Bruhathkayosaurus
| Autor: | Korekta: |
| Dawid Mika | Maciej Ziegler |
| Bruhathkayosaurus (bruhatkajozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 34-36 m (???) |
| Masa: | 80-100 t (???) |
| Miejsce występowania: | Indie - stan Tamil Nadu
(formacja Kallamedu) |
| Czas występowania | 70,6-65,5 Ma |
| Systematyka | ? Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa ok. 28 metrowego osobnika. Autor: Stephen O'Connor [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Bruhathkayosaurus to jeden z najbardziej tajemniczych i kontrowersyjnych dinozaurów. Nie jest pewna jego klasyfikacja, ani rozmiary, ani nawet to, czy jego skamieniałości rzeczywiście należą do szczątków dinozaura. Thomas Holtz zasugerował bowiem, że opisane kości bruhatkajozaura to nie pozostałości po dinozaurze, a jedynie sfosylizowane resztki drzewa.
Głównie z tego powodu, a także być może przez słabe poznanie szczątków – jak zauważa Michael Mortimer (DML), jego formalny opis i ilustracje zostawiają wiele do życzenia – jest powszechnie uważany za takson niepewny (nomen dubium).
Lokalizacja
Nieliczne skamieniałości opisane jako Bruhathkayosaurus matleyi zostały odnalezione w południowych Indiach (stan Tamil Nadu). Tkwiły one w późnokredowych osadach formacji Kallamedu. Ich dokładne datowanie wskazuje na mastrycht, a więc 70,6-65,5 milionów lat.
Materiał kopalny
Holotyp (GSI PAL/SR/20): kość promieniowa, kości miednicy: kulszowa, biodrowa (ok. 120 cm przy szerokości środkowej 25 cm, "korzeń" 38 cm szerokości), kości kończyny tylnej: niekompletna udowa (szerokość ok. 75 cm), piszczelowa (ok. 200 cm) oraz niekompletny kręg ogonowy.
Jak donosi Wedel, holotyp niestety zaginął - został porwany przez powódź.
Identyfikacja szczątków
Autorzy opisu Bruhathkayosaurus, Yadagiri i Ayyasami (1989) uznali je za skamieniałe kości należące do ogromnego teropoda (należącego do karnozaurów), który miał osiągać aż 20 metrów długości. Miał być więc jeszcze większy od egipskiego Spinosaurus. Ich "diagnoza" brzmiała tak: ogromny teropod z ciężkimi kośćmi kończyn tylnych i najdłuższej ze wszystkich kości udowej, długiej kości łonowej z ?podłonowym (ang. puboischiae) "konarem" i masywną tylną częścią.
Pierwsze (nieoficjalne) wzmianki o tym, że w istocie są to szczątki zauropoda, a nie teropoda, zaczęły krążyć już w 1995 roku. 11 lat później, Krause i in. (2006) zasugerował (prawdopodobnie jako pierwsi oficjalnie postulowali w tej sprawie) na łamach naukowego czasopisma "Annals of the Missouri Botanical Garden", iż jest to zauropod. Dodatkowe wątpliwości wzbudza fakt, iż nikt nie sfotografował jego szczątków, ani ich nie wydobył ze skały. Istnieją jedynie bardzo słabej jakości szkice poszczególnych kości.
Jego dokładna klasyfikacja również nie jest pewna. Najczęściej uważa się go za prawdopodobnego przedstawiciela Titanosauria. Nie brakuje jednak opinii (również nieoficjalnych – DML), że są to skamieniałe pozostałości nie dinozaura, a… drzewa. Być może jest to nawet dominująca hipoteza w środowisku paleontologicznym. Jednakże np. Chatterjee w rozmowie Tracem Fordem (DML) uważa go za dinozaura, nie drzewo, co zresztą zauważył już w 1995 roku. Co więcej, wierzy że są to szczątki zauropoda należącego do grupy Titanosauria.
Wszelkie wątpliwości związane z tymi skamieniałymi szczątkami zapewne nie zostaną wyjaśnione, gdyż zostały zmyte przez powódź i zaginęły. Jak dotąd Bruhathkayosaurus był pomijany przez paleontologów w swoich badaniach nad Titanosauria (i Sauropoda w ogóle). Drukiem ukazał się jedynie co najmniej trzykrotnie: w momencie jego opisania (Yadagiri i Ayyasami, 1989), w "The Dinosauria 2" (2004 – gdzie został wymieniony jedynie z nazwy jako Sauropoda indet., a jego epitet gatunkowy został omyłkowo zniekształcony) oraz w Krause i in. (2006) - lecz tutaj informacje są odtwórcze i ograniczają się zaledwie do tego, co napisali w "The Dinosauria 2" Weishampel i in. (2004).
Prócz w wyżej wymienionych, redagowanych tekstów, pisze o nim także Paul (2010) i Dinosaurs: The Encyclopedia.
Dużo informacji o tym – o ile nim rzeczywiście był – dinozaurze jest na DML (Dinosaur Mail List), gdzie paleontolodzy z całego świata dzielą się swoimi spostrzeżeniami drogą mailową. Są to jednak informacje nieoficjalne (nie wydane drukiem).
Rozmiary
Niektórzy naukowcy zakładając, że jest to tytanozaur a nie skamieniałe drzewo, pokusili się o oszacowanie jego rozmiarów. Są one jednak niepewne, bowiem opierają się na proporcjach długości poszczególnych kości, a zapewne proporcje te różniły się w mniejszym lub większym stopniu u poszczególnych rodzajów i gatunków.
Pierwsze szacunki rozmiarów pojawiły się na podstawie obliczeń Mortimera, który określił długość na 44 m, bazując na porównaniu ogromnej kości piszczelowej ~200 cm do jak wówczas sądzono długiej na 155 cm piszczeli Argentinosaurus. Mortimer przeskalował także hipotetyczną masę i uzyskał wynik 175-220 ton. Obliczył także hipotetyczną długość kości ramieniowej na 234 cm.
Nieco później zrewidował swoje szacunki rozmiarów największych zauropodów i zmniejszył długość Bruhathkayosaurus do 28-34 m, a masę do 157 ton, w dalszym ciągu zachowując jednak skalę porównawczą z argentynozaurem.
W roku 2008 Wedel zrewidował masę bruhatkajozaura - wspomniana wcześniej kość piszczelowa argentynozaura okazała się być tak naprawdę kością strzałkową, co wpłynęło na oszacowanie rozmiarów. U tytanozaurów piszczel jest nieco dłuższy niż strzałka, zatem Wedel słusznie zauważył, że tak naprawdę piszczel argentynozaura musiałaby być większa niż 155 cm (czyli większa od strzałki) dzięki temu ustalił, że w rzeczywistości piszczel Bruhathkayosaurus był większy o 20% od hipotetycznej piszczeli argentynozaura, a nie o 29% jak zakładano wcześniej. Wedel posiłkując się obliczeniami Mazzety z 2004 roku, przeskalował masę 73 ton argentynozaura i oszacował rozmiary bruhatkajozaura na 126 ton.
W roku 2010 Armstrong zakwestionował badanie Mazzetty, jakoby użyto w nim zbyt dużej gęstości ciała dla największych tytanozaurów. Stwierdził ponadto, że argentynozaur był nieco lżejszy i ważył około 50-60 ton, z czym zgodzili się Wedel i Taylor. Podobne rezultaty uzyskał także Paul - 55 ton, a Hartman oszacował największego jego zdaniem przedstawiciela tytanozaurów - Puertasaurus - na 60 lub nieco więcej ton. Długość argentynozaura została oszacowana na 30 m (Carpenter), 30 m (Paul), ~29-30 m (Armstrong) oraz około ~30 m (Novas oraz inni paleontolodzy z Argentyny).
Podsumowując - najbardziej trafne szacunki rozmiarów dla Bruhathkayosaurus to około 34-36 m długości po przeskalowaniu Argentinosaurus oraz Alamosaurus, którego właściciela piszczeli o długości ~170 cm oszacowano na około 29-30 m. Masa oparta na najnowszych wyliczeniach i opiniach przedstawionych wyżej powinna wynieść około 80-100 ton.
Niektórzy pokusili się także o oszacowanie rozmiarów kości udowej Bruhathkayosaurus - jej szerokość to 75 cm, co daje wynik 1,34 razy większy od szerokości kości udowych - Antarctosaurus giganteus, gdyby kość bruatkajozaura miała podobne proporcje to jej długość można oszacować na 297-315 cm.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Bruhathkayosaurus pochodzi od sanskryckich słów bruhath (błędnie zapisane słowo brhat znaczące wielki, ciężki), kāya - ciało i greckiego sauros - jaszczur. Tak więc można tłumaczyć ją jako "jaszczura o wielkim/ciężkim cielsku". Epitet gatunkowy matleyi honoruje zapewne Charlesa Matleya, który prowadził wykopaliska m.in. właśnie na terenie Indii.
Spis gatunków
| Bruhathkayosaurus | Yadagiri i Ayyasami, 1989 | nomen dubium |
| B. matleyi | Yadagiri i Ayyasami, 1989 | nomen dubium |
| = "B. matelyi" | Weishampel, Barrett, Coria, Le Loeuff, Xu, Zhao, Sahni, Gomani i Noto, 2004 | nomen nudum |
Bibliografia
Źródła naukowe:
Mazzetta, Gerardo V.; Christiansen, Per; Fariña, Richard A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4): ss.1–13.
Weishampel D.B., Barrett P.M., Coria R.A., Le Loeuff J., Xu X., Zhao X., Sahni A., Gomani E.M.P., Noto C.R. (2004) Dinosaur Distribution. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press., ss. 595
Inne:
Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
Taylor, M. - prywatna korespondencja
http://svpow.com/2008/05/20/sv-pow-showdown-sauropods-vs-whales/
http://dml.cmnh.org/2001Jun/msg00626.html
http://dml.cmnh.org/2004Sep/msg00086.html
http://dml.cmnh.org/2001Jun/msg00665.html
http://dml.cmnh.org/2004Feb/msg00467.html
http://dml.cmnh.org/2001Jun/msg00649.html
http://dinogoss.blogspot.com/2011/12/bruhathkayosaurus-is-dead-again.html
