Tuojiangosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
(+ górny wiek za Li i in. 2018; opis do weryfikacji) |
m |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Tuojiangosaurus''}} | {{DISPLAYTITLE:''Tuojiangosaurus''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Maciej Ziegler]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Tomasz Sokołowski]], [[Krzysztof Lichota]], [[Adrian Tkocz]], [[Marcin Szermański]] |
| − | + | |nazwa = ''Tuojiangosaurus'' (tuodziangozaur/tuokiangozaur) | |
| − | + | |długość = 6,5 m <ref name=Paul2016>Paul, G.S. (2016). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs: 2nd Edition" wyd. Princeton University.</ref> | |
| − | + | |wysokość = | |
| − | + | |masa = 2,8 t <ref name=Paul2016></ref> | |
| − | | [[Tomasz Sokołowski]] | + | |dieta = roślinożerny |
| − | + | |miejsce = [[Chiny]] - Syczuan | |
| − | [[Krzysztof Lichota]] | + | <small>(górna część [[formacja|formacji]] [[Shaximiao]]<br>[=formacja [[Shangshaximiao]]])</small> |
| − | + | |czas = {{Występowanie|157|145}} | |
| − | [[Adrian Tkocz]] | ||
| − | |||
| − | [[Marcin Szermański]] | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | [[Chiny]] - Syczuan | ||
| − | <small>(górna część [[formacja|formacji]] [[Shaximiao]] [=formacja [[Shangshaximiao]]])</small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<small>[[późna jura]] (?[[kimeryd]]-?[[tyton]]<ref>Najwcześniejsze warstwy dolnej części formacji [[Shaximiao]] (dolna część nazywana jest również formacją [[Xiashaximiao]]) zostały wydatowane na 160-159 Ma (Wang i in., 2018; Moore i in., 2020). Wiek górnej części formacji [[Shaximiao]] (nazywanych również formacją [[Shangshaximiao]]) nie jest pewny. Moore i in. (2020) arbitralnie przyjęli [[kimeryd]] i pierwszą połowę [[tyton]]u. W haśle również przyjęto arbitralnie przyjęto początek kimerydu jako najstarszy możliwy wiek górnej części formacji Shaximiao. Środkowe warstwy młodszej formacji [[Suining]] mają maksymalny wiek 144 Ma (Li i in., 2018), zatem w haśle przyjęto 145 Ma jako górną granicę zasięgu górnej części formacji Shaximiao.</ref>)</small> | <small>[[późna jura]] (?[[kimeryd]]-?[[tyton]]<ref>Najwcześniejsze warstwy dolnej części formacji [[Shaximiao]] (dolna część nazywana jest również formacją [[Xiashaximiao]]) zostały wydatowane na 160-159 Ma (Wang i in., 2018; Moore i in., 2020). Wiek górnej części formacji [[Shaximiao]] (nazywanych również formacją [[Shangshaximiao]]) nie jest pewny. Moore i in. (2020) arbitralnie przyjęli [[kimeryd]] i pierwszą połowę [[tyton]]u. W haśle również przyjęto arbitralnie przyjęto początek kimerydu jako najstarszy możliwy wiek górnej części formacji Shaximiao. Środkowe warstwy młodszej formacji [[Suining]] mają maksymalny wiek 144 Ma (Li i in., 2018), zatem w haśle przyjęto 145 Ma jako górną granicę zasięgu górnej części formacji Shaximiao.</ref>)</small> | ||
| − | | | + | |systematyka = |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | |||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| Linia 51: | Linia 24: | ||
? [[Stegosaurinae]] | ? [[Stegosaurinae]] | ||
| − | | | + | |grafika = Tuojiangosaurus multispinus life restoration.jpg |
| − | + | |podpis = Rekonstrukcja. Autor: Paleocolour [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tuojiangosaurus_multispinus_life_restoration.jpg?uselang=en] | |
| − | + | |PorównanieGrupa = | |
| − | | | + | |PorównanieDługość = |
| − | + | |mapa = | |
| − | | | ||
| − | | | ||
<display_points type="terrain" zoom=3> | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
28.4° N, 104.8° E~Wujiaba Dam Quarry, Zigong | 28.4° N, 104.8° E~Wujiaba Dam Quarry, Zigong | ||
</display_points> | </display_points> | ||
| − | + | }} | |
| − | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
''Tuojiangosaurus'' to stegozaur żyjący w późnej jurze na terenie obecnych Chin. | ''Tuojiangosaurus'' to stegozaur żyjący w późnej jurze na terenie obecnych Chin. | ||
Jest obecnie największym znanym azjatyckim przedstawicielem tej grupy dinozaurów. Tuodziangozaur został opisany w [[1977]] roku przez chińskich naukowców ([[Dong]]a, [[Li]], [[Zhou]] i [[Zhang]]a) dokładnie sto lat po [[rodzaj]]u ''[[Stegosaurus]]''. | Jest obecnie największym znanym azjatyckim przedstawicielem tej grupy dinozaurów. Tuodziangozaur został opisany w [[1977]] roku przez chińskich naukowców ([[Dong]]a, [[Li]], [[Zhou]] i [[Zhang]]a) dokładnie sto lat po [[rodzaj]]u ''[[Stegosaurus]]''. | ||
| + | |||
| + | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Plik:Tuojiangosaurus.jpg|300px|thumb|right|Holotyp ''Tuojiangosaurus''. Autor: Scott Hartman, 2007 [https://www.skeletaldrawing.com/ornithiscians/tuojiangosaurus]]] | ||
| + | Znaleziono dwa osobniki: | ||
| + | |||
| + | - [[Holotyp]] (CV 209) to niemal kompletny szkielet, w którym brakuje tylko części czaszki i dolnej szczęki, kilku [[kręg]]ów szyjnych i ogonowych oraz dolnych elementów kończyn. | ||
| + | |||
| + | - [[Paratyp]] (CV 210). Elementy wydobyte nie zostały umieszczone w wykazie przez [[Dong]]a i in. ani w deskrypcji ''Tuojiangosaurus'' ani w późniejszej pracy Donga z roku 1983. Później inni naukowcy przypisali do tuodziangozaura części czaszki, łopatki, kręgi ogonowe i elementy pancerza. Dong zanotował tylko część bloku biodrowo-krzyżowego. | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
''Tuojiangosaurus'' miał dość krótkie kończyny. Jego opancerzenie składało się z dwóch rzędów trójkątnych płyt ciągnących się od szyi do ogona. Całkowita liczba płyt to 30-34. Największe mieściły się na grzbiecie zwierzęcia, zmniejszając się stopniowo w kierunkach ku końcowi ogona. Dodatkowo tuodziangozaur posiadał cztery kolce na końcu ogona, choć Paul uważa, że miał jeszcze jedną, ostatnią parę skierowanych poziomo kolców. Prawdopodobnie posiadał też długi na 84 cm kolec na każdej łopatce, lecz niektórzy uważają, że ten kolec pochodzi od nieopisanego jeszcze [[stegozaur]]a "[[Yingshanosaurus]]". W przeciwieństwie do innych stegozaurów, których nozdrza były skierowane na boki, u ''Tuojiangosaurus'' były one przemieszczone ku górze. | ''Tuojiangosaurus'' miał dość krótkie kończyny. Jego opancerzenie składało się z dwóch rzędów trójkątnych płyt ciągnących się od szyi do ogona. Całkowita liczba płyt to 30-34. Największe mieściły się na grzbiecie zwierzęcia, zmniejszając się stopniowo w kierunkach ku końcowi ogona. Dodatkowo tuodziangozaur posiadał cztery kolce na końcu ogona, choć Paul uważa, że miał jeszcze jedną, ostatnią parę skierowanych poziomo kolców. Prawdopodobnie posiadał też długi na 84 cm kolec na każdej łopatce, lecz niektórzy uważają, że ten kolec pochodzi od nieopisanego jeszcze [[stegozaur]]a "[[Yingshanosaurus]]". W przeciwieństwie do innych stegozaurów, których nozdrza były skierowane na boki, u ''Tuojiangosaurus'' były one przemieszczone ku górze. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Środowisko życia== | ==Środowisko życia== | ||
''Tuojiangosaurus'' jest jednym z wielu [[stegozaur]]ów znanych z górnej części formacji [[Shaximiao]]. Jego pobratymcami były ''[[Gigantspinosaurus]]'', ''[[Jiangjunosaurus]]'', ''[[Chungkingosaurus]]'' i [[nomen dubium|niepewny]] [[rodzaj]] ''[[Chialingosaurus]]'' (dwa ostatnie [[Paul]] uważa za możliwe młode ''Tuojiangosaurus''). W formacji tej znaleziono też wiele [[zauropod]]ów zaliczanych do [[rodzaj]]ów ''[[Mamenchisaurus]]'' i ''[[Omeisaurus]]'' i tajemniczego [[ornithischia|dinozaura ptasiomiednicznego]] ''[[Gongbusaurus]]''. Czołowym drapieżnikiem był wtedy [[sinraptoryd]] ''[[Yangchuanosaurus]]''. | ''Tuojiangosaurus'' jest jednym z wielu [[stegozaur]]ów znanych z górnej części formacji [[Shaximiao]]. Jego pobratymcami były ''[[Gigantspinosaurus]]'', ''[[Jiangjunosaurus]]'', ''[[Chungkingosaurus]]'' i [[nomen dubium|niepewny]] [[rodzaj]] ''[[Chialingosaurus]]'' (dwa ostatnie [[Paul]] uważa za możliwe młode ''Tuojiangosaurus''). W formacji tej znaleziono też wiele [[zauropod]]ów zaliczanych do [[rodzaj]]ów ''[[Mamenchisaurus]]'' i ''[[Omeisaurus]]'' i tajemniczego [[ornithischia|dinozaura ptasiomiednicznego]] ''[[Gongbusaurus]]''. Czołowym drapieżnikiem był wtedy [[sinraptoryd]] ''[[Yangchuanosaurus]]''. | ||
| − | == | + | ==Etymologia== |
| − | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Tuojiangosaurus'' znaczy "jaszczur znad rzeki Tuo Jiang", płynącej przez prowincję Syczuan, w której znaleziono szczątki. Epitet [[gatunek|gatunkowy]] oznacza "mający wiele kolców". | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 95: | Linia 66: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| + | Dong, Z., Li X., & Zhou Shiwu, 1977. "On the Stegosaurian remin from Zigong (Tzekung), Zsechuan Province". Vertebrata Palasiatica, 15(4): 307–312 | ||
| + | |||
Galton, P.M. & Upchurch, P. (2004) "Stegosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" University of California Press, Berkeley, 343–362. | Galton, P.M. & Upchurch, P. (2004) "Stegosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" University of California Press, Berkeley, 343–362. | ||
| Linia 104: | Linia 77: | ||
Moore, A.J., Upchurch, P., Barrett, P.M., Clark, J.M., & Xing, X. (2020) "Osteology of Klamelisaurus gobiensis (Dinosauria, Eusauropoda) and the evolutionary history of Middle–Late Jurassic Chinese sauropods" Journal of Systematic Palaeontology, 18(16), 1299-1393. [[doi:10.1080/14772019.2020.1759706]] | Moore, A.J., Upchurch, P., Barrett, P.M., Clark, J.M., & Xing, X. (2020) "Osteology of Klamelisaurus gobiensis (Dinosauria, Eusauropoda) and the evolutionary history of Middle–Late Jurassic Chinese sauropods" Journal of Systematic Palaeontology, 18(16), 1299-1393. [[doi:10.1080/14772019.2020.1759706]] | ||
| + | |||
| + | Paul, G.S. (2016). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs: 2nd Edition" wyd. Princeton University. | ||
Wang, J., Ye, Y., Pei, R., Tian, Y., Feng, C., Zheng, D., & Chang, S. C. (2018) "Age of Jurassic basal sauropods in Sichuan, China: A reappraisal of basal sauropod evolution" GSA Bulletin, 130(9-10), 1493-1500. [[doi:10.1130/B31910.1]] | Wang, J., Ye, Y., Pei, R., Tian, Y., Feng, C., Zheng, D., & Chang, S. C. (2018) "Age of Jurassic basal sauropods in Sichuan, China: A reappraisal of basal sauropod evolution" GSA Bulletin, 130(9-10), 1493-1500. [[doi:10.1130/B31910.1]] | ||
| Linia 113: | Linia 88: | ||
http://www.dinosauria.com/dml/names/dinot.htm | http://www.dinosauria.com/dml/names/dinot.htm | ||
| − | |||
<references/></small> | <references/></small> | ||
Wersja z 22:17, 14 wrz 2022
| Autor: | Maciej Ziegler |
| Korekta: | Tomasz Sokołowski, Krzysztof Lichota, Adrian Tkocz, Marcin Szermański |
| Tuojiangosaurus (tuodziangozaur/tuokiangozaur) | |
|---|---|
| Długość | 6,5 m [1] |
| Masa | 2,8 t [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Chiny - Syczuan
(górna część formacji Shaximiao |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja. Autor: Paleocolour [2] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Tuojiangosaurus to stegozaur żyjący w późnej jurze na terenie obecnych Chin.
Jest obecnie największym znanym azjatyckim przedstawicielem tej grupy dinozaurów. Tuodziangozaur został opisany w 1977 roku przez chińskich naukowców (Donga, Li, Zhou i Zhanga) dokładnie sto lat po rodzaju Stegosaurus.
Materiał kopalny
Znaleziono dwa osobniki:
- Holotyp (CV 209) to niemal kompletny szkielet, w którym brakuje tylko części czaszki i dolnej szczęki, kilku kręgów szyjnych i ogonowych oraz dolnych elementów kończyn.
- Paratyp (CV 210). Elementy wydobyte nie zostały umieszczone w wykazie przez Donga i in. ani w deskrypcji Tuojiangosaurus ani w późniejszej pracy Donga z roku 1983. Później inni naukowcy przypisali do tuodziangozaura części czaszki, łopatki, kręgi ogonowe i elementy pancerza. Dong zanotował tylko część bloku biodrowo-krzyżowego.
Budowa
Tuojiangosaurus miał dość krótkie kończyny. Jego opancerzenie składało się z dwóch rzędów trójkątnych płyt ciągnących się od szyi do ogona. Całkowita liczba płyt to 30-34. Największe mieściły się na grzbiecie zwierzęcia, zmniejszając się stopniowo w kierunkach ku końcowi ogona. Dodatkowo tuodziangozaur posiadał cztery kolce na końcu ogona, choć Paul uważa, że miał jeszcze jedną, ostatnią parę skierowanych poziomo kolców. Prawdopodobnie posiadał też długi na 84 cm kolec na każdej łopatce, lecz niektórzy uważają, że ten kolec pochodzi od nieopisanego jeszcze stegozaura "Yingshanosaurus". W przeciwieństwie do innych stegozaurów, których nozdrza były skierowane na boki, u Tuojiangosaurus były one przemieszczone ku górze.
Środowisko życia
Tuojiangosaurus jest jednym z wielu stegozaurów znanych z górnej części formacji Shaximiao. Jego pobratymcami były Gigantspinosaurus, Jiangjunosaurus, Chungkingosaurus i niepewny rodzaj Chialingosaurus (dwa ostatnie Paul uważa za możliwe młode Tuojiangosaurus). W formacji tej znaleziono też wiele zauropodów zaliczanych do rodzajów Mamenchisaurus i Omeisaurus i tajemniczego dinozaura ptasiomiednicznego Gongbusaurus. Czołowym drapieżnikiem był wtedy sinraptoryd Yangchuanosaurus.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Tuojiangosaurus znaczy "jaszczur znad rzeki Tuo Jiang", płynącej przez prowincję Syczuan, w której znaleziono szczątki. Epitet gatunkowy oznacza "mający wiele kolców".
Spis gatunków
| Tuojiangosaurus | Dong, Li, Zhou i Zhang, 1977 |
|---|---|
| T. multispinus | Dong, Li, Zhou i Zhang, 1977 |
Bibliografia
Dong, Z., Li X., & Zhou Shiwu, 1977. "On the Stegosaurian remin from Zigong (Tzekung), Zsechuan Province". Vertebrata Palasiatica, 15(4): 307–312
Galton, P.M. & Upchurch, P. (2004) "Stegosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" University of California Press, Berkeley, 343–362.
Li, Y., He, D., Li, D., Lu, R., Fan, C., Sun, Y. & Huang, H. (2018) "Sedimentary provenance constraints on the Jurassic to Cretaceous paleogeography of Sichuan Basin, SW China" Gondwana Research, 60, 15–33. doi:10.1016/j.gr.2018.03.015
Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407. doi:10.1017/S1477201908002459
Mateus, O., Maidment, S.C.R. & Christiansen, N.A. (2009) "A new long-necked 'sauropod-mimic' stegosaur and the evolution of the plated dinosaurs" Proceeding of the Royal Society B doi: 10.1098/rspb.2008.1909
Moore, A.J., Upchurch, P., Barrett, P.M., Clark, J.M., & Xing, X. (2020) "Osteology of Klamelisaurus gobiensis (Dinosauria, Eusauropoda) and the evolutionary history of Middle–Late Jurassic Chinese sauropods" Journal of Systematic Palaeontology, 18(16), 1299-1393. doi:10.1080/14772019.2020.1759706
Paul, G.S. (2016). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs: 2nd Edition" wyd. Princeton University.
Wang, J., Ye, Y., Pei, R., Tian, Y., Feng, C., Zheng, D., & Chang, S. C. (2018) "Age of Jurassic basal sauropods in Sichuan, China: A reappraisal of basal sauropod evolution" GSA Bulletin, 130(9-10), 1493-1500. doi:10.1130/B31910.1
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=2628&Itemid=75
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=7580&Itemid=67
http://www.dinosauria.com/dml/names/dinot.htm
- ↑ 1,0 1,1 Paul, G.S. (2016). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs: 2nd Edition" wyd. Princeton University.
- ↑ Najwcześniejsze warstwy dolnej części formacji Shaximiao (dolna część nazywana jest również formacją Xiashaximiao) zostały wydatowane na 160-159 Ma (Wang i in., 2018; Moore i in., 2020). Wiek górnej części formacji Shaximiao (nazywanych również formacją Shangshaximiao) nie jest pewny. Moore i in. (2020) arbitralnie przyjęli kimeryd i pierwszą połowę tytonu. W haśle również przyjęto arbitralnie przyjęto początek kimerydu jako najstarszy możliwy wiek górnej części formacji Shaximiao. Środkowe warstwy młodszej formacji Suining mają maksymalny wiek 144 Ma (Li i in., 2018), zatem w haśle przyjęto 145 Ma jako górną granicę zasięgu górnej części formacji Shaximiao.
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tuojiangosaurus_multispinus_life_restoration.jpg?uselang=en){kind=link}