Cumnoria

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Marcin Szermański
Korekta: Maciej Ziegler, Łukasz Czepiński, Paweł Konarzewski


Cumnoria
Długość ok. 3-3,5 m (?)
Dieta roślinożerny
Miejsce Wielka Brytania – Anglia - hrabstwo Oksford

(formacja Kimmeridge Clay)

Czas
252 201 145
66

ok. 155-150 Ma
późna jura (kimeryd)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ornithopoda

Iguanodontia

Cumnoria.jpg
Rekonstrukcja przyżyciowa Cumnoria. Autor: Nobu Tamura. [2]

Wstęp

Cumnoria to rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego należącego do Iguanodontia. Żyła pod koniec jury na terenie dzisiejszych Wysp Brytyjskich (Anglia), ok. 155-150 milionów lat temu. Pierwotnie została opisana jako kolejny gatunek Iguanodon. Od swoich kuzynów różniła się budową obręczy barkowej (Maidment i in., 2023).

Historia taksonomii

Gatunek Cumnoria prestwichii pierwotnie opisał Hulke w 1880 roku jako Iguanodon prestwichii. Szybko zdecydowano utworzyć dla niego nową nazwę rodzajową Cumnoria (Seeley, 1888). Jednak już po roku Lydekker zdecydował się zaliczyć Cumnoria do Camptosaurus, czyniąc tym samym rodzaj Cumnoria nieważnym. W 2011 roku McDonald stwierdził, że Seeley miał rację wyróżniając go od iguanodonta i kamptozaura na poziomie rodzajowym. Jednak w 2015 roku Carpenter i Lamanna wykazali, że kumnoria nie różni się od kamptozaura na poziomie rodzajowym, stąd przywrócili gatunek Camptosaurus prestwichii.

Materiał kopalny

Holotyp. Autor zdjęcia: "Ballista" [1].

Holotyp o numerze katalogowym OUMNH J.3303 to fragmentaryczna czaszka i niekompletny szkielet: kości szczękowe i przedszczękowe, lewa kość jarzmowa, ?prawa kość nosowa, ?prawa kość przedczołowa, kości czołowe, lewa kość zaoczodołowa, kości ciemieniowe, ?lewa kość łuskowa, fragmentaryczna puszka mózgowa, kości zębowe, kość górna kątowa, 9 kręgów szyjnych, 14 grzbietowym i 36 ogonowych wraz z żebrami grzbietowymi, krzyżowymi oraz szewronami, łopatki, kości krucze oraz prawdopodobnie żebra mostkowe, niekompletne kości ramienne, kości promieniowe i łokciowe, fragmentaryczna ?kość śródręcza, niekompletne kości miednicy, niekompletne kości udowe, piszczelowe i strzałkowe oraz nie wszystkie kości stóp.

Pozycja systematyczna i ważność

Norman (1998) umieszcza ją w Camptosauridae, uznając Cumnoria za ważny takson, po czym uznaje ją w 2004 roku za gatunek kamptozaura. Z kolei Naish i Martill (2008) uważają Cumnoria prestwichii (przynajmniej tymczasowo) za ważny takson – właśnie ten pogląd jest obecnie powszechnie przyjęty w środowisku paleontologicznym. Analiza kladystyczna wykonana przez McDonalda (2011) wykazała, że jest to jeden z najbardziej bazalnych przedstawiciel Styracosterna. Maidment i in. (2023) uznali Cumnoria za takson odrębny od Camptosaurus i nienależący do kladu Ankylopollexia. Sánchez-Fenollosa i współpracownicy (2023) subiektywnie uznaliCumnoria za synonimCamptosaurus.

Środowisko życia

Późnojurajska Anglia formacji Kimmeridge Clay obfituje w liczne szczątki kopalnym gadów. Należą do nich żółwie, krokodylomorfy, plezjozaury, pliozaury oraz ichtiozaury. Ze zwierząt lądowych liczne byli przedstawiciele Sauropoda, Stegosauria i Theropoda. Faunę formacji Kimmeridge Clay uzupełniają liczne gatunki bezkręgowców.

Na podstawie znanych gatunków możemy założyć, że w późnej jurze tereny te były obszarami nadmorskimi. W morzu żyły liczne gady morskie (plezjozaury, pliozaury i będące już w odwrocie ichtiozaury) i bezkręgowce, a tereny lądowe były we władaniu dinozaurów. Tereny położone w bezpośredniej bliskości morza i cieki wodne w głębi lądu zamieszkiwały z kolei krokodylomorfy i żółwie.

Z pokładów tej formacji (na terenie hrabstwa Oksford) prócz Cumnoria prestwichii znamy takie dinozaury, jak Ischyrosaurus manseli i Ornithopsis leedsii.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Cumnoria odnosi się do wsi Cumnor, w której zostały odnalezione jego skamieniałości. Epitet gatunkowy prestwichii honoruje brytyjskiego geologa Josepha Prestwicha.

Spis gatunków

Cumnoria Seeley, 1888
C. prestwichii (Hulke, 1880) Seeley, 1888
= Camptosaurus prestwichii (Hulke, 1880) Lydekker, 1889
= Iguanodon prestwichii Hulke, 1880

Bibliografia

Carpenter, K., & Lamanna, M.C., 2015. The Braincase Assigned to the Ornithopod Dinosaur Uteodon McDonald, 2011, Reassigned to Dryosaurus Marsh, 1894: Implications for Iguanodontian Morphology and Taxonomy. Annals of Carnegie Museum 83(2): 149-165

Maidment, S. C., Chapelle, K. E., Bonsor, J. A., Button, D., & Barrett, P. M. (2023). "Osteology and Relationship of Cumnoria prestwichii (Ornithischia: Ornithopoda) from the Late Jurassic of Oxfordshire, UK. ". Monographs of the Palaeontographical Society, 176(664), 1-55. doi:10.1080/02693445.2022.2162669

McDonald A.T., Barrett P.M., Chapman S.D., 2010. "A new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithischia) from the Wealden (Lower Cretaceous) of England". Zootaxa 2569: 1–43

McDonald A.T., 2011. "The taxonomy of species assigned to Camptosaurus (Dinosauria: Ornithopoda)". Zootaxa 2783: 52–68

Naish D., Martill D.M., 2007. "Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia". Journal of the Geological Society 165 (3), s. 613–623. doi:10.1144/0016-76492007-154 [Supplementary information]

Norman, D.B., 1998. On Asian ornithopods (Dinosauria: Ornithischia). 3. "A new species of iguanodontid dinosaur". Zoological Journal of the Linnean Society 122: 291–348

Norman D.B., 2004. Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Sánchez-Fenollosa, S., Verdú, F., Cobos, A. (2023) "The largest ornithopod (Dinosauria: Ornithischia) from the Upper Jurassic of Europe sheds light on the evolutionary history of basal ankylopollexians". Zoological Journal of the Linnean Society. doi:10.1093/zoolinnean/zlad076

http://en.wikipedia.org/wiki/Kimmeridge_Clay_Formation

http://paleoexhibit.blogspot.com/2011/07/ornithopods-of-british-isles-part-i.html

https://en.wikipedia.org/wiki/Cumnoria