Brachytrachelopan: Różnice pomiędzy wersjami
m (ryc.) |
m |
||
| (Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | {{DISPLAYTITLE:''Brachytrachelopan''}} | |
| − | { | + | {{Opis |
| − | | Autor | + | |Autor = [[Marcin Szermański]], "[[Artur]]", [[Łukasz Czepiński]] |
| − | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Paweł Konarzewski]] | |
| − | + | |nazwa = ''Brachytrachelopan'' (brachytrachelopan) | |
| − | + | |długość = 8,5 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref> | |
| − | "[[Artur]]" | + | |wysokość = |
| − | + | |masa = 3 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref> | |
| − | [[Łukasz Czepiński]] | + | |dieta = roślinożerny |
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | |miejsce = [[Argentyna]] - Chubut (Patagonia) |
| − | | | + | <small>[[formacja]] [[Cañadón Cálcero]]</small> |
| − | + | |czas = {{Występowanie|161.5|149.2}} | |
| − | + | 161,5-149,2 [[Ma]]<br> | |
| − | + | <small>[[późna jura]] ([[oksford]]-[[kimeryd]])</small> | |
| − | + | |systematyka = [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[Argentyna]] - | ||
| − | |||
| − | <small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 43: | Linia 20: | ||
[[Sauropoda]] | [[Sauropoda]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Diplodocoidea]] | [[Diplodocoidea]] | ||
[[Dicraeosauridae]] | [[Dicraeosauridae]] | ||
| − | | | + | |grafika = Brachytrachelopan group.jpg |
| − | | | + | |podpis = Rekonstrukcja pary ''Brachytrachelopa''. Autor: ABelov2014 [https://www.deviantart.com/abelov2014/art/Brachytrachelopan-520811873] |
| − | + | |PorównanieGrupa = | |
| − | | | + | |PorównanieDługość = |
| − | + | |mapa = <display_points type="terrain" zoom=4> | |
| − | | | + | Chubut, Argentina~formacja [[Cañadón Cálcero]], Chubut, [[Argentyna]]~<small>''Brachytrachelopan mesai'' - '''MPEF-PV 1716''' ([[holotyp]]).<br> |
| − | | | ||
| − | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| − | Chubut, Argentina | ||
</display_points> | </display_points> | ||
| − | + | }} | |
| − | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Brachytrachelopan'' to osobliwy [[rodzaj]] małego zauropoda żyjącego pod koniec okresu [[jura]]jskiego na terenie Ameryki Południowej w rejonie dzisiejszej Patagonii. | + | ''Brachytrachelopan'' to osobliwy [[rodzaj]] małego zauropoda żyjącego pod koniec okresu [[jura]]jskiego na terenie Ameryki Południowej w rejonie dzisiejszej Patagonii. Znany jest tylko jeden [[gatunek]] (a więc jest [[takson]]em monotypowym) – ''Brachytrachelopan mesai''. Został on formalnie opisany przez [[Rauhut]]a i jego współpracowników w [[2005]] roku. Jest to najstarszy znany przedstawiciel [[Dicraeosauridae]] pochodzący z Ameryki Południowej. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] MPEF-PV 1716 to niekompletny szkielet zawierający: kręgi: szyjne (8), grzbietowe (12), krzyżowe (3), proksymalne elementy tylnych żeber szyjnych i wszystkie żebra grzbietowe, dystalny koniec lewej kości udowej, proksymalny koniec lewej kości piszczelowej i prawa kość biodrowa. | + | [[Plik:Brachytrachelopan Skeletal.svg|300px|thumb|Holotyp ''Brachytrachelopan''. Autor: Slate Weasel [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Brachytrachelopan_Skeletal.svg]]] |
| + | [[Holotyp]] MPEF-PV 1716 to niekompletny szkielet zawierający: kręgi: szyjne (8), grzbietowe (12), krzyżowe (3), proksymalne elementy tylnych żeber szyjnych i wszystkie żebra grzbietowe, dystalny koniec lewej kości udowej, proksymalny koniec lewej kości piszczelowej i prawa kość biodrowa. | ||
| + | |||
| + | Badanie histologiczne przeprowadzone przez Windholza i in. (2022a) wykazało, że [[holotyp|okaz typowy]] był niedojrzałym płciowo osobnikiem i żył co najmniej cztery lata. Żebra grzbietowe okazały się najlepszym elementem do oszacowania jego wieku. Podobnie jak ''[[Dicraeosaurus]]'' omawiany zauropod charakteryzował się szybkim tempem wzrostu. | ||
==Pozycja systematyczna== | ==Pozycja systematyczna== | ||
| − | '' | + | [[Plik:Dicraeosauridae by kahless28.jpg|300px|thumb|''Dicraeosaurus hansemanni'' - pośrodku (po lewej ''Amargasaurus'', po prawej ''Brachytrachelopan''). Autor: [[Jakub Kowalski]]. [http://kahless28.deviantart.com/gallery/].]] |
| + | ''Brachytrachelopan'' należy do rodziny [[Dicraeosauridae]]. Według Gallina i in. (2019) najbliższymi kuzynami omawianego zauropoda są ''[[Amargasaurus]]'' i ''[[Dicraeosaurus]]''. | ||
| − | ==Anatomia i | + | ==Anatomia i paleobiologia== |
| − | ''Brachytrachelopan'' cechowała ekstremalnie krótka szyja (jak na zauropoda), krótsza o ok. 40% od szyj swoich najbliższych kuzynów – ''[[Amargasaurus]]'' i ''[[Dicraeosaurus]]''. Należy pamiętać, że i te zauropody nie mogły się chwalić długimi szyjami, wręcz przeciwnie – ich szyje również były krótkie w porównaniu do szyj innych przedstawicieli [[ | + | ''Brachytrachelopan'' cechowała ekstremalnie krótka szyja (jak na zauropoda), krótsza o ok. 40% od szyj swoich najbliższych kuzynów – ''[[Amargasaurus]]'' i ''[[Dicraeosaurus]]'', jednak w przeciwieństwie do ''[[Amargasaurus]]'' nie posiadał żagla. Należy pamiętać, że i te zauropody nie mogły się chwalić długimi szyjami, wręcz przeciwnie – ich szyje również były krótkie w porównaniu do szyj innych przedstawicieli [[Diplodocoidea]], jak np. [[Diplodocidae]]. Wg [[Rauhut]]a i in. ([[2005]]) tak krótka szyja mogła być przystosowaniem do spożywania nisko rosnącej roślinności (1-2 metry nad ziemią). Z kolei długie szyje innych zauropodów wskazywały na ich ewolucyjne przystosowanie do określonego sposobu zdobywania pożywienia - umożliwiały sięganie do wysokich drzew. Żaden inny zauropod nie miał tak krótkiej szyi – 60% z 2,7 metrowej szyi dikraeozaura ([[Taylor]] i in., [[2011]]) to zaledwie niecałe 1,6 m, a więc 16% całej długości ciała. Szacunki te nie są do końca pewne, ale zapewne szyja miała 1-2 metry długości. Dla porównania, szyja ''[[Erketu]] ellisoni'' mogła stanowić aż ok. 53% całej długości tego zwierzaka. Co więcej, porównywalną szyję miał… stegozauryd ''[[Miragaia]]''. Na rekonstrukcjach ze skalą brachytrachelopan niefortunnie jest przedstawiany z szyją mającą ok. 1,1 m - wynika to prawdopodobnie z błędnej interpretacji stosunku szyj dikreozaurydów (krótsza o 40%, a nie stanowiąca 40% w stosunku do kuzynów). |
| + | |||
| + | Windholz i in. (2022b) zbadali zewnętrzną anatomię środkowych kręgów szyjnych ''Brachytrachelopan''. Potwierdzili oni wewnętrzny wzór pneumatyzacji u [[Dicraeosauridae]], co potwierdza hipotezę, że [[pneumatyzacja]] kręgów była zredukowana w stosunku do innych grup zauropodów. Uchyłki pneumatyczne były obecne w kręgach szyjnych, ale nie wnikały szeroko w jego kręgi przedkrzyżowe. Ich zdaniem bardziej pneumatyczne taksony [[dikreozauryd]]ów z pewnymi wyjątkami, zajmują [[bazalny|bazalną]] pozycję w obrębie rodziny. Istnieje jednak pewna zmienność w pneumatyzacji wśród [[dikreozauryd]]ów z Gondwany, przy czym ''[[Pilmatueia]]'' osiągnęła najwyższy stopień pneumatyzacji. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 80: | Linia 55: | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V|''Brachytrachelopan''}} | |
| − | | [[Rauhut]], | + | | {{Kpt|[[Rauhut]], Remes, Fechner, Cladera i [[Puerta]]}}, [[2005]] |
|- | |- | ||
| − | + | |{{V|''B. mesai''}} | |
| − | | [[Rauhut]], | + | | {{Kpt|[[Rauhut]], Remes, Fechner, Cladera i [[Puerta]]}}, 2005 |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small> Gallina, P.A., Apesteguía, S., Canale, J.I., Haluza, A. (2019). “A new long-spined dinosaur from Patagonia sheds light on sauropod defense system”. Scientific Reports, vol. 9. 1392 [[DOI:10.1038/s41598-018-37943-3]]. |
| + | |||
| + | Gallina, P. A., Apesteguía, S., Carballido, J. L., & Garderes, J. P. (2022). "Southernmost Spiny Backs and Whiplash Tails: Flagellicaudatans from South America". In South American Sauropodomorph Dinosaurs (pp. 209-236). Springer, Cham. [[doi:10.1007/978-3-030-95959-3]] | ||
| + | |||
Rauhut O.W.M., Remes K., Fechner R., Cladera G., Puerta P. (2005) "Discovery of a short-necked sauropod dinosaur from the Late Jurassic period of Patagonia". Nature 435:670-672 | Rauhut O.W.M., Remes K., Fechner R., Cladera G., Puerta P. (2005) "Discovery of a short-necked sauropod dinosaur from the Late Jurassic period of Patagonia". Nature 435:670-672 | ||
Taylor M.P., Hone D.W.E., Wedel M.J. & Naish D. (2011) "The Long Necks of Sauropods Did Not Evolve Primarily Through Sexual Selection" Journal of Zoology doi:10.1111/j.1469-7998.2011.00824.x. | Taylor M.P., Hone D.W.E., Wedel M.J. & Naish D. (2011) "The Long Necks of Sauropods Did Not Evolve Primarily Through Sexual Selection" Journal of Zoology doi:10.1111/j.1469-7998.2011.00824.x. | ||
| + | |||
| + | Windholz, G. J., Cerda, I. A., Carballido, J. L., & Rauhut, O. W. (2022a). "Palaeobiological inferences for the South American dicraeosaurid ''Brachytrachelopan mesai'' (Dinosauria; Sauropoda) based on bone histology of the holotype". Historical Biology, 1-10. [[doi:10.1080/08912963.2022.2124373]] | ||
| + | |||
| + | Windholz, G. J., Carballido, J. L., Coria, R. A., Zurriaguz, V. L., & Rauhut, O. W. (2022b). "How pneumatic were the presacral vertebrae of dicraeosaurid (Sauropoda: Diplodocoidea) dinosaurs?". Biological Journal of the Linnean Society. [[doi:10.1093/biolinnean/blac131]] | ||
Whitlock, J.A. (2011) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161 (4), 872-915 | Whitlock, J.A. (2011) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161 (4), 872-915 | ||
| − | + | <references/></small> | |
| − | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 108: | Linia 89: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Jura]] | [[Kategoria:Jura]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Oksford]] |
| + | [[Kategoria:Kimeryd]] | ||
Aktualna wersja na dzień 21:02, 26 gru 2022
| Autor: | Marcin Szermański, "Artur", Łukasz Czepiński |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Paweł Konarzewski |
| Brachytrachelopan (brachytrachelopan) | |
|---|---|
| Długość | 8,5 m [1] |
| Masa | 3 t [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Argentyna - Chubut (Patagonia) |
| Czas |
161,5-149,2 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja pary Brachytrachelopa. Autor: ABelov2014 [3] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Brachytrachelopan to osobliwy rodzaj małego zauropoda żyjącego pod koniec okresu jurajskiego na terenie Ameryki Południowej w rejonie dzisiejszej Patagonii. Znany jest tylko jeden gatunek (a więc jest taksonem monotypowym) – Brachytrachelopan mesai. Został on formalnie opisany przez Rauhuta i jego współpracowników w 2005 roku. Jest to najstarszy znany przedstawiciel Dicraeosauridae pochodzący z Ameryki Południowej.
Materiał kopalny
Holotyp MPEF-PV 1716 to niekompletny szkielet zawierający: kręgi: szyjne (8), grzbietowe (12), krzyżowe (3), proksymalne elementy tylnych żeber szyjnych i wszystkie żebra grzbietowe, dystalny koniec lewej kości udowej, proksymalny koniec lewej kości piszczelowej i prawa kość biodrowa.
Badanie histologiczne przeprowadzone przez Windholza i in. (2022a) wykazało, że okaz typowy był niedojrzałym płciowo osobnikiem i żył co najmniej cztery lata. Żebra grzbietowe okazały się najlepszym elementem do oszacowania jego wieku. Podobnie jak Dicraeosaurus omawiany zauropod charakteryzował się szybkim tempem wzrostu.
Pozycja systematyczna
Brachytrachelopan należy do rodziny Dicraeosauridae. Według Gallina i in. (2019) najbliższymi kuzynami omawianego zauropoda są Amargasaurus i Dicraeosaurus.
Anatomia i paleobiologia
Brachytrachelopan cechowała ekstremalnie krótka szyja (jak na zauropoda), krótsza o ok. 40% od szyj swoich najbliższych kuzynów – Amargasaurus i Dicraeosaurus, jednak w przeciwieństwie do Amargasaurus nie posiadał żagla. Należy pamiętać, że i te zauropody nie mogły się chwalić długimi szyjami, wręcz przeciwnie – ich szyje również były krótkie w porównaniu do szyj innych przedstawicieli Diplodocoidea, jak np. Diplodocidae. Wg Rauhuta i in. (2005) tak krótka szyja mogła być przystosowaniem do spożywania nisko rosnącej roślinności (1-2 metry nad ziemią). Z kolei długie szyje innych zauropodów wskazywały na ich ewolucyjne przystosowanie do określonego sposobu zdobywania pożywienia - umożliwiały sięganie do wysokich drzew. Żaden inny zauropod nie miał tak krótkiej szyi – 60% z 2,7 metrowej szyi dikraeozaura (Taylor i in., 2011) to zaledwie niecałe 1,6 m, a więc 16% całej długości ciała. Szacunki te nie są do końca pewne, ale zapewne szyja miała 1-2 metry długości. Dla porównania, szyja Erketu ellisoni mogła stanowić aż ok. 53% całej długości tego zwierzaka. Co więcej, porównywalną szyję miał… stegozauryd Miragaia. Na rekonstrukcjach ze skalą brachytrachelopan niefortunnie jest przedstawiany z szyją mającą ok. 1,1 m - wynika to prawdopodobnie z błędnej interpretacji stosunku szyj dikreozaurydów (krótsza o 40%, a nie stanowiąca 40% w stosunku do kuzynów).
Windholz i in. (2022b) zbadali zewnętrzną anatomię środkowych kręgów szyjnych Brachytrachelopan. Potwierdzili oni wewnętrzny wzór pneumatyzacji u Dicraeosauridae, co potwierdza hipotezę, że pneumatyzacja kręgów była zredukowana w stosunku do innych grup zauropodów. Uchyłki pneumatyczne były obecne w kręgach szyjnych, ale nie wnikały szeroko w jego kręgi przedkrzyżowe. Ich zdaniem bardziej pneumatyczne taksony dikreozaurydów z pewnymi wyjątkami, zajmują bazalną pozycję w obrębie rodziny. Istnieje jednak pewna zmienność w pneumatyzacji wśród dikreozaurydów z Gondwany, przy czym Pilmatueia osiągnęła najwyższy stopień pneumatyzacji.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Brachytrachelopan znaczy "krótkoszyi Pan". Pan to grecki bóg pól i lasów, opiekun pasterzy i ich trzody. Epitet gatunkowy mesai honoruje lokalnego pasterza o nazwisku Daniel Mesa, który odkrył skamieniałe szczątki tego późnojurajskiego zauropoda.
Spis gatunków
| Brachytrachelopan | Rauhut, Remes, Fechner, Cladera i Puerta, 2005 |
| B. mesai | Rauhut, Remes, Fechner, Cladera i Puerta, 2005 |
Bibliografia
Gallina, P.A., Apesteguía, S., Canale, J.I., Haluza, A. (2019). “A new long-spined dinosaur from Patagonia sheds light on sauropod defense system”. Scientific Reports, vol. 9. 1392 DOI:10.1038/s41598-018-37943-3.
Gallina, P. A., Apesteguía, S., Carballido, J. L., & Garderes, J. P. (2022). "Southernmost Spiny Backs and Whiplash Tails: Flagellicaudatans from South America". In South American Sauropodomorph Dinosaurs (pp. 209-236). Springer, Cham. doi:10.1007/978-3-030-95959-3
Rauhut O.W.M., Remes K., Fechner R., Cladera G., Puerta P. (2005) "Discovery of a short-necked sauropod dinosaur from the Late Jurassic period of Patagonia". Nature 435:670-672
Taylor M.P., Hone D.W.E., Wedel M.J. & Naish D. (2011) "The Long Necks of Sauropods Did Not Evolve Primarily Through Sexual Selection" Journal of Zoology doi:10.1111/j.1469-7998.2011.00824.x.
Windholz, G. J., Cerda, I. A., Carballido, J. L., & Rauhut, O. W. (2022a). "Palaeobiological inferences for the South American dicraeosaurid Brachytrachelopan mesai (Dinosauria; Sauropoda) based on bone histology of the holotype". Historical Biology, 1-10. doi:10.1080/08912963.2022.2124373
Windholz, G. J., Carballido, J. L., Coria, R. A., Zurriaguz, V. L., & Rauhut, O. W. (2022b). "How pneumatic were the presacral vertebrae of dicraeosaurid (Sauropoda: Diplodocoidea) dinosaurs?". Biological Journal of the Linnean Society. doi:10.1093/biolinnean/blac131
Whitlock, J.A. (2011) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161 (4), 872-915
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Brachytrachelopan_Skeletal.svg){kind=link}