Fort Crittenden: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Utworzono nową stronę " Hasło w trakcie rozbudowy {{Formacja |Autor = Paweł Konarzewski |Korekta = |nazwa = Formacja Fort Crittenden...")
 
m (→‎Bibliografia)
 
(Nie pokazano 4 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
−
Hasło w trakcie rozbudowy
 
 
{{Formacja
 
{{Formacja
 
  |Autor                  = [[Paweł Konarzewski]]
 
  |Autor                  = [[Paweł Konarzewski]]
Linia 18: Linia 17:
 
  |podpis                =  
 
  |podpis                =  
 
  |mapa                  =  
 
  |mapa                  =  
 +
<display_points type="terrain" zoom=4>
 +
31.6612,-110.69869~ lokalizacja formacji Fort Crittenden
 +
</display_points>
 
}}
 
}}
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
Linia 26: Linia 28:
  
 
==Paleofauna==
 
==Paleofauna==
−
 
+
Fauna dinozaurów nie różniła się specjalnie od innych miejsc w późnej kredzie na terenach Stanów Zjednoczonych. W osadach formacji Fort Crittenden odnaleziono ceratopsyda, nieokreślonego tyranozauryda, dromeozaurydy i hadrozaurydy, niezidentyfikowanego teropoda, krokodyle, żółwie, łuskonośne, ryby kostnoszkieletowe oraz morskie bezkręgowce. Wszystkie skamieniałości kręgowców pochodzą z najniższych skał łupkowych. Jedynym nazwanym dinozaurem z tej formacji jest [[centrozauryn]] ''[[Crittendenceratops]]''.
 +
===Dinozaury===
 
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 
|-
 
|-
Linia 40: Linia 43:
 
|
 
|
 
Holotyp (NMMNH P-34906) to niekompletna prawa kość ciemieniowa i prawie kompletna lewa kość łuskowa.
 
Holotyp (NMMNH P-34906) to niekompletna prawa kość ciemieniowa i prawie kompletna lewa kość łuskowa.
−
 
 
Materiał przypisany to siedem kolejnych okazów, obejmujących tylną część k. zębowej (ASDM 380), trzy zęby (ASDM, 884, 1133 i 1138), k. łuskową (ASDM 1975) i dwa mniejsze fragmenty kryzy (ASDM 1935 i ASDM 1981).
 
Materiał przypisany to siedem kolejnych okazów, obejmujących tylną część k. zębowej (ASDM 380), trzy zęby (ASDM, 884, 1133 i 1138), k. łuskową (ASDM 1975) i dwa mniejsze fragmenty kryzy (ASDM 1935 i ASDM 1981).
 
|
 
|
Linia 46: Linia 48:
 
|
 
|
 
[[Plik:Crittendenceratops (cropped).jpg|200px]]
 
[[Plik:Crittendenceratops (cropped).jpg|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany hadrozauryd
 +
|
 +
niekompletna kość udowa (ASDM 920), niekompletny kręg (ASDM 919)
 +
|
 +
Niediagnostyczny takson.
 +
|
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany hadrozauryd
 +
|
 +
kręg ogonowy (UALP 4005)
 +
|
 +
Pierwotnie zaliczony jako zauropod podobny  ''[[Alamosaurus]]'', lecz został uznany na kręg hadrozauryda.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany hadrozauryd
 +
|
 +
dwa przednie kręgi szyjne (ASDM 482, 552), częściowy środkowy kręg grzbietowy (ASDM 485)
 +
|
 +
Niediagnostyczny takson.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany tyranozauryd
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Niediagnostyczny takson
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowane dromeozaurydy
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Niediagnostyczne taksony.
 +
|}
 +
 +
===Ryby kostnoszkieletowe===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="2" align="center" |'''Ryby kostnoszkieletowe
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Materiał kopalny
 +
|-
 +
|
 +
''Lepisostezls occidenfalis''
 +
|łuski, 5 kręgów, fragmenty łusek czaszkowych
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Amiidae
 +
|
 +
fragmenty kręgów i czaszki
 +
|-
 +
|
 +
''Melvius'' [[sp.]]
 +
|
 +
trzony kręgów tułowiowych
 +
|-
 +
|
 +
[[cf.]] ''Pachyrhizodus''
 +
|
 +
fragment kości szczękowej
 +
|-
 +
|
 +
''Palaeolabrus montanensis''
 +
|
 +
ząb lemieszowy
 
|}
 
|}
 +
 +
===Żółwie===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="2" align="center" |'''Żółwie
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Materiał kopalny
 +
|-
 +
|
 +
''Adocus'' sp.
 +
|
 +
fragmenty pancerza
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Trionychidae
 +
|
 +
fragmenty pancerza
 +
|-
 +
|
 +
''Trionyx'' [[sp.]]
 +
|
 +
fragment pancerza
 +
|-
 +
|
 +
''Plastomenus'' sp.
 +
|
 +
fragmenty pancerza
 +
|-
 +
|
 +
''Helopanoplia distincta''
 +
|
 +
ząb lemieszowy
 +
|}
 +
 +
===Łuskonośne===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="2" align="center" |'''Łuskonośne
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Materiał kopalny
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel
 +
Poliglyphanodontinae
 +
|
 +
kręg krzyżowy
 +
|}
 +
 +
===Krolodyle===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="2" align="center" |'''Krokodyle
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Materiał kopalny
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel
 +
Eusuchia
 +
|
 +
kręg szyjny
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Allogatoridae
 +
|
 +
3 zęby, osteodermy
 +
|}
 +
 +
===Tropy===
 +
Do tej pory nie opisano żadnych skamieniałości śladowych w formacji Fort Crittenden (Heckert i in., 2003).
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
Linia 53: Linia 196:
  
 
Dalman, S.G., Hodnett, J.-P.M., Lichtig, A.J. & Lucas, S.G. (2018). "A new ceratopsid dinosaur (Centrosaurinae: Nasutoceratopsini) from the Fort Crittenden Formation, Upper Cretaceous (Campanian) of Arizona". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin. 79: 141–164
 
Dalman, S.G., Hodnett, J.-P.M., Lichtig, A.J. & Lucas, S.G. (2018). "A new ceratopsid dinosaur (Centrosaurinae: Nasutoceratopsini) from the Fort Crittenden Formation, Upper Cretaceous (Campanian) of Arizona". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin. 79: 141–164
 +
 +
D'Emic, M. D., Wilson, J. A., & Thompson, R. (2010). "The end of the sauropod dinosaur hiatus in North America". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 297(2), 486-490. [[doi:10.1016/j.palaeo.2010.08.032]]
  
 
Heckert, A. B., Lucas, S. G., & Krzyzanowski, S. E. (2003). "Vertebrate fauna of the late Campanian (Judithian) Fort Crittenden Formation, and the age of Cretaceous vertebrate faunas of southeastern Arizona (USA)". Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie-Abhandlungen, 343-364.
 
Heckert, A. B., Lucas, S. G., & Krzyzanowski, S. E. (2003). "Vertebrate fauna of the late Campanian (Judithian) Fort Crittenden Formation, and the age of Cretaceous vertebrate faunas of southeastern Arizona (USA)". Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie-Abhandlungen, 343-364.
 +
 +
McCord, R. D. (1997). "An Arizona titanosaurid sauropod and revision of the Late Cretaceous Adobe Canyon fauna". Journal of Vertebrate Paleontology, 17(3), 620-622
  
 
McCord, R., Tegowski, B. J., & Scarborough, R. (2001). "Ongoing research in the Late Cretaceous Fort Crittenden Formation, southeastern Arizona: the non-dinosaurian vertebrate fauna". Mesa Southwest Mus Bull, 8, 65-71.
 
McCord, R., Tegowski, B. J., & Scarborough, R. (2001). "Ongoing research in the Late Cretaceous Fort Crittenden Formation, southeastern Arizona: the non-dinosaurian vertebrate fauna". Mesa Southwest Mus Bull, 8, 65-71.
Linia 63: Linia 210:
 
[[Kategoria:Formacje kredowe]]
 
[[Kategoria:Formacje kredowe]]
 
[[Kategoria:Formacje Ameryki Północnej]]
 
[[Kategoria:Formacje Ameryki Północnej]]
 +
[[Kategoria:Formacje USA]]

Aktualna wersja na dzień 10:46, 22 mar 2024

Autor: Paweł Konarzewski

Formacja Fort Crittenden
Wiek
252 201 145
66

ok. 86-76 Ma
późna kreda (santon-kampan)

Miejsce USA - Arizona
Podjednostki ogniwo łupkowe, ogniwo dolnego czerwonego zlepieńca ogniwo brązowego zlepieńca, ogniwo górnego zlepieńca, ogniwo tufu ryolitowego
Leży pod formacja Salero
Leży nad formacja Turney Ranch
Miąższość do 2500 m
Litologia zlepieńce, łupki piaskowce, tufy ryolitowe
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…
}

Wstęp

Formacja Fort Crittenden jest położona na południu stanu Arizona w Stanach Zjednoczonych. Jej wiek szacuje się na santon i kampan.

Charakterystyka

Formację Fort Crittenden głównie tworzą skały osadowe pochodzenia rzecznego oraz jeziorowego. Jest ona nieformalnie podzielona na pięć ogniw ze względu na budujące je skały: łupki, dolny czerwony zlepieniec, brązowy zlepieniec, górny zlepieniec i tuf ryolitowy. Maksymalnie miąższość skał wynosi 2,5 km. Najniższe osady opisywanej formacji stykają się z formacją Turney Ranch, zaś najwyższe - Sarelo (Dalman i in., 2018; Caylor i in., 2021). Formacja Fort Crittenden swoim wiekiem odpowiada formacji Ringbone z Nowego Meksyku. Mają one bardzo zbliżoną budowę oraz skamieniałości kręgowców. Jednak Smith (2019) w swoim doktoracie zauważył, że wiek skał andezytowych pokrywających szczyt formacji Ringbone ogranicza się do przedziału czasowego wynoszącego 71,4-70,5 Ma. Natomiast wiek najwyższych osadów formacji Fort Crittenden wynosi co najmniej 75 Ma. Zatem różnica w zakończeniu akumulacji osadów między obydwoma formacjami wynosi ok. 4 Ma. Dotychczas uważano, że wiek formacji Fort Crittenden przypada na późny kampan, jednak badanie Caylor i in. (2021) wykazało, że mieści się w przedziale 86-76 Ma.

Paleofauna

Fauna dinozaurów nie różniła się specjalnie od innych miejsc w późnej kredzie na terenach Stanów Zjednoczonych. W osadach formacji Fort Crittenden odnaleziono ceratopsyda, nieokreślonego tyranozauryda, dromeozaurydy i hadrozaurydy, niezidentyfikowanego teropoda, krokodyle, żółwie, łuskonośne, ryby kostnoszkieletowe oraz morskie bezkręgowce. Wszystkie skamieniałości kręgowców pochodzą z najniższych skał łupkowych. Jedynym nazwanym dinozaurem z tej formacji jest centrozauryn Crittendenceratops.

Dinozaury

Dinozaury
Takson Materiał kopalny Komentarz Grafika

Crittendenceratops krzyzanowskii

Holotyp (NMMNH P-34906) to niekompletna prawa kość ciemieniowa i prawie kompletna lewa kość łuskowa. Materiał przypisany to siedem kolejnych okazów, obejmujących tylną część k. zębowej (ASDM 380), trzy zęby (ASDM, 884, 1133 i 1138), k. łuskową (ASDM 1975) i dwa mniejsze fragmenty kryzy (ASDM 1935 i ASDM 1981).

Centrozauryn blisko spokrewniony z Menefeeceratops.

Crittendenceratops (cropped).jpg

Niezidentyfikowany hadrozauryd

niekompletna kość udowa (ASDM 920), niekompletny kręg (ASDM 919)

Niediagnostyczny takson.

Niezidentyfikowany hadrozauryd

kręg ogonowy (UALP 4005)

Pierwotnie zaliczony jako zauropod podobny Alamosaurus, lecz został uznany na kręg hadrozauryda.

Niezidentyfikowany hadrozauryd

dwa przednie kręgi szyjne (ASDM 482, 552), częściowy środkowy kręg grzbietowy (ASDM 485)

Niediagnostyczny takson.

Niezidentyfikowany tyranozauryd

zęby

Niediagnostyczny takson

Niezidentyfikowane dromeozaurydy

zęby

Niediagnostyczne taksony.

Ryby kostnoszkieletowe

Ryby kostnoszkieletowe
Takson Materiał kopalny

Lepisostezls occidenfalis

łuski, 5 kręgów, fragmenty łusek czaszkowych

Niezidentyfikowany przedstawiciel Amiidae

fragmenty kręgów i czaszki

Melvius sp.

trzony kręgów tułowiowych

cf. Pachyrhizodus

fragment kości szczękowej

Palaeolabrus montanensis

ząb lemieszowy

Żółwie

Żółwie
Takson Materiał kopalny

Adocus sp.

fragmenty pancerza

Niezidentyfikowany przedstawiciel Trionychidae

fragmenty pancerza

Trionyx sp.

fragment pancerza

Plastomenus sp.

fragmenty pancerza

Helopanoplia distincta

ząb lemieszowy

Łuskonośne

Łuskonośne
Takson Materiał kopalny

Niezidentyfikowany przedstawiciel Poliglyphanodontinae

kręg krzyżowy

Krolodyle

Krokodyle
Takson Materiał kopalny

Niezidentyfikowany przedstawiciel Eusuchia

kręg szyjny

Niezidentyfikowany przedstawiciel Allogatoridae

3 zęby, osteodermy

Tropy

Do tej pory nie opisano żadnych skamieniałości śladowych w formacji Fort Crittenden (Heckert i in., 2003).

Bibliografia

Caylor, E. A., Carrapa, B., Sundell, K., DeCelles, P. G., & Smith, J. M. (2021). "Age and deposition of the Fort Crittenden Formation: A window into Late Cretaceous Laramide and Cenozoic tectonics in southeastern Arizona". Bulletin, 133(9-10), 1996-2016. doi:10.1130/B35808.1

Dalman, S.G., Hodnett, J.-P.M., Lichtig, A.J. & Lucas, S.G. (2018). "A new ceratopsid dinosaur (Centrosaurinae: Nasutoceratopsini) from the Fort Crittenden Formation, Upper Cretaceous (Campanian) of Arizona". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin. 79: 141–164

D'Emic, M. D., Wilson, J. A., & Thompson, R. (2010). "The end of the sauropod dinosaur hiatus in North America". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 297(2), 486-490. doi:10.1016/j.palaeo.2010.08.032

Heckert, A. B., Lucas, S. G., & Krzyzanowski, S. E. (2003). "Vertebrate fauna of the late Campanian (Judithian) Fort Crittenden Formation, and the age of Cretaceous vertebrate faunas of southeastern Arizona (USA)". Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie-Abhandlungen, 343-364.

McCord, R. D. (1997). "An Arizona titanosaurid sauropod and revision of the Late Cretaceous Adobe Canyon fauna". Journal of Vertebrate Paleontology, 17(3), 620-622

McCord, R., Tegowski, B. J., & Scarborough, R. (2001). "Ongoing research in the Late Cretaceous Fort Crittenden Formation, southeastern Arizona: the non-dinosaurian vertebrate fauna". Mesa Southwest Mus Bull, 8, 65-71.

Smith, J. M. (2019). "U-Pb Geochronology Of Igneous Rocks In Southeastern Arizona To Constrain A Minimum Age Of Deposition For The Fort Crittenden Formation With Implications For Laramide Tectonics". The University od Arizona (dysertacja doktorska)

Źródło: „https://www.encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Fort_Crittenden&oldid=32044”