Aerosteon: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Rozmiary i budowa) |
m (Mapa znalezisk) |
||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
| Korekta: | | Korekta: | ||
|- | |- | ||
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | | [[Maciej Ziegler]]<br>[[Dawid Mazurek]] |
| − | [[Dawid Mazurek]] | ||
| − | |[[Adrian Tkocz]] | + | |[[Adrian Tkocz]]<br>[[Tomasz Skawiński]]<br>[[Kamil Kamiński]]<br>[[Paweł Konarzewski]] |
| − | |||
| − | [[Tomasz Skawiński]] | ||
| − | |||
| − | [[Kamil Kamiński]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 34: | Linia 29: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | ok. 84 Ma | + | | ok. 84 [[Ma]] |
| − | <small> | + | <small>[[późna kreda]] ([[santon]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 56: | Linia 51: | ||
<small>Autor: Vladimir Nikolov [http://t-pekc.deviantart.com/art/Aerosteon-riocoloradensis-105560497].</small> | <small>Autor: Vladimir Nikolov [http://t-pekc.deviantart.com/art/Aerosteon-riocoloradensis-105560497].</small> | ||
|- | |- | ||
| − | ! colspan=2 | Mapa znalezisk '' | + | ! colspan=2 | Mapa znalezisk ''Aerosteon'' |
|- | |- | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
<display_points type="terrain" zoom=3> | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
| − | + | -37.135,-69.3305 ~formacja [[Anacleto]], prowincja Mendoza, [[Argentyna]]|<small>''Aerosteon riocoloradensis'' - '''MCNA-PV-3137 ([[holotyp]])'''. | |
</display_points> | </display_points> | ||
|} | |} | ||
Wersja z 16:09, 27 cze 2022
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler Dawid Mazurek |
Adrian Tkocz Tomasz Skawiński Kamil Kamiński Paweł Konarzewski |
| Aerosteon (aerosteon) | |
|---|---|
| Długość: | 6-8,5 m |
| Masa: | ok. 1 t |
| Miejsce występowania: | Argentyna - Mendoza
(formacja Anacleto - grupa Neuquen) |
| Czas występowania | ok. 84 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Autor: Vladimir Nikolov [1]. | |
| Mapa znalezisk Aerosteon | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Aerosteon to rodzaj drapieżnego dinozaura, którego szczątki opisano w roku 2009, choć praca naukowa dostępna była od 2008 r. Przez prawie osiem miesięcy "Aerosteon" był nomen nudum a wszystkich formalności dopełniono dopiero 21 maja 2009.
Materiał kopalny i lokalizacja
Jedyny gatunek, Aerosteon riocoloradensis, znany jest z (zob. rys. niżej) holotypu MCNA-PV-3137 (niekompletny szkielet niemal dorosłego osobnika, odkryto: fragmenty czaszki, sporo kręgów, żebra, żebra brzuszne - gastralia, fragmenty obręczy barkowej i obręczy miednicznej) i materiału dodatkowego: MCNA-PV-3138 (II kość śródstopia znaleziona ok. 10 metrów od holotypu - nie wiadomo, czy należała do aerosteona; obecnie zaginiona) i MCNA-PV-3139 (niekompletna lewa kończyna, kilka kilometrów od holotypu, tymczasowo uznana za pochodzącą od aerosteona). Początkowo w skład holotypu włączano pojedynczy ząb, jednak badania Hendrickxa i in. (2020) wykazały, że należał on do abelizauryda.
Skamieniałości samego holotypu wydobyto kilometr na północ od rzeki Rio Colorado (stąd epitet gatunkowy), na wysokości południowej granicy prowincji Mendoza w Argentynie. Wiek okazów wydobytych z formacji Anacleto (grupa Neuquen) szacuje się na około 84 miliony lat (górna kreda: santon).
Etymologia
Nazwa rodzajowa dinozaura oznacza z greki "powietrzną kość" i jest związana z kluczową z naukowego punktu widzenia cechą aerosteona - analiza kości wykazała obecność silnie rozwiniętych przestrzeni pneumatycznych - za życia miejsc dla worków powietrznych takich jak u ptaków!
Paleoekologia
Przy swoich rozmiarach aeroston był prawdopodobnie w stanie zapolować nawet na tytanozaury (Narambuenatitan, Antarctosaurus wichmannianus i Pellegrinisaurus), których skamieniałości również odnaleziono w osadach formacji Anacleto. Był prawdopodobne jednym z największych drapieżników w swoim środowisku, lecz poważną konkurencję mogły dla niego stanowić abelizaurydy, takie jak Abelisaurus i Aucasaurus. Możlwe więc, że aerosteon zajmował nieco inną niszę ekologiczną, co pozwalałoby mu unikać bezpośredniej rywalizacji z abelizaurydami.
Rozmiary i budowa
Wydaje się, że początkowo rozmiary aerosteona zostały znacznie przeszacowane. Sereno i in. (2009) oceniali holotyp na 9-10 m, a pojawiały się też sugestie, że w pełni wyrośnięte okazy dorastały do 12-13 m. Jednak Paul (2010) ocenił aerosteona na zaledwie 6 m długości przy masie 0,5 t. Mortimer (online) daje mu 8,5 m, a Molina-Pérez i Larramendi (2019) – 7,5 m i 1 t.
Aerosteon od swoich krewniaków różnił się szczegółami budowy czaszki, miednicy i kończyn tylnych, a także prawdopodobnie pneumatyzacją widełek. Tak jak Megaraptor, miał on zapewne potężne przednie kończyny z wielkimi pazurami. Nie znaleziono jednak ich szczątków. Kończyny tylne były za to długie i smukłe. Czaszka jest znana jedynie z kilku kości, można jednak zakładać, że podobnie jak u innych megaraptorydów, była ona stosunkowo długa i niska. Kolejna cecha, charakterystyczna dla tej grupy teropodów, w tym aerosteona, to wysoki stopień pneumatyzacji szkieltu (Aranciaga Rolando i in., 2022).
Pozycja filogenetyczna i jej historia
Obecnie Aerosteon uważany jest za zaawansowanego przedstawiciela kladu Megaraptora), blisko spokrewnionego z Megaraptor, a także z Maip i Tratayenia. Początkowo megaraptory uważano za karnozaury w ramach Neovenatoridae. Później zauważono u nich cechy celurozaurów i klasyfikowano jako zaawansowanych członków Tyrannosauroidea. Obecnie przeważa pogląd, że megaraptory były celurozaurami siostrzanymi do tyranozauroidów (Aranciaga Rolando i in., 2022).
Spis gatunków
| Aerosteon | Sereno, Martínez, Wilson, Varricchio, Alcober i Larsson, 2009 | |
|---|---|---|
| = "Aerosteon" | Sereno, Martínez, Wilson, Varricchio, Alcober i Larsson, 2008 | nomen nudum |
| A. riocoloradensis | Sereno, Martínez, Wilson, Varricchio, Alcober i Larsson, 2009 | |
| = "A. riocoloradensis" | Sereno, Martínez, Wilson, Varricchio, Alcober i Larsson, 2008 | nomen nudum |
Bibliografia
Aranciaga Rolando, A.M., Méndez, A., Canale, J. & Novas, F. (2021). Osteology of Aerosteon riocoloradensis (Sereno et al. 2008) a large megaraptoran (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous of Argentina, Historical Biology, DOI: 10.1080/08912963.2021.1910816.
Aranciaga Rolando, A.M., Motta, M.J., Agnolín, F.L., Manabe, M., Tsuihiji, T. & Novas, F.E. (2022). "A large Megaraptoridae (Theropoda: Coelurosauria) from Upper Cretaceous (Maastrichtian) of Patagonia, Argentina". Scientific Reports. 12 (1): Article number 6318. doi:10.1038/s41598-022-09272-z.
Benson, R.B.J., Carrano, M.T. & Brusatte, S.L. (2010) "A new clade of archaic large-bodied predatory dinosaurs (Theropoda: Allosauroidea) that survived to the latest Mesozoic" Naturwissenschaften, 97, 71-78. doi:10.1007/s00114-009-0614-x
Carrano, M.T., Benson, R.B.J. & Sampson, S.D. (2012) "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 10(2), 211-300. doi: 10.1080/14772019.2011.630927
Hendrickx, C., Tschopp, E. & Ezcurra, M.D. (2020). "Taxonomic identification of isolated theropod teeth: The case of the shed tooth crown associated with Aerosteon (Theropoda: Megaraptora) and the dentition of Abelisauridae". Cretaceous Research. 108: 104312. doi:10.1016/j.cretres.2019.104312
Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019) "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes" wyd. Princeton University Press.
Mortimer, online: [2]
Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.
Sereno, P.C., Martinez, R.N., Wilson, J.A., Varricchio, D.J., Alcober, O.A. & Larsson, H.C.E. (2009) "Evidence for Avian Intrathoracic Air Sacs in a New Predatory Dinosaur from Argentina" PLoS ONE, 3 (9), e3303. doi:10.1371/journal.pone.0003303
