Australia

Wstęp

Australia - nieduży kontynent istniejący obecnie między Oceanem Spokojnym a Indyjskim na półkuli południowej.

Paleogeografia

Australia była pierwotnie - w jurze - częścią Gondwany. Po oddzieleniu się Afryki, Indii i Madagaskaru, superkontynent składał się już tylko z Ameryki Południowej, Antarktydy i Australii. Te trzy kontynenty przez długi czas były ze sobą połączone lub były w bliskiej odległości. Australia oddzieliła się od nich już około 96 milionów lat temu, ale już jako osobny kontynent długo znajdowała się u brzegów Antarktydy. Na przełomie mezozoiku i kenozoiku oddzieliła się od niej Nowa Zelandia. Dopiero około 46 milionów lat temu Australia zaczęła odsuwać się na północ. Około 34 milionów lat temu te dwa kontynenty zaczął oddzielać głębokowodny, zimny prąd wokółpolarny. Australia przesuwając się na północ, zderzyła się z płytą oceaniczną, powodując wypiętrzenie gór Nowej Gwinei w środkowym miocenie.

Klimat

Dopóki Australia znajdowała się w pobliżu lub w połączeniu z Antarktydą, ciepłe masy powietrza znad Australii mogły wędrować w stronę bieguna południowego. Klimat był zatem ciepły i wilgotny. Wraz z dryfem na północ klimat Australii zaczął się osuszać. Było to spowodowane pojawieniem się zimnego prądu wokółpolarnego. Wody u południowych brzegów kontynentu uległy ochłodzeniu, przez co mniej parowały i dostarczały wilgoci. Osuszanie się klimatu uległo wzmocnieniu, gdy Australia znalazła się w strefie zwrotnika. To wszystko sprawiło, że Australia stała się najsuchszym i najgorętszym kontynentem. Na dwóch trzecich obszaru roczne opady nie przekraczają 500 mm. Jedna trzecia obszaru ma opady roczne poniżej 250 mm.

Fauna

Zapis kopalny kręgowców australijskich jest bardzo ubogi i niekompletny. Lepiej poznany jest za to ich zapis tropów. Dinozaury zamieszkujące Australię były podobne do tych, które występowały w innych częściach Gondwany. Najbardziej zapewne przypominały faunę Antarktydy. Drapieżne (teropody) były reprezentowane przez ceratozaury, megaraptory i bazalne Paraves, a roślinożerne przez zauropody i ptasiomiednicze. Z Australii znamy m.in: Atlascopcosaurus, Australovenator, Austrosaurus, Kakuru, Kunbarrasaurus, Muttaburrasaurus, Rhoetosaurus, Serendipaceratops, Timimus i Wintonotitan (jednak wiele z nich to nomina dubia).

Flora

W kredzie i paleocenie bujnie rozwijały się wilgotne i ciepłe lasy drzew iglastych z rodziny zastrzalinowatych (łac. Podocarpaceae) i liściastych z rodzaju Nothofagus. Liczne były także paprotniki. Coraz większy był jednak udział krzewów i drzew twardolistnych, gdyż gleby Australii są bardzo jałowe. Stopniowe osuszanie się klimatu spowodowało ustępowanie lasów i pojawienie się w miocenie roślinności sawannowej, stepowej, czy nawet pustynnej. W takich warunkach dobrze radziły sobie akacje, które dotarły do Australii z zachodu we wczesnym kenozoiku.

Wybrana bibliografia

Cox, C. B. i Moore P. D. 2000. Biogeography - An ecological and evolutionary approach. Blackwell Science, wydanie szóste, dodruk w 2003, str. 1-298.
Fitzgerald EM, Carrano MT, Holland T, Wagstaff BE, Pickering D, Rich TH, Vickers-Rich P. 2012. First ceratosaurian dinosaur from Australia. Naturwissenschaften Doi: 10.1007/s00114-012-0915-3