Albinykus: Różnice pomiędzy wersjami
(źródłem jest publikacja) |
m |
||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | Do sprawdzenia. | ||
| + | |||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 24: | Linia 26: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | <small>późna [[kreda]] (?[[santon]] - [[kampan]])</small> | + | | 85-70 Ma |
| + | <small>późna [[kreda]] (?[[santon]] - [[kampan]])</small> | ||
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 48: | Linia 51: | ||
[[Mononykinae]] | [[Mononykinae]] | ||
| + | |||
| + | ? [[Ceratonykini]] | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik: | + | | colspan=2 |[[Plik:Shuvuuia.jpg|400px]] |
| − | <small> | + | <small>Rekonstrukcja ''[[Shuvuuia]]''. Autor: FunkMonk (Michael B. H.) [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Shuvuuia.jpgg]</small> |
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Albinykus'' to rodzaj teropoda z grupy [[Alvarezsauridae]] żyjącego w późnej kredzie na terenach Azji. Ważąc prawdopodobnie poniżej 1 kg był jednym z najmniejszych nieptasich dinozaurów. | + | ''Albinykus'' to [[rodzaj]] teropoda z grupy [[Alvarezsauridae]] żyjącego w późnej kredzie na terenach Azji. Ważąc prawdopodobnie poniżej 1 kg był jednym z najmniejszych nieptasich dinozaurów. Jest jednym z najstarszych znanych azjatyckich alwarezzaurydów. |
==Budowa i biologia== | ==Budowa i biologia== | ||
| − | ''Albinykus'' osiągał niewielkie rozmiary – kość udowa holotypu mierzy około 6,5 cm długości, na podstawie której [[Nesbitt]] i współpracownicy oszacowali masę dinozaura na 700–1000 g, co czyniłoby z albinyka jednego z najmniejszych nieptasich dinozaurów. Z kolei [[Xu]] i in. ocenili masę przedstawicieli pokrewnego rodzaju ''[[Linhenykus]]'' – o kości udowej mierzącej około 7 cm – na jedynie 450 g. Mikrostruktura kości albinyka jest bardzo podobna do obecnej u innego | + | ''Albinykus'' osiągał niewielkie rozmiary – kość udowa holotypu mierzy około 6,5 cm długości, na podstawie której [[Nesbitt]] i współpracownicy oszacowali masę dinozaura na 700–1000 g, co czyniłoby z albinyka jednego z najmniejszych nieptasich dinozaurów. Z kolei [[Xu]] i in. ocenili masę przedstawicieli pokrewnego rodzaju ''[[Linhenykus]]'' – o kości udowej mierzącej około 7 cm – na jedynie 450 g. Mikrostruktura kości albinyka jest bardzo podobna do obecnej u innego [[alwarezzauryd]]a - ''[[Shuvuuia]]'' – analizy histologiczne sugerują, że ''[[Shuvuuia]]'' kończyła wzrost w wieku około trzech lat. Na podstawie pierścieni przyrostowych w kości udowej oraz podobieństw do ''[[Shuvuuia]]'' [[Nesbitt]] i in. zasugerowali, że prawdopodobnie również ''Albinykus'' osiągał maksymalne rozmiary nie później niż po trzech latach. [[Holotyp]] odnaleziono z nogami podkurczonymi pod tułów, co jest pozycją spoczynkową typową dla [[Avialae|ptaków]]. Odnaleziono [[skamieniałość|skamieniałości]] [[troodontyd]]ów ''[[Mei]]'' i ''[[Sinornithoides]]'' oraz [[owiraptorozaur]]a ''[[Khaan]]'' w takiej pozycji; [[holotyp]] ''Albinykus'' jest pierwszym dowodem na jej występowanie również u [[Alvarezsauridae]]. Cechą odróżniającą albinyka od innych nieptasich teropodów jest całkowite zrośnięcie proksymalnych kości stępu ze sobą oraz z piszczelami bez widocznych szwów. Obecne u niego było również bardzo silnie wykształcone ''[[arctometatarsus]]''. |
==Systematyka== | ==Systematyka== | ||
| − | Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Nesbitta i współpracowników ''Albinykus'' jest taksonem siostrzanym dla ''[[Shuvuuia]]'' z formacji Dżadochta. | + | Według [[analiza filogenetyczna|analizy filogenetycznej]] przeprowadzonej przez [[Alvarezsauroidea#Nesbitt_i_in..2C_2011|Nesbitta i współpracowników]] ''Albinykus'' jest [[takson siostrzany|taksonem siostrzanym]] dla ''[[Shuvuuia]]'' z formacji Dżadochta. Wg [[Alvarezsauroidea#Agnolin_i_in..2C_2012|Agnolina i in. (2012)]] jest przedstawicielem [[Ceratonykini]]. |
==Materiał kopalny i lokalizacja typowa== | ==Materiał kopalny i lokalizacja typowa== | ||
| Linia 78: | Linia 83: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | <small> | + | <small>Agnolin FL, Powell JE, Novas FE, Kundrát M 2012. New alvarezsaurid (Dinosauria, Theropoda) from uppermost Cretaceous of north-western Patagonia with associated eggs. Cretaceous Research, doi: 10.1016/j.cretres.2011.11.014 |
| + | |||
Nesbitt SJ, Clarke JA, Hamilton AH, Norell MA. 2011. A small alvarezsaurid from the eastern Gobi Desert offers insight into evolutionary patterns in the Alvarezsauroidea. Journal of Vertebrate Paleontology 31 (1): 144–153. doi:10.1080/02724634.2011.540053. | Nesbitt SJ, Clarke JA, Hamilton AH, Norell MA. 2011. A small alvarezsaurid from the eastern Gobi Desert offers insight into evolutionary patterns in the Alvarezsauroidea. Journal of Vertebrate Paleontology 31 (1): 144–153. doi:10.1080/02724634.2011.540053. | ||
| − | Xu X, Pittman M, Choiniere JN, Hone D, Upchurch P, Tan Q, Xiao D, Tan L, Han F. 2011. A monodactyl nonavian dinosaur and the complex evolution of the alvarezsauroid hand. Proceedings of the National Academy of Sciences 108 (6): 2338–2342. doi:10.1073/pnas.1011052108. | + | Xu X, Pittman M, Choiniere JN, Hone D, Upchurch P, Tan Q, Xiao D, Tan L, Han F. 2011. A monodactyl nonavian dinosaur and the complex evolution of the alvarezsauroid hand. Proceedings of the National Academy of Sciences 108 (6): 2338–2342. doi:10.1073/pnas.1011052108.</small> |
| − | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 96: | Linia 101: | ||
[[Kategoria:Santon]] | [[Kategoria:Santon]] | ||
[[Kategoria:Kampan]] | [[Kategoria:Kampan]] | ||
| + | [[Kategoria:Do sprawdzenia]] | ||
Aktualna wersja na dzień 21:53, 1 kwi 2024
Do sprawdzenia.
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Skawiński | Maciej Ziegler |
| Albinykus (albinyk) | |
|---|---|
| Długość: | ? m |
| Masa: | 0,7-1 kg |
| Miejsce występowania: | Mongolia |
| Czas występowania | 85-70 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| |
Wstęp
Albinykus to rodzaj teropoda z grupy Alvarezsauridae żyjącego w późnej kredzie na terenach Azji. Ważąc prawdopodobnie poniżej 1 kg był jednym z najmniejszych nieptasich dinozaurów. Jest jednym z najstarszych znanych azjatyckich alwarezzaurydów.
Budowa i biologia
Albinykus osiągał niewielkie rozmiary – kość udowa holotypu mierzy około 6,5 cm długości, na podstawie której Nesbitt i współpracownicy oszacowali masę dinozaura na 700–1000 g, co czyniłoby z albinyka jednego z najmniejszych nieptasich dinozaurów. Z kolei Xu i in. ocenili masę przedstawicieli pokrewnego rodzaju Linhenykus – o kości udowej mierzącej około 7 cm – na jedynie 450 g. Mikrostruktura kości albinyka jest bardzo podobna do obecnej u innego alwarezzauryda - Shuvuuia – analizy histologiczne sugerują, że Shuvuuia kończyła wzrost w wieku około trzech lat. Na podstawie pierścieni przyrostowych w kości udowej oraz podobieństw do Shuvuuia Nesbitt i in. zasugerowali, że prawdopodobnie również Albinykus osiągał maksymalne rozmiary nie później niż po trzech latach. Holotyp odnaleziono z nogami podkurczonymi pod tułów, co jest pozycją spoczynkową typową dla ptaków. Odnaleziono skamieniałości troodontydów Mei i Sinornithoides oraz owiraptorozaura Khaan w takiej pozycji; holotyp Albinykus jest pierwszym dowodem na jej występowanie również u Alvarezsauridae. Cechą odróżniającą albinyka od innych nieptasich teropodów jest całkowite zrośnięcie proksymalnych kości stępu ze sobą oraz z piszczelami bez widocznych szwów. Obecne u niego było również bardzo silnie wykształcone arctometatarsus.
Systematyka
Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Nesbitta i współpracowników Albinykus jest taksonem siostrzanym dla Shuvuuia z formacji Dżadochta. Wg Agnolina i in. (2012) jest przedstawicielem Ceratonykini.
Materiał kopalny i lokalizacja typowa
Albinykus został opisany w 2011 roku przez Sterlinga Nesbitta i współpracowników w oparciu o połączone stawowo kości kończyn tylnych (IGM 100/3004) obejmujące fragmenty prawej kości biodrowej, niekompletne: kość kulszową, prawą udową, proksymalne części kości strzałkowych, niemal kompletne piszczele oraz kompletne stopy. Skamieniałości te wydobyto w 2004 roku z piaskowca w formacji Javkhlant na wschodzie pustyni Gobi w Mongolii. Oprócz szczątków Albinykus wydobyto z niego również skorupki jaj dinozaurów oraz pozostałości juwenilnego Yamaceratops. Formacja Javkhlant obejmuje najprawdopodobniej osady santońskie i kampańskie.
Etymologia
Nazwa Albinykus pochodzi od słowa albin, używanego przez mongolskich szamanów do określenia „wędrujących świateł” – zjawisk świetlnych występujących na pustyni Gobi – oraz greckiego słowa onyx („pazur”). Nazwa gatunkowa gatunku typowego, baatar, w języku mongolskim oznacza „bohater”.
Spis gatunków
| Albinykus | Nesbitt, Clarke, Turner i Norell, 2011 |
|---|---|
| A. baatar | Nesbitt, Clarke, Turner i Norell, 2011 |
Bibliografia
Agnolin FL, Powell JE, Novas FE, Kundrát M 2012. New alvarezsaurid (Dinosauria, Theropoda) from uppermost Cretaceous of north-western Patagonia with associated eggs. Cretaceous Research, doi: 10.1016/j.cretres.2011.11.014
Nesbitt SJ, Clarke JA, Hamilton AH, Norell MA. 2011. A small alvarezsaurid from the eastern Gobi Desert offers insight into evolutionary patterns in the Alvarezsauroidea. Journal of Vertebrate Paleontology 31 (1): 144–153. doi:10.1080/02724634.2011.540053.
Xu X, Pittman M, Choiniere JN, Hone D, Upchurch P, Tan Q, Xiao D, Tan L, Han F. 2011. A monodactyl nonavian dinosaur and the complex evolution of the alvarezsauroid hand. Proceedings of the National Academy of Sciences 108 (6): 2338–2342. doi:10.1073/pnas.1011052108.
