarthy, P. J. (2023). "Vertebrate ichnology and palaeoenvironmental associations of Alaska’s largest known dinosaur tracksite in the Cretaceous Cantwell Formation (Maastrichtian) of Denali National Park and Preserve". Historical Biology, 1-17. doi:10.1080/08912963.2023.2221267