Phuwiangosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 1: | Linia 1: | ||
UWAGA - HASŁO W TRAKCIE PRZEBUDOWY. WIELE INFORMACJI JEST NIEOSTATECZNYCH. | UWAGA - HASŁO W TRAKCIE PRZEBUDOWY. WIELE INFORMACJI JEST NIEOSTATECZNYCH. | ||
| − | Do poprawy: filogeneza | + | Do poprawy: filogeneza, materiał i jego historia; [http://dinosauria.academia.edu/JeanLeLoeuff/Papers/367064/A_new_skeleton_of_Phuwiangosaurus_sirindhornae_Dinosauria_Sauropoda_from_NE_Thailand], [http://dinosauria.academia.edu/JeanLeLoeuff/Papers/309272/Description_of_topotypes_of_Phuwiangosaurus_sirindhornae_a_sauropod_from_the_Sao_Khua_Formation_Early_Cretaceous_of_Thailand_and_their_phylogenetic_implications]<small> |
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Autor: | | Autor: | ||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|- | |- | ||
| [[Maciej Ziegler]] | | [[Maciej Ziegler]] | ||
| + | [[Marcin Szermański]] | ||
| [[Tomasz Sokołowski]] | | [[Tomasz Sokołowski]] | ||
|} | |} | ||
| Linia 17: | Linia 18: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| − | | 15- | + | | 15-20 m |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
| − | | | + | | 17 t |
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| − | | [[Tajlandia]] - prowincja Khon Kaen i Kalasin | + | | [[Tajlandia]] - prowincja Khon Kaen (Phu Wiang) |
| + | |||
| + | i prowincja Kalasin | ||
<small>([[formacja Sao Khua]] - grupa Khorat)</small> | <small>([[formacja Sao Khua]] - grupa Khorat)</small> | ||
| Linia 46: | Linia 49: | ||
[[Neosauropoda]] | [[Neosauropoda]] | ||
| + | |||
| + | [[Macronaria]] | ||
[[Titanosauriformes]] | [[Titanosauriformes]] | ||
| Linia 56: | Linia 61: | ||
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Phuwiangosaurus.jpg|400px]] | | colspan=2 |[[Plik:Phuwiangosaurus.jpg|400px]] | ||
| − | <small>Zrekonstruowany szkielet ''Phuwiangosaurus''. Źródło: Suteethorn i in., 2009.</small> | + | <small>Zrekonstruowany szkielet ''Phuwiangosaurus''. Zacienione kości to materiał |
| + | |||
| + | z lokalizacji Ban Na Khrai. Źródło: Suteethorn i in., 2009.</small> | ||
|- | |- | ||
! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
| Linia 62: | Linia 69: | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| − | + | Phu Wiang, Tailand|formacja [[Sao Khua]], Phu Wiang, prowincja Khon Kaen, [[Tajlandia]]|<small>''[[Phuwiangosaurus]] sirindhornae'' - '''SM PW1-0001 do SM PW1-0022''' ([[holotyp]]) oraz '''SM PW1-23 i SM PW1-24''' ([[topotyp]]).<br> | |
| − | Kalasin, Tailand|formacja [[Sao Khua]], prowincja Kalasin, [[Tajlandia]]|<small>''[[Phuwiangosaurus]] sirindhornae'' - '''materiał przypisany | + | Kalasin, Tailand|formacja [[Sao Khua]], prowincja Kalasin, [[Tajlandia]]|<small>''[[Phuwiangosaurus]] sirindhornae'' - '''materiał przypisany SM K11-0001 do SMK11-0167'''. |
</display_points> | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Phuwiangosaurus'' był zauropodem żyją
cym we wczesnej kredzie w południowo-wschodniej Azji. Szczą
tki odnaleziono na terytorium Tajlandii. Fuwiangozaur wyglą
dał jak typowy zauropod - miał małą
głowę umieszczoną
na długiej szyi, obszerne ciało dźwigane przez cztery masywne nogi i długi ogon. | + | ''Phuwiangosaurus'' był zauropodem żyją
cym we wczesnej kredzie w południowo-wschodniej Azji. Szczą
tki odnaleziono na terytorium Tajlandii. Fuwiangozaur wyglą
dał jak typowy zauropod - miał małą
głowę umieszczoną
na długiej szyi, obszerne ciało dźwigane przez cztery masywne nogi i długi ogon. Ocenia się go na 15-20 metrów długości i 17 ton. Jeżeli szacunki są trafne, to fuwiangozaur był średniej wielkości zauropodem. |
==Środowisko życia== | ==Środowisko życia== | ||
| Linia 74: | Linia 81: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | + | [[Holotyp]] (PW1-0001 do SM PW1-0022) to kompletny w 10% i częściowo artykułowany szkielet, zawierają
cy trzy kręgi szyjne, trzy grzbietowe, kilka żeber, obie łopatki, lewą
kość ramienną
i lewą kość łokciową, kości miednicy (obie łonowe i obie kulszowe), obie kości udowe, lewą
kość strzałkową
, żebro i/lub(?) szewron. | |
| + | |||
| + | [[Topotyp]] to tylny (SM PW1-23) i przedni (SM PW1-24) kręg ogonowy. | ||
| + | |||
| + | Materiał przypisany: | ||
| − | [[ | + | Większość elementów pozaczaszkowych zauropodów z Phu Wiang i obszarów Kalasin składające się na 7 osobników, w tym młode i osobniki młodociane opisane przez [[Martin]]a ([[1994]]) i [[Martin]]a i in. ([[1999]]). |
| − | + | Wszystkie zauropodowe szczątki ze złoża K11 (SM K11-0001 do SMK11-0167) to: elementy czaszki: prawa k. czołowa (SM K11-0001), prawa k. zaoczodołowa (SM K11-0002), prawy brzeg łuskowy (''squamosal'' - SM K11-0003), lewa k. kwadratowa (SMK11-0004), prawa k. kwadratowa (SM K11-0005), puszka mózgówa (SMK11-0006), boczny sfenoid-oczodołowy sfenoid (''laterosphenoid–orbitosphenoid'' - SMK11-0007), izolowany ząb (SMK11-0008); szkielet pozaczaszkowy zawiera: częściowo artykułowany kręg ogonowy i trzon kręgu ogonowego bez 2 lub 3 kręgów szynych, czaszkowe(??) kręgi grzbietowe (''cranial dorsal vertebrae''), większość czaszkowych(??) kręgów ogonowych, elementy kończyn przednich i dystalne elementy kończyn tylnych. Jest on kompletny w 60% (odnalezione 167 elementy z szacowanych 284) i prawdopodobnie pochodzą od jednego osobnika. Jest on mniejszy od [[holotyp]]u - jego kość udowa jest mniejsza o 25%. | |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 86: | Linia 97: | ||
Począ
tkowo trudno było zaliczyć fuwiangozaura do konkretnej grupy zauropodów. Obecnie, dzięki odkryciu wielu zauropodów z grupy [[Titanosauriformes]] i kladystyce, fuwiangozaur uważany jest za somfospondyla (przedstawiciela [[Titanosauriformes]] bliższego ''[[Saltasaurus]]'' niż ''[[Brachiosaurus]]''). | Począ
tkowo trudno było zaliczyć fuwiangozaura do konkretnej grupy zauropodów. Obecnie, dzięki odkryciu wielu zauropodów z grupy [[Titanosauriformes]] i kladystyce, fuwiangozaur uważany jest za somfospondyla (przedstawiciela [[Titanosauriformes]] bliższego ''[[Saltasaurus]]'' niż ''[[Brachiosaurus]]''). | ||
| − | W analizie kladystycznej Gonzáleza Riga i współpracowników ([[2008]]), przeprowadzonej w zwią
zku z opisaniem ''[[Malarguesaurus]]'', okazało się że jest on siostrzanym | + | W analizie kladystycznej Gonzáleza Riga i współpracowników ([[2008]]), przeprowadzonej w zwią
zku z opisaniem ''[[Malarguesaurus]]'', okazało się że jest on siostrzanym [[takson]]em ''Phuwiangosaurus'' oraz że oba te [[rodzaj]]e wraz z ''[[Ligabuesaurus]]'' są
wśród somfospondydów najbardziej zaawansowane i najbliżej spokrewnione z [[Titanosauria]]. |
Z kolei w innej analizie [[Canudo]] i współpracowników ([[2008]]), ''Phuwiangosaurus'' tworzy [[klad]] z ''[[Andesaurus]]'' oraz ''[[Cedarosaurus]]'' (uważanym wcześniej za brachiozauryda). Według tej analizy fuwiangozaur jest tytanozaurem (czyli należy do kladu tworzonego przez wszystkich potomków najmłodszego wspólnego przodka ''[[Andesaurus]]'', ''[[Saltasaurus]]'') i należy do [[Andesauroidea]] (czyli kladu tytanozaurów bliżej spokrewnionych z ''[[Andesaurus]]'' niż z ''[[Saltasaurus]]''). | Z kolei w innej analizie [[Canudo]] i współpracowników ([[2008]]), ''Phuwiangosaurus'' tworzy [[klad]] z ''[[Andesaurus]]'' oraz ''[[Cedarosaurus]]'' (uważanym wcześniej za brachiozauryda). Według tej analizy fuwiangozaur jest tytanozaurem (czyli należy do kladu tworzonego przez wszystkich potomków najmłodszego wspólnego przodka ''[[Andesaurus]]'', ''[[Saltasaurus]]'') i należy do [[Andesauroidea]] (czyli kladu tytanozaurów bliżej spokrewnionych z ''[[Andesaurus]]'' niż z ''[[Saltasaurus]]''). | ||
| Linia 109: | Linia 120: | ||
==Wybrana bibliografia== | ==Wybrana bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| + | Canudo, José I.; Royo-Torres, Rafael; and Cuenca-Bescós, Gloria (2008). "A new sauropod: Tastavinsaurus sanzi gen. et sp. nov. from the Early Cretaceous (Aptian) of Spain". Journal of Vertebrate Paleontology 28 (3): 712-731 | ||
| + | |||
González Riga, Bernardo J.; Previtera, Elena; and Pirrone, Cecilia A. (2008). "Malarguesaurus florenciae gen. et sp. nov., a new titanosauriform (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Mendoza, Argentina". Cretaceous Research | González Riga, Bernardo J.; Previtera, Elena; and Pirrone, Cecilia A. (2008). "Malarguesaurus florenciae gen. et sp. nov., a new titanosauriform (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Mendoza, Argentina". Cretaceous Research | ||
| − | |||
| − | |||
Hocknull, Scott A.; White, Matt A.; Tischler, Travis R.; Cook, Alex G.; Calleja, Naomi D.; Sloan, Trish; and Elliott, David A. (2009). Sereno, Paul. ed. "New Mid-Cretaceous (Latest Albian) Dinosaurs from Winton, Queensland, Australia". PLoS ONE 4 (7): e6190. doi:10.1371/journal.pone.0006190. PMC 2703565. PMID 19584929 | Hocknull, Scott A.; White, Matt A.; Tischler, Travis R.; Cook, Alex G.; Calleja, Naomi D.; Sloan, Trish; and Elliott, David A. (2009). Sereno, Paul. ed. "New Mid-Cretaceous (Latest Albian) Dinosaurs from Winton, Queensland, Australia". PLoS ONE 4 (7): e6190. doi:10.1371/journal.pone.0006190. PMC 2703565. PMID 19584929 | ||
| Linia 121: | Linia 132: | ||
http://dml.cmnh.org/2009Mar/msg00027.html | http://dml.cmnh.org/2009Mar/msg00027.html | ||
| − | + | Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford | |
| + | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 13:05, 8 maj 2012
UWAGA - HASŁO W TRAKCIE PRZEBUDOWY. WIELE INFORMACJI JEST NIEOSTATECZNYCH.
Do poprawy: filogeneza, materiał i jego historia; [1], [2]
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Tomasz Sokołowski |
| Phuwiangosaurus (fuwiangozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 15-20 m |
| Masa: | 17 t |
| Miejsce występowania: | Tajlandia - prowincja Khon Kaen (Phu Wiang)
i prowincja Kalasin (formacja Sao Khua - grupa Khorat) |
| Czas występowania | 130-112 Ma |
| Systematyka | Dinosauria
? Titanosauria (? Laurasiformes) |
Zrekonstruowany szkielet Phuwiangosaurus. Zacienione kości to materiał z lokalizacji Ban Na Khrai. Źródło: Suteethorn i in., 2009. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Phuwiangosaurus był zauropodem żyją cym we wczesnej kredzie w południowo-wschodniej Azji. Szczą tki odnaleziono na terytorium Tajlandii. Fuwiangozaur wyglą dał jak typowy zauropod - miał małą głowę umieszczoną na długiej szyi, obszerne ciało dźwigane przez cztery masywne nogi i długi ogon. Ocenia się go na 15-20 metrów długości i 17 ton. Jeżeli szacunki są trafne, to fuwiangozaur był średniej wielkości zauropodem.
Środowisko życia
Inne dinozaury znalezione w formacji, z której znany jest fuwiangozaur to prawdopodobny karnozaur Siamotyrannus, znany z zębów Siamosaurus i ornitomimozaur Kinnareemimus.
Materiał kopalny
Holotyp (PW1-0001 do SM PW1-0022) to kompletny w 10% i częściowo artykułowany szkielet, zawierają cy trzy kręgi szyjne, trzy grzbietowe, kilka żeber, obie łopatki, lewą kość ramienną i lewą kość łokciową, kości miednicy (obie łonowe i obie kulszowe), obie kości udowe, lewą kość strzałkową , żebro i/lub(?) szewron.
Topotyp to tylny (SM PW1-23) i przedni (SM PW1-24) kręg ogonowy.
Materiał przypisany:
Większość elementów pozaczaszkowych zauropodów z Phu Wiang i obszarów Kalasin składające się na 7 osobników, w tym młode i osobniki młodociane opisane przez Martina (1994) i Martina i in. (1999).
Wszystkie zauropodowe szczątki ze złoża K11 (SM K11-0001 do SMK11-0167) to: elementy czaszki: prawa k. czołowa (SM K11-0001), prawa k. zaoczodołowa (SM K11-0002), prawy brzeg łuskowy (squamosal - SM K11-0003), lewa k. kwadratowa (SMK11-0004), prawa k. kwadratowa (SM K11-0005), puszka mózgówa (SMK11-0006), boczny sfenoid-oczodołowy sfenoid (laterosphenoid–orbitosphenoid - SMK11-0007), izolowany ząb (SMK11-0008); szkielet pozaczaszkowy zawiera: częściowo artykułowany kręg ogonowy i trzon kręgu ogonowego bez 2 lub 3 kręgów szynych, czaszkowe(??) kręgi grzbietowe (cranial dorsal vertebrae), większość czaszkowych(??) kręgów ogonowych, elementy kończyn przednich i dystalne elementy kończyn tylnych. Jest on kompletny w 60% (odnalezione 167 elementy z szacowanych 284) i prawdopodobnie pochodzą od jednego osobnika. Jest on mniejszy od holotypu - jego kość udowa jest mniejsza o 25%.
Etymologia
Phuwiangosaurus znaczy "jaszczur z Phu Wiang". Phu Wiang to nazwa parku narodowego i dystryktu, na których terenie znaleziono szczą tki zauropoda. Epitet gatunkowy (sirindhornae) został nadany na cześć Księżniczki Maha Chakri Sirindhorn, drugiej córki króla Tajlandii Bhumibol Adulyadej, znanej z zamiłowania do geologii i paleontologii.
Pozycja systematyczna
Począ tkowo trudno było zaliczyć fuwiangozaura do konkretnej grupy zauropodów. Obecnie, dzięki odkryciu wielu zauropodów z grupy Titanosauriformes i kladystyce, fuwiangozaur uważany jest za somfospondyla (przedstawiciela Titanosauriformes bliższego Saltasaurus niż Brachiosaurus).
W analizie kladystycznej Gonzáleza Riga i współpracowników (2008), przeprowadzonej w zwią zku z opisaniem Malarguesaurus, okazało się że jest on siostrzanym taksonem Phuwiangosaurus oraz że oba te rodzaje wraz z Ligabuesaurus są wśród somfospondydów najbardziej zaawansowane i najbliżej spokrewnione z Titanosauria.
Z kolei w innej analizie Canudo i współpracowników (2008), Phuwiangosaurus tworzy klad z Andesaurus oraz Cedarosaurus (uważanym wcześniej za brachiozauryda). Według tej analizy fuwiangozaur jest tytanozaurem (czyli należy do kladu tworzonego przez wszystkich potomków najmłodszego wspólnego przodka Andesaurus, Saltasaurus) i należy do Andesauroidea (czyli kladu tytanozaurów bliżej spokrewnionych z Andesaurus niż z Saltasaurus).
Według autorów opisu Tangvayosaurus dinozaur ten jest bliskim krewnym fuwiangozaura.
W analizie Hocknulla i in. (2009) należy do Laurasiformes w ramach Somphospondyli.
W analizie z pracy doktorskiej José Luisa Barco (2009) Phuwiangosaurus jest członkiem kladu siostrzanego do Titanosauriformes wraz z Aragosaurus, Tastavinsaurus, Cedarosaurus i Venenosaurus.
W analizach Royo-Torresa i in. (2012) Phuwiangosaurus jest najbardziej bazalnym przedstawicielem Somphospondyli.
Spis gatunków
| Phuwiangosaurus | Martin, Buffetaut i Suteethorn, 1994 |
|---|---|
| P. sirindhornae | Martin, Buffetaut i Suteethorn, 1994 |
Wybrana bibliografia
Canudo, José I.; Royo-Torres, Rafael; and Cuenca-Bescós, Gloria (2008). "A new sauropod: Tastavinsaurus sanzi gen. et sp. nov. from the Early Cretaceous (Aptian) of Spain". Journal of Vertebrate Paleontology 28 (3): 712-731
González Riga, Bernardo J.; Previtera, Elena; and Pirrone, Cecilia A. (2008). "Malarguesaurus florenciae gen. et sp. nov., a new titanosauriform (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Mendoza, Argentina". Cretaceous Research
Hocknull, Scott A.; White, Matt A.; Tischler, Travis R.; Cook, Alex G.; Calleja, Naomi D.; Sloan, Trish; and Elliott, David A. (2009). Sereno, Paul. ed. "New Mid-Cretaceous (Latest Albian) Dinosaurs from Winton, Queensland, Australia". PLoS ONE 4 (7): e6190. doi:10.1371/journal.pone.0006190. PMC 2703565. PMID 19584929
Suteethorn, S.; Le Loeuff, J.; Buffetaut, E.; Suteethorn V.; Talubmook C.; and Chonglakmani C. (2009) A new skeleton of Phuwiangosaurus sirindhornae (Dinosauria, Sauropoda) from NE Thailand. Geological Society, London, Special Publications; v. 315; p. 189-215. doi:10.1144/SP315.14
Suteethorn, S.; Le Loeuff, J.; Buffetaut, E.; Suteethorn V. (2010) Description of topotypes of Phuwiangosaurus sirindhornae, a sauropod from the Sao Khua Formation (Early Cretaceous) of Thailand, and their phylogenetic implications. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie – Abhandlungen”. 256 (1), s. 109–121. doi:10.1127/0077-7749/2010/0036
http://dml.cmnh.org/2009Mar/msg00027.html
Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
