Hagryphus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Utworzył nową stronę „<small> {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | Autor: | Korekta: |- | Dominik | Maciej Ziegler |} </small> ---- {| class="wikitable" style="te...”)
 
m
 
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 +
Do sprawdzenia.
 +
 +
{{DISPLAYTITLE:''Hagryphus''}}
 
<small>
 
<small>
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 
| Autor:
 
| Autor:
−
| Korekta:
 
 
|-
 
|-
−
| [[Dominik]]
+
| [[Dominik Mentelski]], [[Maciej Ziegler]]
−
| [[Maciej Ziegler]]
 
 
|}
 
|}
 
</small>
 
</small>
Linia 19: Linia 20:
 
|-
 
|-
 
! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''':
−
| [[USA]] - [[Utah]]
+
| [[USA]] - Utah
  
−
<small>([[formacja Kaiparowits]])</small>
+
<small>([[formacja]] [[Kaiparowits]])</small>
 
|-  
 
|-  
 
! '''[[:Kategoria:Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[:Kategoria:Czas|Czas występowania]]'''
−
| 76-75 Ma
+
| ok. 76-75,5 Ma<ref>Ryc. 28.3. w: Sampson, S.D., Loewen, M.A. Roberts, E.M. & Getty, M.A. (2013) "A New Macrovertebrate Assemblage from the Late Cretaceous (Campanian) of Southern Utah" [w:] Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press, 599-620.</ref> [[Ma]]
  
−
<small>późna [[kreda]] ([[kampan]])</small>
+
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small>
 
|-  
 
|-  
 
! '''Systematyka'''
 
! '''Systematyka'''
Linia 41: Linia 42:
 
[[Maniraptora]]
 
[[Maniraptora]]
  
−
(?) [[Oviraptorosauria]]
+
[[Chuniaoae]]
 +
 
 +
(?) [[Oviraptorosauria]] (?[[Deinonychosauria]])
  
−
(?) [[Caenagnathoidea]]
+
(?) [[Caenagnathoidea]] (??[[Dromaeosauridae]])
  
−
? [[Caenagnathidae]]
+
? [[Caenagnathidae]] (??[[Velociraptorinae]])
 
|-
 
|-
−
| colspan=2 |<center>[[Plik:Hagryphus.jpg|400px]]</center>
+
| colspan=2 |<center>[[Plik:Hagryphus giganteus - Natural History Museum of Utah - DSC07248.JPG|400px]]</center>
−
<center><small> [http://www.newcritters.com/wp-content/uploads/2006/04/hagryphus1.jpg]</small></center>
+
<small>Rekonstrukcja szkieletu wystawiona w Muzeum Historii Naturalnej w Utah (Salt
 +
 
 +
Lake City). Źródło: [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/28/Hagryphus_giganteus_-_Natural_History_Museum_of_Utah_-_DSC07248.JPG]</small>
 
|}
 
|}
  
 
== Wstęp ==
 
== Wstęp ==
−
Dinozaur ten występował w kampanie, około 76-75 Ma. Jedynym opisanym osobnikiem hagryfusa jest ''Hagryphus giganteus'' ([[Zanno]] i [[Sampson]], [[2005]]). Niekompletny szkielet tego dinozaura przechowywany jest w Utah Museum of Natural History (Salt Lake City). Inne znane owiraptorozaury to między innymi amerykańskie ''[[Elmisaurus]]'', ''[[Microvenator]]'', azjatyckie ''[[Khaan]] mckennai'' i ''[[Oviraptor]] philoceratops''.  
+
''Hagryphus'' to późnokredowy [[teropod]] odnaleziony w stanie Utah ([[USA]]). Jego skamieniałe szczątki spoczywały w osadach formacji [[Kaiparowits]].
 +
 
 +
Jedynym opisanym gatunkiem hagryfusa jest ''Hagryphus giganteus'' ([[Lindsay Zanno|Zanno]] i [[Scott Sampson|Sampson]], [[2005]]). Niekompletny szkielet tego dinozaura przechowywany jest w Utah Museum of Natural History (Salt Lake City).  
  
 
==Etymologia i lokalizacja==
 
==Etymologia i lokalizacja==
−
''Hagryphus'' (''Ha'' - egipski bóg pustyni oraz greckie słowo ''gryphus'', oznaczające mitycznego gryfa), późnokredowy owiraptorozaur z rodziny [[Caenagnathidae]], odnaleziony w stanie [[Utah]] ([[USA]]), dokładniej w formacji Kaiparowits.  
+
''Hagryphus'' (''Ha'' - egipski bóg pustyni oraz greckie słowo ''gryphus'', oznaczające mitycznego gryfa). Epitet ''giganteus'' odnosi się do wielkości [[owiraptorozaur]]a.
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
−
Odnaleziono dotychczas jeden szkielet oznaczony UMNH VP 12765, zawierający dolne części kończyn tylnych i kości "dłoni".
+
Odnaleziono dotychczas jeden szkielet oznaczony UMNH VP 12765, zawierający dolne części kończyn tylnych i kości dłoni.  
  
 
==Pozycja systematyczna==
 
==Pozycja systematyczna==
−
Analiza [[Xu]] i in. ([[2009]] - w której przyjęto, że palce tetanurów to II-III-IV, zawierająca wiele cech dłoni i sporo niespodziewanych pozycji taksonów, szczególnie wśród bazalnych tetanurów) - wykazała, że ''Hagryphus'' jest deinonychozaurem. Podobnie badanie Agnolina i Novasa ([[2011]]): ujawniło ono, że ''Hagryphus'' należy do dromeozaurydów blisko spokrewnionych z ''[[Velociraptor]]''.
+
''Hagryphus'' został opisany jako [[zaawansowany]] [[owiraptorozaur]] bliski ''[[Chirostenotes]]'' i ''[[Elmisaurus]]'' ([[Caenagnathidae]]?) i taką klasyfikację ukazuje większość [[analiza filogenetyczna|analiz filogenetycznych]] (np. [[Coelurosauria#Senter.2C_2007|Senter, 2007]]). Jednakże analiza [[Coelurosauria#Xu_i_in..2C_2009B|Xu i in. (2009]] - w której przyjęto, że palce [[tetanur]]ów to II-III-IV, zawierająca wiele cech dłoni i sporo niespodziewanych pozycji taksonów, szczególnie wśród [[bazalny]]ch tetanurów) - wykazała, że ''Hagryphus'' jest [[deinonychozaur]]em. Podobnie badanie [[Coelurosauria#Agnolin_i_Novas.2C_2011|Agnolina i Novasa (2011]]) ujawniło, że ''Hagryphus'' należy do [[dromeozauryd]]ów blisko spokrewnionych z ''[[Velociraptor]]''.
  
−
==Prawdopodobny wygląd==
+
==Paleobiologia==
−
''Hagryfus'' był zapewne dinozaurem opierzonym. Zapewne miał podobny do ptasiego dziób, pomocny przy zdobywaniu pokarmu. Kiedyś sądzono, ze owiraptorozaury żywiły się jajami innych dinozaurów, lecz okazało się, że dowód takiego zachowania - zabity owiraptor przy domniemanym gnieździe protoceratopsa, okazał się dinozaurem wysiadującym tam własne jaja. Hagryf żywił się być może niewielkimi kręgowcami (np. ssakami). Był dość dużym owiraptorozaurem - osiągał około 3 metry długości ([[holotyp]] jest większy o ok. 30-40 % od ''[[Chirostenotes]]''. Posiadał długie, zakrzywione pazury. Ozdobą jego głowy mógł być charakterystyczny dla cenagnatydów grzebień, używany być może do przyciągania samicy podczas godów. Posiadał zapewne mocne, umięśnione kończyny tylne, dzięki nim był zdolny do szybkiego biegu. Lindsay [[Zanno]] (współautorka opisu zwierzęcia) twierdzi, iż zwierzę to było zbudowane do biegu. Jego odkrycie zwiększyło znany zasięg występowania owiraptorozaurów w Ameryce Północnej bardziej na południe.
+
''Hagryfus'' był zapewne dinozaurem opierzonym. Zapewne miał podobny do ptasiego dziób, pomocny przy zdobywaniu pokarmu. Kiedyś sądzono, ze [[owiraptorozaur]]y żywiły się jajami innych dinozaurów, lecz okazało się, że dowód takiego zachowania - zabity [[oviraptor|owiraptor]] przy domniemanym gnieździe protoceratopsa, okazał się dinozaurem wysiadującym tam własne jaja. Hagryf żywił się być może niewielkimi kręgowcami (np. ssakami). Był dość dużym owiraptorozaurem - osiągał około 3 metry długości ([[holotyp]] jest większy o ok. 30-40 % od ''[[Chirostenotes]]''). Posiadał długie, zakrzywione pazury. Ozdobą jego głowy mógł być charakterystyczny dla cenagnatydów grzebień, używany być może do przyciągania samicy podczas godów. Posiadał zapewne mocne, umięśnione kończyny tylne, dzięki nim był zdolny do szybkiego biegu. Lindsay [[Zanno]] (współautorka opisu zwierzęcia) twierdzi, iż zwierzę to było zbudowane do biegu. Jego odkrycie zwiększyło znany [[zasięg geograficzny|zasięg]] występowania owiraptorozaurów w Ameryce Północnej bardziej na południe.
  
 
== Spis gatunków ==
 
== Spis gatunków ==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
! ''Hagryphus''
 
! ''Hagryphus''
−
| [[Zanno]] i [[Sampson]], [[2005]]
+
| {{Kpt|[[Lindsay Zanno|Zanno]]}} i {{Kpt|[[Scott Sampson|Sampson]]}}, [[2005]]
 
|-
 
|-
 
! ''H. giganteus''
 
! ''H. giganteus''
−
| [[Zanno]] i [[Sampson]], [[2005]]
+
| {{Kpt|Zanno}} i {{Kpt|Sampson}}, 2005
 
|}
 
|}
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
−
<small>
+
<small>Agnolin, F.L. & Novas, F.E. (2011) "Unenlagiid theropods: are they members of the Dromaeosauridae (Theropoda, Maniraptora)?" Anais da Academia Brasileira de Ciencias, 83(1), 117-162.
−
Agnolin, F.L. & Novas, F.E. (2011) "Unenlagiid theropods: are they members of the Dromaeosauridae (Theropoda, Maniraptora)?" Anais da Academia Brasileira de Ciencias, 83(1), 117-162.
 
  
 
Senter, P. (2007) "A new look at the phylogeny of Coelurosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 5, 429-463.
 
Senter, P. (2007) "A new look at the phylogeny of Coelurosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 5, 429-463.
  
−
Xu, X., Clark, J.M., Mo J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C., Han, F. & Guo, Y. (2009) "A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digital homologies" Nature, 459, 940-944.
+
Xu, X., Clark, J.M., Mo, J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C., Han, F. & Guo, Y. (2009) "A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digital homologies" Nature, 459, 940-944.
  
−
Zanno, L. E. and Sampson, S. D. 2005. A new oviraptorosaur (Theropoda; Maniraptora) from the Late Cretaceous (Campanian) of Utah. Journal of Vertebrate Paleontology 25 (4):897-904, December 2005.
+
Zanno, L.E. & Sampson, S.D. (2005) "A new oviraptorosaur (Theropoda; Maniraptora) from the Late Cretaceous (Campanian) of Utah" Journal of Vertebrate Paleontology 25(4), 897-904.
−
</small>
+
 
 +
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 97: Linia 104:
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kampan]]
 
[[Kategoria:Kampan]]
 +
[[Kategoria:Do sprawdzenia]]

Aktualna wersja na dzień 14:28, 1 kwi 2024

Do sprawdzenia.


Autor:
Dominik Mentelski, Maciej Ziegler

Hagryphus (hagryf)
Długość: ok. 3 m
Masa: ok. 50 kg
Miejsce występowania: USA - Utah

(formacja Kaiparowits)

Czas występowania ok. 76-75,5 Ma[1] Ma

późna kreda (kampan)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Maniraptora

Chuniaoae

(?) Oviraptorosauria (?Deinonychosauria)

(?) Caenagnathoidea (??Dromaeosauridae)

? Caenagnathidae (??Velociraptorinae)

Hagryphus giganteus - Natural History Museum of Utah - DSC07248.JPG

Rekonstrukcja szkieletu wystawiona w Muzeum Historii Naturalnej w Utah (Salt

Lake City). Źródło: [1]

Wstęp

Hagryphus to późnokredowy teropod odnaleziony w stanie Utah (USA). Jego skamieniałe szczątki spoczywały w osadach formacji Kaiparowits.

Jedynym opisanym gatunkiem hagryfusa jest Hagryphus giganteus (Zanno i Sampson, 2005). Niekompletny szkielet tego dinozaura przechowywany jest w Utah Museum of Natural History (Salt Lake City).

Etymologia i lokalizacja

Hagryphus (Ha - egipski bóg pustyni oraz greckie słowo gryphus, oznaczające mitycznego gryfa). Epitet giganteus odnosi się do wielkości owiraptorozaura.

Materiał kopalny

Odnaleziono dotychczas jeden szkielet oznaczony UMNH VP 12765, zawierający dolne części kończyn tylnych i kości dłoni.

Pozycja systematyczna

Hagryphus został opisany jako zaawansowany owiraptorozaur bliski Chirostenotes i Elmisaurus (Caenagnathidae?) i taką klasyfikację ukazuje większość analiz filogenetycznych (np. Senter, 2007). Jednakże analiza Xu i in. (2009 - w której przyjęto, że palce tetanurów to II-III-IV, zawierająca wiele cech dłoni i sporo niespodziewanych pozycji taksonów, szczególnie wśród bazalnych tetanurów) - wykazała, że Hagryphus jest deinonychozaurem. Podobnie badanie Agnolina i Novasa (2011) ujawniło, że Hagryphus należy do dromeozaurydów blisko spokrewnionych z Velociraptor.

Paleobiologia

Hagryfus był zapewne dinozaurem opierzonym. Zapewne miał podobny do ptasiego dziób, pomocny przy zdobywaniu pokarmu. Kiedyś sądzono, ze owiraptorozaury żywiły się jajami innych dinozaurów, lecz okazało się, że dowód takiego zachowania - zabity owiraptor przy domniemanym gnieździe protoceratopsa, okazał się dinozaurem wysiadującym tam własne jaja. Hagryf żywił się być może niewielkimi kręgowcami (np. ssakami). Był dość dużym owiraptorozaurem - osiągał około 3 metry długości (holotyp jest większy o ok. 30-40 % od Chirostenotes). Posiadał długie, zakrzywione pazury. Ozdobą jego głowy mógł być charakterystyczny dla cenagnatydów grzebień, używany być może do przyciągania samicy podczas godów. Posiadał zapewne mocne, umięśnione kończyny tylne, dzięki nim był zdolny do szybkiego biegu. Lindsay Zanno (współautorka opisu zwierzęcia) twierdzi, iż zwierzę to było zbudowane do biegu. Jego odkrycie zwiększyło znany zasięg występowania owiraptorozaurów w Ameryce Północnej bardziej na południe.

Spis gatunków

Hagryphus Zanno i Sampson, 2005
H. giganteus Zanno i Sampson, 2005

Bibliografia

Agnolin, F.L. & Novas, F.E. (2011) "Unenlagiid theropods: are they members of the Dromaeosauridae (Theropoda, Maniraptora)?" Anais da Academia Brasileira de Ciencias, 83(1), 117-162.

Senter, P. (2007) "A new look at the phylogeny of Coelurosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 5, 429-463.

Xu, X., Clark, J.M., Mo, J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C., Han, F. & Guo, Y. (2009) "A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digital homologies" Nature, 459, 940-944.

Zanno, L.E. & Sampson, S.D. (2005) "A new oviraptorosaur (Theropoda; Maniraptora) from the Late Cretaceous (Campanian) of Utah" Journal of Vertebrate Paleontology 25(4), 897-904.

  1. ↑ Ryc. 28.3. w: Sampson, S.D., Loewen, M.A. Roberts, E.M. & Getty, M.A. (2013) "A New Macrovertebrate Assemblage from the Late Cretaceous (Campanian) of Southern Utah" [w:] Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press, 599-620.
Źródło: „https://www.encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Hagryphus&oldid=32473”