Baranów

Autor:

Szymon Jagusztyn

---

Formacja Baranów
Wiek	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 247.2-245 Ma (wczesny trias - wczesny anizyk)
Miejsce	Polska - Góry Świętokrzyskie
Leży pod	formacja Warstwy z Krynek
Leży nad	formacja Samsonów
Miąższość	?
Klimat	gorący i suchy, częściowo nadmorski
Litologia	czerwony piaskowiec, mułowiec i iłowiec
Odsłonięcie skał formacji baranowskiej. Autor: Anna Mader Źródło: [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EBaran\u00f3w\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Baran\u00f3w\n","link":"","lat":51.06220499999999873352862778119742870330810546875,"lon":20.834927900000000278168954537250101566314697265625,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EKopulak\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Kopulak\n","link":"","lat":51.05280555555599875106054241769015789031982421875,"lon":20.8685277777779987218309543095529079437255859375,"icon":""}],"imageoverlays":null} }

Wstęp

Formacja Baranów to jednostka litostratygraficzna powstała w okresie triasowym w Polsce. Jej osady zachowują tropy 2 rodzajów dinozauromorfów.

Litologia

Skały budujące tą formację, to w większości mułowce, iłowce i piaskowce oraz rzadsze zlepieńce. Litostratygraficznie należą do retu.

Historia badań

Faunę znaną z stanowisk Kopulak i Baranów opisano w 2001 i 2005 roku.

Paleoekologia

Środowisko formacji baranowskiej tworzyły rzeki niosące piasek i żwir. Sedymentacja osadów była cykliczna. Nad rzeką rosła roślinność, znaleziono tylko jej korzenie. Występowało tam wiele bezkręgowców, o czym świadczą liczne skamieniałości śladowe. Przy brzegu przemieszczały się drobne lepidozauromorfy. Różnorodne tropy pozostawiły po sobie temnospondyle, pseudozuchy, archozauromorfy. Dosyć duży trop odnaleziony w Baranowie świadczy o występowaniu na tamtym terenie dicynodontów, rzadkich we środkowym triasie Gór Świętokrzyskich (Singer, online). Najciekawsze, bardzo rzadkie tropy z rodzaju Sphingopus zostały pozostawione przez dinozauromorfa o zaawansowanej anatomii stopy. Stephen Brusatte, Grzegorz Niedźwiedzki i Butler (2010) sugerują, że mógł być to dinozauromorf bardzo blisko spokrewniony z dinozaurami. Koegzystował on z mniejszymi lagerpetydami, które pozostawiły tropy Rotodactylus.

Fauna

Kręgowce
Takson	Miejsce	Komentarz	Grafika
Sphingopus isp.	Baranów	większy trop dinozauromorfa
Rotodactylus isp.	Baranów	mniejszy trop dinozauromorfa
cf. Capitosauroides isp.	Kopulak, Baranów	enigmatyczny trop, niegdyś uważany za pozostawiony przez temnospondyla
Rhynchosauroides isp.	Kopulak	trop lepidozauromorfa/archozauromorfa
Synaptichnium isp.	Kopulak	trop pseudozucha
Brachychirotherium isp.	Kopulak	trop pseudozucha
Chirotherium cf. barthii	Kopulak, Baranów	trop pseudozucha
Characichnos isp.	Kopulak	trop pływającego kręgowca

Znaleziono również konchostraki : Palaeolimnadia alsatica, cf. Euestheria albertii oraz skamieniałości śladowe: Skolithos isp., cf. Gordia isp., Scoyenia isp.

Bibliografia

Maria, Kuleta & Niedźwiedzki, Grzegorz & Ptaszyński, Tadeusz. 2005. Nowe stanowisko z tropami kręgowców z górnego pstrego piaskowca Gór Świętokrzyskich (in Polish with English abstract). Przeglad Geologiczny. 53. 151-155.

Maria, Kuleta & Niedźwiedzki, Grzegorz & Ptaszyński, Tadeusz. 2001 — Tropy kręgowców z retu Baranowa, Góry Świętokrzyskie. Prz. Geol., 49: 325–327

Brusatte Stephen L., Niedźwiedzki Grzegorz and Butler Richard J. 2011 Footprints pull origin and diversification of dinosaur stem lineage deep into Early Triassic Proc. R. Soc. B.2781107–1113 https://doi/10.1098/rspb.2010.1746