Bruhathkayosaurus
| Autor: | Korekta: |
| Dawid Mika | Maciej Ziegler |
| Bruhathkayosaurus (bruhatkajozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 28-45 m (??) |
| Masa: | 132-187 t (??) |
| Miejsce występowania: | Indie - stan Tamil Nadu |
| Czas występowania | 70,6-65,5 Ma |
| Systematyka | ? Dinosauria
?? Titanosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: "Steveoc86" [1] | |
Wstęp
Bruhathkayosaurus to jeden z najbardziej tajemniczych i kontrowersyjnych dinozaurów. Nie jest pewna jego klasyfikacja, ani rozmiary, ani nawet to, czy jego skamieniałości rzeczywiście należą do szczątków dinozaura. Pojawiają się bowiem sugestie, że opisane kości bruhatkajozaura to nie pozostałości po dinozaurze, a jedynie sfosylizowane resztki drzewa.
Głównie z tego powodu, a także być może przez słabe poznanie szczątków – jak zauważa Mickey Mortimer (DML), jego formalny opis i ilustracje zostawiają wiele do życzenia – jest powszechnie uważany za takson niepewny (nomen dubium).
Lokalizacja
Nieliczne skamieniałości opisane jako Bruhathkayosaurus matleyi zostały odnalezione w południowych Indiach (stan Tamil Nadu). Tkwiły one w późnokredowych osadach formacji Kallamedu. Ich dokładne datowanie wskazuje na mastrycht, a więc 70,6-65,5 milionów lat.
Materiał kopalny
Holotyp (GSI PAL/SR/20): kość promieniowa, kości miednicy: kulszowa, biodrowa (ok. 120 cm przy szerokości środkowej 25 cm, "korzeń" 38 cm szerokości), kości kończyny tylnej: niekompletna udowa (ok. 75 cm), piszczelowa (ok. 200 cm) oraz niekompletny kręg ogonowy.
Identyfikacja szczątków
Autorzy opisu Bruhathkayosaurus, Yadagiri i Ayyasami (1989) uznali je za skamieniałe kości należące do ogromnego teropoda (należącego do karnozaurów), który miał osiągać aż 20 metrów długości. Miał być więc jeszcze większy od egipskiego Spinosaurus. Ich "diagnoza" brzmiała tak: ogromny teropod z ciężkimi kośćmi kończyn tylnych i najdłuższej ze wszystkich kości udowej, długiej kości łonowej z ?podłonowym (ang. puboischiae) "konarem" i masywną tylną częścią.
Pierwsze (nieoficjalne) wzmianki o tym, że w istocie są to szczątki zauropoda, a nie teropoda, zaczęły krążyć już w 1995 roku. 11 lat później, Krause i in. (2006) zasugerował (prawdopodobnie jako pierwsi oficjalnie postulowali w tej sprawie) na łamach naukowego czasopisma "Annals of the Missouri Botanical Garden", iż jest to zauropod.
Jego dokładna klasyfikacja jest jeszcze mniej pewna. Najczęściej uważa się go za prawdopodobnego przedstawiciela Titanosauria. Nie brakuje jednak opinii (również nieoficjalnych – DML), że są to skamieniałe pozostałości nie dinozaura, a… drzewa. Być może jest to nawet dominująca hipoteza w środowisku paleontologicznym. Jednakże np. Chatterjee w rozmowie Tracem Fordem (DML) uważa go za dinozaura, nie drzewo, co zresztą zauważył już w 1995 roku. Co więcej, wierzy że są to szczątki zauropoda należącego do grupy Titanosauria.
Z pewnością wszelkie wątpliwości związane z tymi skamieniałymi szczątkami nie zostaną wyjaśnione, póki nie zostaną ponownie przebadane przez naukowców. Jak dotąd Bruhathkayosaurus był pomijany przez paleontologów w swoich badaniach nad Titanosauria (i Sauropoda w ogóle). Drukiem ukazał się jedynie co najmniej trzykrotnie: w momencie jego opisania (Yadagiri i Ayyasami, 1989), w "The Dinosauria 2" (2004 – gdzie został wymieniony jedynie z nazwy jako Sauropoda indet., a jego epitet gatunkowy został omyłkowo zniekształcony) oraz w Krause i in. (2006).
Dużo informacji o tym – o ile nim rzeczywiście był – dinozaurze jest na DML (Dinosaur Mail List), gdzie paleontolodzy z całego świata dzielą się swoimi spostrzeżeniami drogą mailową. Są to jednak informacje nieoficjalne (nie wydane drukiem).
Rozmiary
Niektórzy naukowcy zakładając, że jest to tytanozaur a nie skamieniałe drzewo, pokusili się o oszacowanie jego rozmiarów. Są one jednak niepewne, bowiem opierają się na proporcjach długości poszczególnych kości, a zapewne proporcje te różniły się w mniejszym lub większym stopniu u poszczególnych rodzajów i gatunków.
Długość
Długość jego kości ramiennej obliczonej na podstawie proporcji długości kości ramiennej/piszczelowej Aegyptosaurus wynosi 234 cm. Dla porównania, ta sama kość u Argentinosaurus (obliczona również na podstawie tej samej proporcji Aegyptosaurus) to zaledwie 1,81 cm, a więc o 29 % mniej. Jeżeli znowu przyjmiemy, że te zauropody miały takie same proporcje, to Bruhathkayosaurus mógł mieć aż 39-45 metrów długości (przy 30-35 metrach argentynozaura wg Paula). Z kolei Mortimer podaje, że mógł mierzyć tylko 28-34 m.
Ciężar
Pierwsza z wersji podawała wręcz kosmiczne liczby, mianowicie około 175-220 ton! Po jakimś czasie masa ta została zmniejszona do ok. 157 ton (dla zwierzęcia o długości nie 40, a około 30 m). Na podstawie szacunków masy argentynozaura Mazzetty i in. (2004), które wynoszą 60-88 t, można przyjąć, że bruhatkajozaur ważył 132-187 ton. W maju 2008 roku paleontolog Matt Wedel obliczył jego ciężar na podstawie domniemanej masy argentynozaura na 139 ton. Jeżeli rachunki są prawdziwe, bruhatkajozaur mógł być najcięższym dinozaurem jakiego znamy. Przyjmując, że miał ok. 40 m długości był największym (przez co najcięższym) tytanozauromorfem, większym nawet od swoich domniemanych kuzynów Argentinosaurus, Puertasaurus, a także cięższym od Amphicoelias, który co prawda jest znacznie dłuższy (do 58 metrów), lecz lżejszy (jako że jest diplokoidem jego masę szacuje się obecnie na nie więcej niż 122 tony).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Bruhathkayosaurus pochodzi od sanskryckich słów bruhath (błędnie zapisane słowo brhat znaczące wielki, ciężki), kāya - ciało i greckiego sauros - jaszczur. Tak więc można tłumaczyć ją jako "jaszczura o wielkim/ciężkim cielsku". Epitet gatunkowy matleyi honoruje prawdopodobnie kogoś o nazwisku Matley.
Spis gatunków
| Bruhathkayosaurus | Yadagiri i Ayyasami, 1989 | nomen dubium |
| B. matleyi | Yadagiri i Ayyasami, 1989 | nomen dubium |
| = B. matelyi | Weishampel, Barrett, Coria, Le Loeuff, Xu, Zhao, Sahni, Gomani i Noto, 2004 | nomen nudum |
Bibliografia
Mazzetta, Gerardo V.; Christiansen, Per; Fariña, Richard A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4): ss.1–13.
Weishampel D.B., Barrett P.M., Coria R.A., Le Loeuff J., Xu X., Zhao X., Sahni A., Gomani E.M.P., Noto C.R. (2004) Dinosaur Distribution. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press., ss. 595
http://dml.cmnh.org/2001Jun/msg00626.html
http://dml.cmnh.org/2004Sep/msg00086.html
http://dml.cmnh.org/2001Jun/msg00665.html
http://dml.cmnh.org/2004Feb/msg00467.html
http://dml.cmnh.org/2001Jun/msg00649.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Bruhathkayosaurus
