Nomingia

Autor:	Korekta:
Kamil Kamiński, Marcin Pałdyna	Maciej Ziegler, Marcin Szermański, Daniel Madzia

---

Nomingia (nomingia)
Długość:	>1,5-1,8 m
Masa:	>20-55 kg
Miejsce występowania:	Mongolia (formacja Nemegt)
Czas występowania	ok. 72-69 Ma późna kreda (wczesny mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Theropoda Tetanurae Coelurosauria Oviraptorosauria
Rekonstrukcja. Autor: Smokeybjb [3].

Wstęp

Nomingia to rodzaj małego owiraptorozaura z późnej kredy Mongolii. Zwierzę to znane jest tylko z jednego, niepełnego szkieletu pozaczaszkowego oraz końcówki ogona. Nomingia została nazwana i opisana w 2000 r. przez zespół naukowców pod kierunkiem znanego mongolskiego paleontologa Rinchena Barsbolda. W pracach tych uczestniczyła również polska badaczka Halszka Osmólska.

Etymologia

Nazwa rodzajowa i epitet gatunkowy pochodzą od Nomingijn Gobi, części pustyni Gobi, gdzie odkryto szczątki tego zwierzęcia.

Materiał kopalny

Holotyp (GIN 100/119; Barsbold i in., 2000 podali numer terenowy GIN 940824) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy nie w pełni wyrośniętego osobnika (ang. subadult) obejmujący: trzy kręgi szyjne, dziesięć kręgów grzbietowych, dziesięć fragmentarycznych żeber, kilka gastralii, pięć kręgów krzyżowych, dwadzieścia cztery kręgi ogonowe (516 mm), piętnaście szewronów, kości: biodrowe (252 mm), łonowe (243 mm), kulszowe (145 mm), lewa udowa (285 mm), obie piszczelowe (355 mm) i strzałkowe (Barsbold i in., 2000; Mortimer, online).

Materiał przypisany to pygostyl, obejmujący pięć zrośniętych kręgów ogonowych (IGM 102/5) (Persons i in., 2014).

Szkielet holotypu. Autor: Jaime A. Headden [1].

Budowa

Nie znamy żadnego elementu czaszki nomingii, ale należy przypuszczać że była ona wysoka i krótka, zakończona bezzębnym dziobem. Cechą charakterystyczną tego dinozaura był stosunkowo krótki ogon składający się jedynie z 24 kręgów (Barsbold i in., 2000), z których 5 ostatnich było zrośniętych, wytwarzając pygostyl. Ów twór nie był wcześniej znany u żadnego dinozaura. Później pygostyl stwierdzono u kolejnego okazu nomingii oraz u innych owiraptorozaurów. Wg Personsa i in. (2014) struktura ta służyła przede wszystkim do popisów wewnątrzgatunkowych. Przednie kręgi ogonowe zawierały pleurocele (boczne otwory pneumatyczne). Szewrony były rozszerzone i grzbietowo-brzusznie wydłużone na większości kręgów ogonowych (z wyjątkiem pygostylu). Kość krzyżowa składała się z 5 kręgów (choć ostatni kręg grzbietowy i pierwszy ogonowy były z nią mocno zrośnięte). Kość łonowa była skierowana w dół pod kątem 20° (w stosunku do kręgosłupa), krawędź grzbietowa tej kości była wypukła wzdłuż wyrostka przedpanewkowego i pozioma wzdłuż wyrostka zapanewkowego. Wyrostkek przedpanewkowy był dłuższy od wyrostka zapanewkowego o około 25%, który był z kolei jednakowo głęboki na całej jego długości. Wyrostek biodrowy kości łonowej był dwa razy dłuższy odpowiedni wyrostek kości kulszowej (Barsbold i in., 2000). Charakterystyczna cechą nomingii był też wyraźny grzebień piszczelowo-strzałkowy na kości udowej (Mortimer, online).

Zachowane kręgi holotypu. Źródło: Barsbold I in., 2000 [2].

Pozycja filogenetyczna Nomingia jest niepewna. Wg różnych analiz mógł być członkiem Caenagnathidae lub Oviraptoridae. Zob. też Oviraptorosauria#Kladogramy.

Spis gatunków

Nomingia	Barsbold, Osmólska, Watabe, Currie i Tsongbaatar, 2000
N. gobiensis	Barsbold, Osmólska, Watabe, Currie i Tsongbaatar, 2000
= „Nomingia brevicaudia”	Skrepnick, 2000

Bibliografia

Barsbold, R., Osmólska, H,; Watabe, M., Currie, P.J., Tsogtbaatar, K. (2000). "New Oviraptorosaur (Dinosauria, Theropoda) From Mongolia: The First Dinosaur With A Pygostyle". Acta Palaeontologica Polonica. 45 (2): 97–106.

Funston, G.F., Persons, W.S., Bradley, G.J. & Currie, P.J. (2015). "New material of the large-bodied caenagnathid Caenagnathus collinsi from the Dinosaur Park Formation of Alberta, Canada" Cretaceous Research, 54, 179-187. doi:10.1016/j.cretres.2014.12.002.

Holtz, T. (2012) Dinosaurs (suplement) [4]

Mortimer, M. (online 2014) [5].

Skrepnick, M. (online 2000) [6].