Chiappeavis

Autor:	Paweł Konarzewski
Korekta:	Michał Siedlecki

---

Chiappeavis
Masa	205 g
Dieta	nieznana
Miejsce	Chiny - Liaoning (formacja Jiufotang)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 120-113 Ma wczesna kreda (apt)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Avialae Pygostylia Ornithothoraces Enantiornithes Pengornithidae
Rekonstrukcja przyżyciowa Chiappeavis. Autor: Luxquine [1]

Wstęp

Chiappeavis to ptak z kladu Enantiornithes żyjący we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszych Chin. Miller i wspólnicy (2023) na podstawie zebranych danych o przedstawicielach Pengornithidae nie byli w stanie ustalić dokładnej diety opisywanego ptaka. Według Mortimera (online) Chiappeavis jest synonimem Pengornis.

Materiał kopalny

Holotyp (STM29-11) to prawie komplety i artykułowany szkielet młodocianego osobnika znajdujący się w płycie skalnej. Zachowały się również odciski piór na skrzydłach i ogonie.

Budowa

Czaszka Chiappeavis była trójkątna w widoku bocznym i miała tempo zakończony pysk. Końcówka żuchwy była lekko zadarta do góry ze względu na wypukły spód kości przedszczękowej. Kości te nie były ze sobą zrośnięte podobnie jak u innych przedstawicieli Pengornithidae. O'Connor i in. (2016) uważają, że zęby u Chiappeavis mogły być nieobecne lub nie zachowały się w okazie typowym. Jednak na postawie braku zębów u pokrewnego Gobipteryx badacze sądzą, że opisywany ptak również mógł być bezzębny. Wang i in. (2024) potwierdzili, że awial ten nie miał zębów. Zachowało się około 7 kręgów szyjnych połączonych z czaszką. W odróżnieniu od Pengornis, Chiappeavis miał 8 kręgów krzyżowych, czyli o jeden więcej niż jego kuzyn. Mocna kość łokciowa miała kształt litery U i była dłuższa od ramiennej (O'Connor i in., 2016; 2017).

Na ogonie znajdowało się około 10 piór zwanych sterówkami tworzących wachlarz. Dwa środkowe pióra osiągały długość 74 mm, z kolei najkrótsze będące po bokach - 56 mm. Wszystkie sterówki były mocno przytwierdzone do pygostylu. Pióra na skrzydłach (lotki) mierzyły 140 mm długości i były znacznie szersze niż sterówki (O'Connor i in., 2016). Wachlarzowate pióra ogonowe Chiappeavis wytwarzały mniejszą siłę nośną niż u współczesnych mu przedstawicieli Ornithuromorpha. Możliwe, aerodynamiczne ogony nie były powszechne u ptaków kladu Enantiornithes (O'Connor i in., 2017).

Etymologia

Nazwa rodzajowa honoruje argentyńskiego paleontologa Luisa M. Chiappe za jego duży wkład w badania mezozoicznych ptaków. Epitet gatunkowy magnapremaxillo odnosi się do wyjątkowo dużej kości przedszczękowej.

Spis gatunków

Chiappeavis	O'Connor, Wang, Zheng, Hu, Zhang i Zhou, 2016	???= Pengornis
C. magnapremaxillo	O'Connor, Wang, Zheng, Hu, Zhang i Zhou, 2016	???= Pengornis houi

Bibliografia

Miller, C. V., Pittman, M., Wang, X., Zheng, X., & Bright, J. A. (2023). "Quantitative investigation of pengornithid enantiornithine diet reveals macrocarnivorous ecology evolved in birds by Early Cretaceous". Iscience, 26(3). doi:10.1016/j.isci.2023.106211

Mortimer, M (online) [2]

O’Connor, J. K., Wang, X., Zheng, X., Hu, H., Zhang, X., & Zhou, Z. (2016). "An enantiornithine with a fan-shaped tail, and the evolution of the rectricial complex in early birds". Current Biology, 26(1), 114-119. doi:10.1016/j.cub.2015.11.036

O’Connor, J. K., Zheng, X.-T., Hu, H., Wang., X.-L, & Zhou, Z.-H (2017). "The morphology of Chiappeavis magnapremaxillo (Pengornithidae: Enantiornithes) and a comparison of aerodynamic function in Early Cretaceous avian tail fans". Vertebrata Palasiatica, 55(1), 41-58

Wang, X., Clark, A. D., O'Connor, J. K., Zhang, X., Wang, X., Zheng, X. & Zhou, Z. (2024). "First Edentulous Enantiornithine (Aves: Ornithothoraces) from the Lower Cretaceous Jehol Avifauna". Cretaceous Research. 105867. doi:10.1016/j.cretres.2024.105867