Bagaraatan: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Bagaraatan''}} | {{DISPLAYTITLE:''Bagaraatan''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Sebastian Oziemski]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Dawid Mazurek]], [[Tomasz Sokołowski]], [[Maciej Ziegler]], [[Michał Siedlecki]] |
| − | + | |nazwa = ''Bagaraatan'' (bagaratan) | |
| − | + | |długość = > 3,2 m (osobnik młodociany) <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. To oszacowanie wymiarów powstało przed redeskrypcją tego taksonu przez Słowiak, Brusatte i Szczygielskiego (2024).</ref> | |
| − | + | |wysokość = > 80 cm (w biodrach; osobnik młodociany) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> | |
| − | | [[Dawid Mazurek]] | + | |masa = > 80 kg (osobnik młodociany) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | [[Tomasz Sokołowski]] | + | |miejsce = [[Mongolia]] - Ajmak południowogobijski |
| − | + | <small>(dolne pokłady [[formacja|formacji]] [[Nemegt]] - północny Sajr)</small> | |
| − | [[Maciej Ziegler]] | + | |czas = {{Występowanie|70|60}} |
| − | | | + | ?ok. 70 [[Ma]]<ref>datowanie U-Pb i spektrometryczne zębów tarbozaurów ze środkowej części formacji Nemegt wykazały, że ich wiek sięga ok. 66, 7, ale nie wiadomo dokładnie na jaką rozpiętość czasową mastrychtu rozciągają się pozostałe skały tej formacji. Podana wartość jest stosunkowo bezpieczna. Tanabe M., Aoki K., Chiba K., Saneyoshi M., Kodaira S., Nishido H., Mainbayar B., Tsogtbaatar K., Ishigaki S. 2023. Apatite U–Pb dating of dinosaur teeth from the Upper Cretaceous Nemegt Formation in the Gobi Desert, Mongolia: Contribution to depositional age constraints. Island Arc 32: e12488.</ref> |
| − | + | <small>[[późna kreda]] (wczesny mastrycht) </small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[Mongolia]] - Ajmak południowogobijski | ||
| − | |||
| − | <small>([[formacja]] [[Nemegt]])</small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 47: | Linia 24: | ||
[[Coelurosauria]] | [[Coelurosauria]] | ||
| − | + | [[Tyrannosauroidea]] | |
| − | + | ||
| − | | | + | ?[[Tyrannosauridae]] |
| − | + | ||
| − | | | + | |grafika = Bagaraatan.jpg |
| − | + | |podpis = Rekonstrukcja szkieletu bagaratana. Autor: [[Karol Sabath]]. Zmodyfikowano z [[Osmólska]], 1996. Nie wszystkie szczątki pokazane na rekonstrukcji naprawdę należą do tego taksonu. | |
| − | | | + | |PorównanieGrupa = Tyrannosauridae |
| − | | | + | |PorównanieDługość = 3 |
| − | <display_points type="terrain" zoom=4> | + | |mapa = <display_points type="terrain" zoom=4> |
43°31' N, 101°02' E~Sajr Północny, [[Nemegt]], [[Mongolia]]|''Bagaraatan'' - holotyp | 43°31' N, 101°02' E~Sajr Północny, [[Nemegt]], [[Mongolia]]|''Bagaraatan'' - holotyp | ||
</display_points> | </display_points> | ||
| − | | | + | }} |
| + | |||
| + | ==Wstęp== | ||
| + | ''Bagaraatan'' to nazwa [[rodzaj]]owa [[teropod]]a, którego skamieniałości odkryto w Mongolii w osadach [[formacja|formacji]] [[Nemegt]]. Jego pozycja systematyczna przez długi czas pozostawała zagadką, lecz ostanie badanie wskazuje, że rodzaj ten okazał się [[chimera|chimerą]]. | ||
| + | |||
| + | ==Etymologia== | ||
| + | Nazwa rodzajowa oznacza z mongolskiego "małego drapieżnika". Epitet gatunkowy upamiętnia słynnego amerykańskiego paleontologa [[John Ostrom|Johna Ostroma]]. | ||
| + | |||
| + | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Holotyp]] (ZPAL MgD-I/108) to niekompletna prawa żuchwa (zachowane kości: zębowa, kątowa, nadkątowa, przedstawowa i stawowa), obie niekompletne k. biodrowe, prawie kompletna lewa i częściowa prawa k. łonowa, przedni koniec lewej k. kulszowej, lewy paliczek stopy IV-1, 2 kręgi szyjne 25 kręgów ogonowych i 2 łuki hemalne. | ||
| + | Pod tym numerem katalogowym opisane zostały również szczątki nieokreślonego [[Caenagnathidae|cenagantida]] (możliwe, że znanefo z tej samej formacji [[Elmisaurus|elmizaura]] - lewy paliczek dłoni II-1, pazur dłoni I-2, przedni i tylny koniec lewej k. udowej, [[tibiotarsus]] oraz żebro (Słowiak, Brusatte i Szczygielski, 2024). | ||
| − | + | ==Historia, systematyka i ważność taksonu== | |
| + | Bagaratan został opisany przez polską paleontolożkę [[Halszka Osmólska|Halszkę Osmólską]] w 1996 roku na podstawie niekompletnego szkieletu. Autorka opisu uznała go za niewielkiego [[Tetanurae|tetanura]] o prymitywnych cechach. Przez następne lata, paleontolodzy głowili się nad przynależnością systematyczną tego teropoda, przypisując go do [[Alvarezsauridae|alwarezzaurydów]], a następnie do [[Tyrannosauroidea|tyranozauroidów]]. Wystąpiły również przypuszczenia iż ten rodzaj jest chimerą. Słowiak, [[Brusatte]] i Szczygielski dokonali redeskrypcji znanego materiału kopalnego bagaratana i uznali, że rzeczywiście takson ten był chimerą szczątków tyranozauroida oraz cenagnatida. Stwierdzili również, że bagaratan był najprawdopodobniej młodocianym [[Tyrannosauridae|tyranozaurydem]] o niepewnej pozycji systematycznej (być może młodocianym osobnikiem [[Tarbosaurus|tarbozaura]] lub [[Alioramus|aliorama]]), jednak pozostali przy używaniu nazwy ''Bagaraatan ostromi'', gdyż zaobserwowano u niego cechy potencjalnie diagnostyczne: grzbietu oddzielającego 2 wklęśnięcia na bocznej powierzchni wyrostku zapanewkowego oraz obecność podwójnego otworu nadkątowego (Słowiak, Brusatte i Szczygielski, 2024). | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|{{V|''Bagaraatan''}} | |{{V|''Bagaraatan''}} | ||
| − | |{{Kpt|[[Osmólska]], [[1996]] | + | |{{Kpt|[[Osmólska]]}}, [[1996]] |
|- | |- | ||
|{{V|''Bagaraatan ostromi''}} | |{{V|''Bagaraatan ostromi''}} | ||
| − | |{{Kpt| | + | |{{Kpt|Osmólska}}, 1996 |
|} | |} | ||
==Wybrana bibliografia== | ==Wybrana bibliografia== | ||
| − | <small>Osmólska, H. (1996). "An unusual theropod dinosaur from the Late Cretaceous Nemegt Formation of Mongolia". Acta Palaeontologica Polonica, 41(1), 1-38 | + | <small> |
| + | Osmólska, H. (1996). "An unusual theropod dinosaur from the Late Cretaceous Nemegt Formation of Mongolia". Acta Palaeontologica Polonica, 41(1), 1-38 | ||
| − | < | + | Słowiak, J.; Brusatte, S. L.; Szczygielski, T. (2024). "Reassessment of the enigmatic Late Cretaceous theropod dinosaur, Bagaraatan ostromi". Zoological Journal of the Linnean Society. [https://doi.org/10.1093%2Fzoolinnean%2Fzlad169] |
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 82: | Linia 72: | ||
[[Kategoria:Tetanurae]] | [[Kategoria:Tetanurae]] | ||
[[Kategoria:Coelurosauria]] | [[Kategoria:Coelurosauria]] | ||
| + | [[Kategoria:Tyrannosauroidea]] | ||
[[Kategoria:Azja]] | [[Kategoria:Azja]] | ||
[[Kategoria:Mongolia]] | [[Kategoria:Mongolia]] | ||
| Linia 87: | Linia 78: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Mastrycht]] | [[Kategoria:Mastrycht]] | ||
| + | [[Kategoria:Chimera]] | ||
Wersja z 21:17, 18 lut 2024
| Autor: | Sebastian Oziemski |
| Korekta: | Dawid Mazurek, Tomasz Sokołowski, Maciej Ziegler, Michał Siedlecki |
| Bagaraatan (bagaratan) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | > 3,2 m (osobnik młodociany) [1] | ||||
| Wysokość | > 80 cm (w biodrach; osobnik młodociany) [1] | ||||
| Masa | > 80 kg (osobnik młodociany) [1] | ||||
| Miejsce | Mongolia - Ajmak południowogobijski | ||||
| Czas |
?ok. 70 Ma[2] późna kreda (wczesny mastrycht) | ||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Rekonstrukcja szkieletu bagaratana. Autor: Karol Sabath. Zmodyfikowano z Osmólska, 1996. Nie wszystkie szczątki pokazane na rekonstrukcji naprawdę należą do tego taksonu.
Porównanie wielkości Bagaraatan i człowieka. | |||||
| Mapa znalezisk | |||||
Wczytywanie mapy…
| |||||
Wstęp
Bagaraatan to nazwa rodzajowa teropoda, którego skamieniałości odkryto w Mongolii w osadach formacji Nemegt. Jego pozycja systematyczna przez długi czas pozostawała zagadką, lecz ostanie badanie wskazuje, że rodzaj ten okazał się chimerą.
Etymologia
Nazwa rodzajowa oznacza z mongolskiego "małego drapieżnika". Epitet gatunkowy upamiętnia słynnego amerykańskiego paleontologa Johna Ostroma.
Materiał kopalny
Holotyp (ZPAL MgD-I/108) to niekompletna prawa żuchwa (zachowane kości: zębowa, kątowa, nadkątowa, przedstawowa i stawowa), obie niekompletne k. biodrowe, prawie kompletna lewa i częściowa prawa k. łonowa, przedni koniec lewej k. kulszowej, lewy paliczek stopy IV-1, 2 kręgi szyjne 25 kręgów ogonowych i 2 łuki hemalne.
Pod tym numerem katalogowym opisane zostały również szczątki nieokreślonego cenagantida (możliwe, że znanefo z tej samej formacji elmizaura - lewy paliczek dłoni II-1, pazur dłoni I-2, przedni i tylny koniec lewej k. udowej, tibiotarsus oraz żebro (Słowiak, Brusatte i Szczygielski, 2024).
Historia, systematyka i ważność taksonu
Bagaratan został opisany przez polską paleontolożkę Halszkę Osmólską w 1996 roku na podstawie niekompletnego szkieletu. Autorka opisu uznała go za niewielkiego tetanura o prymitywnych cechach. Przez następne lata, paleontolodzy głowili się nad przynależnością systematyczną tego teropoda, przypisując go do alwarezzaurydów, a następnie do tyranozauroidów. Wystąpiły również przypuszczenia iż ten rodzaj jest chimerą. Słowiak, Brusatte i Szczygielski dokonali redeskrypcji znanego materiału kopalnego bagaratana i uznali, że rzeczywiście takson ten był chimerą szczątków tyranozauroida oraz cenagnatida. Stwierdzili również, że bagaratan był najprawdopodobniej młodocianym tyranozaurydem o niepewnej pozycji systematycznej (być może młodocianym osobnikiem tarbozaura lub aliorama), jednak pozostali przy używaniu nazwy Bagaraatan ostromi, gdyż zaobserwowano u niego cechy potencjalnie diagnostyczne: grzbietu oddzielającego 2 wklęśnięcia na bocznej powierzchni wyrostku zapanewkowego oraz obecność podwójnego otworu nadkątowego (Słowiak, Brusatte i Szczygielski, 2024).
Spis gatunków
| Bagaraatan | Osmólska, 1996 |
| Bagaraatan ostromi | Osmólska, 1996 |
Wybrana bibliografia
Osmólska, H. (1996). "An unusual theropod dinosaur from the Late Cretaceous Nemegt Formation of Mongolia". Acta Palaeontologica Polonica, 41(1), 1-38
Słowiak, J.; Brusatte, S. L.; Szczygielski, T. (2024). "Reassessment of the enigmatic Late Cretaceous theropod dinosaur, Bagaraatan ostromi". Zoological Journal of the Linnean Society. [1]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. To oszacowanie wymiarów powstało przed redeskrypcją tego taksonu przez Słowiak, Brusatte i Szczygielskiego (2024).
- ↑ datowanie U-Pb i spektrometryczne zębów tarbozaurów ze środkowej części formacji Nemegt wykazały, że ich wiek sięga ok. 66, 7, ale nie wiadomo dokładnie na jaką rozpiętość czasową mastrychtu rozciągają się pozostałe skały tej formacji. Podana wartość jest stosunkowo bezpieczna. Tanabe M., Aoki K., Chiba K., Saneyoshi M., Kodaira S., Nishido H., Mainbayar B., Tsogtbaatar K., Ishigaki S. 2023. Apatite U–Pb dating of dinosaur teeth from the Upper Cretaceous Nemegt Formation in the Gobi Desert, Mongolia: Contribution to depositional age constraints. Island Arc 32: e12488.
