Hypselospinus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | {{DISPLAYTITLE:''Hypselospinus''}} | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 22: | Linia 23: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| − | | [[Wielka Brytania]] – hrabstwo East Sussex | + | | [[Wielka Brytania]] – hrabstwo East Sussex, Shornden |
| − | <small>([[formacja Wadhurst Clay]] - podgrupa Hastings)</small> | + | <small>([[formacja]] [[Wadhurst Clay]] - podgrupa Hastings)</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | 140,2-136,4 Ma | + | | 140,2-136,4 [[Ma]] |
| − | <small> | + | <small>[[wczesna kreda]] ([[walanżyn]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 51: | Linia 52: | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| − | Shornden, Hastings, United Kingdom|Shornden, [[Formacja Wadhurst Clay]]|<small>''[[Hypselospinus]] fittoni'' - '''NHMUK R1635''' </small> | + | Shornden, Hastings, United Kingdom|Shornden, [[Formacja]] [[Wadhurst Clay]]|<small>''[[Hypselospinus]] fittoni'' - '''NHMUK R1635''' </small> |
</display_points> | </display_points> | ||
|} | |} | ||
| Linia 64: | Linia 65: | ||
[[Holotyp]] NHMUK R1635 to: lewa kość biodrowa, tylna część kości krzyżowej, trzon przedniego kręgu ogonowego i (bardziej wątpliwy) proksymalny fragment kości kulszowej, noszący ślady działania erozyjnego wody (''water-worn''). | [[Holotyp]] NHMUK R1635 to: lewa kość biodrowa, tylna część kości krzyżowej, trzon przedniego kręgu ogonowego i (bardziej wątpliwy) proksymalny fragment kości kulszowej, noszący ślady działania erozyjnego wody (''water-worn''). | ||
| − | + | Materiał przypisany to: NHMUK R1148 (prawa kość udowa), R1629, R1632, R811 (kość krzyżowa), R811b (kość biodrowa), R604. Dodatkowo Norman ([[2010]]) przypisuje do hypselospina NHMUK R1834, R33, R1627, R1636 (zawierające okazy opisane jako R2357, R2358) i R1831 (zawierający okazy NHMUK R1832, R1833, R1835 i R1836). | |
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| Linia 70: | Linia 71: | ||
==Historia taksonomii== | ==Historia taksonomii== | ||
| − | ''H. fittoni'' znany był wcześniej pod nazwą ''Iguanodon fittoni'' ([[Richard Lydekker|Lydekker]], [[1889]]). W tej samej pracy Lydekker opisał inny gatunek iguanodonta – ''Iguanodon hollingtoniensis''. Przez pewien czas wydawało się, że te dwa dinozaury należały do jednego gatunku (Norman i [[David Weishampel|Weishampel]], [[1990]]; Norman, [[2004]]) i, ponieważ ''I. fittoni'' był opisany (o zaledwie jedną stronę) przed ''I. hollingtoniensis'', to on miał pierwszeństwo (był nazwą ważną). Jak się jednak okazało po ponad 120 latach, ''I. fittoni'' reprezentuje nowy rodzaj iguanodonta. Nową nazwę | + | ''H. fittoni'' znany był wcześniej pod nazwą ''Iguanodon fittoni'' ([[Richard Lydekker|Lydekker]], [[1889]]). W tej samej pracy Lydekker opisał inny gatunek iguanodonta – ''Iguanodon hollingtoniensis''. Przez pewien czas wydawało się, że te dwa dinozaury należały do jednego gatunku (Norman i [[David Weishampel|Weishampel]], [[1990]]; Norman, [[2004]]) i, ponieważ ''I. fittoni'' był opisany (o zaledwie jedną stronę) przed ''I. hollingtoniensis'', to on miał pierwszeństwo (był nazwą ważną). Jak się jednak okazało po ponad 120 latach, ''I. fittoni'' reprezentuje nowy [[rodzaj]] iguanodonta. Nową nazwę ukuł formalnie Norman w [[2010]] roku, zachowując epitet gatunkowy ''fittoni''. |
| − | W tym samym roku (lecz nieco później) [[Kenneth Carpenter|Carpenter]] i [[Ishiba]], niezależnie od Normana, również utworzyli dla ''I. fittoni'' nową nazwę rodzajową – ''Wadhurstia'' (nazwa odnosi się do nazwy formacji). Jest ona | + | W tym samym roku (lecz nieco później) [[Kenneth Carpenter|Carpenter]] i [[Yusuke Ishiba|Ishiba]], niezależnie od Normana, również utworzyli dla ''I. fittoni'' nową nazwę rodzajową – ''Wadhurstia'' (nazwa odnosi się do nazwy formacji). Jest ona [[młodszy synonim|młodszym synonim]]em ''Hypselospinus'', gdyż opiera się na tym samym [[holotyp]]ie (określonym przez nich BMNH R 1635a-d; dodatkowo zaliczają do niego możliwe zęby). |
| − | W 2012 roku Paul stwierdził, że wskutek braku zachodzącego materiału, Norman mógł stworzyć chimerę międzytaksonową i powołał osobną nazwę rodzajową dla materiału przypisanego do ''Hypselospinus fittoni'' (wcześniej holotypu ''Iguanodon hollingtoniensis'') - ''[[Huxleysaurus]] hollingtoniensis''. | + | W [[2012]] roku Paul stwierdził, że wskutek braku zachodzącego materiału, Norman mógł stworzyć [[chimera|chimerę]] międzytaksonową i powołał osobną nazwę rodzajową dla materiału przypisanego do ''Hypselospinus fittoni'' (wcześniej holotypu ''Iguanodon hollingtoniensis'') - ''[[Huxleysaurus]] hollingtoniensis''. Nie zważywszy na te zarzuty, Norman ([[2013]]) wciąż uważa za ważnego ''Hypselospinus'', a ''Wadhurstia'' i ''[[Huxleysaurus]]'' za [[młodszy synonim|młodsze synonimy]] (tego ostatniego także ze ''[[nomen dubium]]''). |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Hypselospinus'' znaczy "wysoki/długi kolec" (gr. ''hypselos'' + łac. ''spina'') i odnosi się do wydłużonych wyrostków obecnych u kręgów zarówno grzbietowych, jak i krzyżowych oraz ogonowych. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 88: | Linia 89: | ||
|- | |- | ||
| = ''Wadhurstia'' | | = ''Wadhurstia'' | ||
| − | | {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}} i {{Kpt|[[Ishida]]}}, 2010 | + | | {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}} i {{Kpt|[[Yusuke Ishida|Ishida]]}}, 2010 |
|- | |- | ||
| ?= ''[[Darwinsaurus]]'' | | ?= ''[[Darwinsaurus]]'' | ||
| Linia 110: | Linia 111: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Carpenter, K. | + | <small>Carpenter, K. & Ishida, Y. (2010) "Early and "Middle" Cretaceous Iguanodonts in Time and Space". Journal of Iberian Geology 36 (2): 145-164. [[doi:10.5209/rev_JIGE.2010.v36.n2.3]] |
Norman, D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press | Norman, D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press | ||
| Linia 116: | Linia 117: | ||
Norman, D.B. (2010) "A taxonomy of iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England". Zootaxa 2489: 47–66 | Norman, D.B. (2010) "A taxonomy of iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England". Zootaxa 2489: 47–66 | ||
| − | Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009 | + | Norman, D.B. (2013) On the taxonomy and diversity of Wealden iguanodontian dinosaurs (Ornithischia: Ornithopoda). Revue de Paléobiologie 32 (2): 385–404. [http://www.ville-ge.ch/mhng/paleo/paleo-pdf/32-2/pal_32_2_09.pdf PDF]. |
| + | |||
| + | Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. [[doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009]] | ||
Paul, G.S. (2012) "Notes on the rising diversity of iguanodont taxa, and iguanodonts named after Darwin, Huxley and evolutionary science". Actas de V Jornadas Internacionales sobre Paleontologia de Dinosaurios y su Entorno, Salas de los Infantes, Burgos. Colectivo de Arqueologico-Paleontologico de Salas de los Infantes (Burgos). pp. 121–131.</small> | Paul, G.S. (2012) "Notes on the rising diversity of iguanodont taxa, and iguanodonts named after Darwin, Huxley and evolutionary science". Actas de V Jornadas Internacionales sobre Paleontologia de Dinosaurios y su Entorno, Salas de los Infantes, Burgos. Colectivo de Arqueologico-Paleontologico de Salas de los Infantes (Burgos). pp. 121–131.</small> | ||
Wersja z 19:21, 4 kwi 2014
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Łukasz Czepiński Maciej Ziegler |
| Hypselospinus (hipselospin) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 6 m |
| Masa: | ? t |
| Miejsce występowania: | Wielka Brytania – hrabstwo East Sussex, Shornden
(formacja Wadhurst Clay - podgrupa Hastings) |
| Czas występowania | 140,2-136,4 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| Plik:Hypselospinus.jpg
Rekonstrukcja przyżyciowa hipselospina. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Hypselospinus to rodzaj wczesnokredowego przedstawiciela kladu Iguanodontia z terenów dzisiejszej Wielkiej Brytanii. Żył na tych terenach około 140,2-136,4 milionów lat temu (walanżyn). Przez wiele lat traktowany był jako kolejny gatunek iguanodonta. Wg Normana (2010) należy do grupy Styracosterna, natomiast Paul (2008) – u niego określany jeszcze jako Iguanodon fittoni – uznaje za niemożliwego do szczegółowej klasyfikacji (incertae sedis).
Lokalizacja
Kamieniołom we wsi Shornden, niedaleko Hastings (hrabstwo East Sussex – w tej samej lokalizacji odnaleziono holotyp Barilium dawsoni oraz materiał przypisany do Huxleysaurus hollingtoniensis). Zbocza tego kamieniołomu należą do formacji Wadhurst Clay (podgrupa Hastings).
Materiał kopalny
Holotyp NHMUK R1635 to: lewa kość biodrowa, tylna część kości krzyżowej, trzon przedniego kręgu ogonowego i (bardziej wątpliwy) proksymalny fragment kości kulszowej, noszący ślady działania erozyjnego wody (water-worn).
Materiał przypisany to: NHMUK R1148 (prawa kość udowa), R1629, R1632, R811 (kość krzyżowa), R811b (kość biodrowa), R604. Dodatkowo Norman (2010) przypisuje do hypselospina NHMUK R1834, R33, R1627, R1636 (zawierające okazy opisane jako R2357, R2358) i R1831 (zawierający okazy NHMUK R1832, R1833, R1835 i R1836).
Budowa
Wg Normana hipselospin jest masywnym, średniej wielkości przedstawicielem iguanodontów. Miał wydłużone wyrostki kolczyste na kręgach.
Historia taksonomii
H. fittoni znany był wcześniej pod nazwą Iguanodon fittoni (Lydekker, 1889). W tej samej pracy Lydekker opisał inny gatunek iguanodonta – Iguanodon hollingtoniensis. Przez pewien czas wydawało się, że te dwa dinozaury należały do jednego gatunku (Norman i Weishampel, 1990; Norman, 2004) i, ponieważ I. fittoni był opisany (o zaledwie jedną stronę) przed I. hollingtoniensis, to on miał pierwszeństwo (był nazwą ważną). Jak się jednak okazało po ponad 120 latach, I. fittoni reprezentuje nowy rodzaj iguanodonta. Nową nazwę ukuł formalnie Norman w 2010 roku, zachowując epitet gatunkowy fittoni.
W tym samym roku (lecz nieco później) Carpenter i Ishiba, niezależnie od Normana, również utworzyli dla I. fittoni nową nazwę rodzajową – Wadhurstia (nazwa odnosi się do nazwy formacji). Jest ona młodszym synonimem Hypselospinus, gdyż opiera się na tym samym holotypie (określonym przez nich BMNH R 1635a-d; dodatkowo zaliczają do niego możliwe zęby).
W 2012 roku Paul stwierdził, że wskutek braku zachodzącego materiału, Norman mógł stworzyć chimerę międzytaksonową i powołał osobną nazwę rodzajową dla materiału przypisanego do Hypselospinus fittoni (wcześniej holotypu Iguanodon hollingtoniensis) - Huxleysaurus hollingtoniensis. Nie zważywszy na te zarzuty, Norman (2013) wciąż uważa za ważnego Hypselospinus, a Wadhurstia i Huxleysaurus za młodsze synonimy (tego ostatniego także ze nomen dubium).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Hypselospinus znaczy "wysoki/długi kolec" (gr. hypselos + łac. spina) i odnosi się do wydłużonych wyrostków obecnych u kręgów zarówno grzbietowych, jak i krzyżowych oraz ogonowych.
Spis gatunków
| Hypselospinus | Norman, 2010 |
|---|---|
| = Huxleysaurus | Paul, 2012 |
| = Wadhurstia | Carpenter i Ishida, 2010 |
| ?= Darwinsaurus | Paul, 2012 |
| H. fittoni | (Lydekker, 1889) Norman, 2010 |
| = Huxleysaurus hollingtoniensis | Paul, 2012 |
| = Iguanodon fittoni | Lydekker, 1889 |
| = Wadhurstia fittoni | (Lydekker, 1889) Carpenter i Ishida, 2010 |
| ?= Darwinsaurus evolutionis | Paul, 2012 |
Bibliografia
Carpenter, K. & Ishida, Y. (2010) "Early and "Middle" Cretaceous Iguanodonts in Time and Space". Journal of Iberian Geology 36 (2): 145-164. doi:10.5209/rev_JIGE.2010.v36.n2.3
Norman, D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
Norman, D.B. (2010) "A taxonomy of iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England". Zootaxa 2489: 47–66
Norman, D.B. (2013) On the taxonomy and diversity of Wealden iguanodontian dinosaurs (Ornithischia: Ornithopoda). Revue de Paléobiologie 32 (2): 385–404. PDF.
Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009
Paul, G.S. (2012) "Notes on the rising diversity of iguanodont taxa, and iguanodonts named after Darwin, Huxley and evolutionary science". Actas de V Jornadas Internacionales sobre Paleontologia de Dinosaurios y su Entorno, Salas de los Infantes, Burgos. Colectivo de Arqueologico-Paleontologico de Salas de los Infantes (Burgos). pp. 121–131.
