Philovenator
| Autor: |
| Dawid Mika,Maciej Ziegler,Łukasz Czepiński |
| Philovenator (filowenator) | |
|---|---|
| Długość: | 50-70 cm |
| Masa: | 900 g |
| Miejsce występowania: | Chiny
(Bayan Mandahu, okolice "North Canyon", Wulatehouqi, formacja Wulansuhai) |
| Czas występowania | 83,5-70,6 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Ryc. 1. Rekonstrukcja przyżyciowa filowenatora | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Filowenator (Philovenator) to rodzaj troodontyda z późnej kredy Chin.
Historia odkrycia
W 1988 odbyła się chińsko-kanadyjska ekspedycja (w ramach tzw. Dinosaur Project) do Bayan Mandahu w Mongolii Wewnętrznej. Jej rezultatem było odnalezienie licznych szczątków późnokredowych kręgowców, w tym niekompletnych kończyn tylnych małego teropoda o ciekawej budowie. Trafiły one do Instytutu Paleontologii Kręgowców i Paleoantropologii w Beijing, gdzie skatalogowane je jako IVPP V 1057. Poprawnie stwierdzono też, że ich właścicielem był troodontyd, nie pokuszono się jednak o identyfikację rodzajową. Potem zauważano podobieństwo IVPP V 1057 do skamielin Sauronithoides mongoliensis, by wreszcie ostatecznie stwierdzić, że fauna Bayan Mandahu jest identyczna do tej znanej z formacji Djadochta (gdzie odkryto S. mongoliensis). Tym samym zasugerowano przynależność tajemniczych kończyn tylnych do zauronithoidesa. Ponieważ były one znacznie mniejsze niż u wszystkich znanych ówczas troodontydów, stwierdzono ich pochodzenie od osobnika młodego (Currie i Peng, 1994). Dopiero odkrycie w Bayan Mandahu troodontyda Linhevenator tani rzuciło nowe światło na IVPP V 1057. Okazało się bowiem, że morfologicznie bardziej przypomina on L. tani niż S. mongoliensis. Skłoniło to badaczy do dokładniejszych analiz, których wynikiem było wyodrębnienie na podstawie IVPP V 1057 nowego rodzaju teropoda - Philovenator.
Etymologia
Nazwę rodzajową Philovenator można tłumaczyć - co zauważyli już twórcy jego opisu - na dwa sposoby:
- jako "łowcę Phila" (zdrobnionej formy imienia Philip)
- jako "kochającego łowcę" (z greckiego słowa philein - kochać oraz łacińskiego venator - łowca). Odnosiła by ona więc do domniemanego upodobania naszego teropoda do łowów i może być nietrafna - bowiem sugeruje się, że czesć troodontydów była wszystkożerna bądź roślinożerna. Tak więc do czasu znalezienie czaszki, nie można być całkowicie pewnym co do diety filowenatora.
W każdym razie epitet gatunkowy (curriei) honoruje Philiipa J. Curie, wybitnego paleontologa, który swoje badania prowadził głównie nad celozaurami, w tym IVPP V 10597.
Materiał kopalny
Holotyp filowenatora jest oznaczony jako IVPP V 10597 i zawiera prawie kompletne kończyny tylne, w tym: dobrze zachowaną piszczel, niekompletną kość udową, niekompletną kość strzałkową, kości piętowo-skokowe, tylną cześć trzeciej i czwartej kości stępu, kości śródstopia (I-V), paliczki (I-1, II-1, II-2, II-3, III-1, III-2, IV-1, IV-2, IV-3, IV-4 i IV-5.
Diagnoza
Różny od innych przedstawicieli Troodontidae obecnością następującym cech: duży wyrostek na trzonku kości piszczelowej, lekko proksymalny do jej tylnego końca, płytkokształtny wyrostek goleniowy znacząco rozszerzający się ku przodowi, głębokie przednio-tylne skokowo-piętowe hemicondyles oddzielone głębokim i wąskim otworem, proporcjonalnie nadzwyczajnie długie i smukłe kości śródstopia (stosunek długości kości śródstopia/piszczel 1,25, długość/szerokość kości śródstopia 22), przedniotylna głębokość jest znacznie większa niż poprzeczna szerokość środkowej części (mid-shaft?) śródstopia i wyraźny, wysłużony tylny grzbiet znajduje się na większości długości IV k. śródstopia i jest równa długości trzonu tej kości
Ontogeneza
Badania histologiczne holotypu filowenatora, wykazało, że w chwili śmierci miał on co najmniej dwa lata. Tymczasem kilka cech morfologii zwierzęta sugerowało jego młodocianość. Jednakże jest to mało prawdopodobne -oznaczało by bowiem na bardzo wolne tempo wzrostu "kochającego łowcy", niepodobne do występującego u innych teropodów. Szereg cech (np. dobrze rozwinięte powierzchnie stawowe, zrośnięcie kości skokowo-piętowych) wskazuje, że IVPP V 10597 reprezentuje dość zaawansowane studium rozwoju ontogenicznego. Tak więć najprawdopodobniej mamy do czynienia z młodym osobnikiem dorosłym.
Pozycja systematyczna
W celu ustalenia pozycji systematycznej "kochającego łowcy" przeprowadzono analizę filogenetyczną. Uproszczony ścisły konsens 36 najbardziej parsymonicznych gałęzi filogenetycznych wskazał, że Philovenator curriei z Troodon, Zanabazar, Linhevenator i Saurornithoides tworzy klad, w którego obrębie nie można jednakże wyróżnić dokładniejszych pokrewieństw. Tymczasem konsens 8 najbardziej parsymonicznych gałęzi filogenetycznych sugeruje, że Philovenator jest taksonem siostrzanym dla Linhevenator.
Spis gatunków
| Philovenator | Xu, Zhao, Sullivan, Tan, Sander i Ma, 2012 |
|---|---|
| P. curriei | Xu, Zhao, Sullivan, Tan, Sander i Ma, 2012 |
Bibliografia
Xu Xing, Zhao Ji, Corwin Sullivan, Tan Qing-Wei, Martin Sanderi Ma Qing-Yu (2012). "The taxonomy of the troodontid IVPP V 10597 reconsidered" Vertebrata PalAsiatica 50 (2): 140–150.
