Hagryphus: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „<small> {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | Autor: | Korekta: |- | Dominik | Maciej Ziegler |} </small> ---- {| class="wikitable" style="te...”) |
(poprawki) |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Autor: | | Autor: | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | | [[Dominik]] | + | | [[Dominik]], [[Maciej Ziegler]] |
| − | |||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 19: | Linia 17: | ||
|- | |- | ||
! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| − | | [[USA]] - | + | | [[USA]] - Utah |
<small>([[formacja Kaiparowits]])</small> | <small>([[formacja Kaiparowits]])</small> | ||
| Linia 41: | Linia 39: | ||
[[Maniraptora]] | [[Maniraptora]] | ||
| − | (?) [[Oviraptorosauria]] | + | (?) [[Oviraptorosauria]] (?[[Deinonychosauria]]) |
| − | (?) [[Caenagnathoidea]] | + | (?) [[Caenagnathoidea]] (??[[Dromaeosauridae]]) |
| − | ? [[Caenagnathidae]] | + | ? [[Caenagnathidae]] (??[[Velociraptorinae]]) |
|- | |- | ||
| colspan=2 |<center>[[Plik:Hagryphus.jpg|400px]]</center> | | colspan=2 |<center>[[Plik:Hagryphus.jpg|400px]]</center> | ||
| − | + | <small> Autor: Michael Skrepnick [http://www.newcritters.com/wp-content/uploads/2006/04/hagryphus1.jpg]. </small> | |
|} | |} | ||
== Wstęp == | == Wstęp == | ||
| − | Dinozaur ten występował w kampanie, około 76-75 Ma. Jedynym opisanym | + | ''Hagryphus'' to późnokredowy owiraptorozaur z rodziny [[Caenagnathidae]], odnaleziony w stanie [[Utah]] ([[USA]]), dokładniej w formacji Kaiparowits. |
| + | |||
| + | Dinozaur ten występował w kampanie, około 76-75 Ma. Jedynym opisanym gatunkiem hagryfusa jest ''Hagryphus giganteus'' ([[Zanno]] i [[Sampson]], [[2005]]). Niekompletny szkielet tego dinozaura przechowywany jest w Utah Museum of Natural History (Salt Lake City). | ||
==Etymologia i lokalizacja== | ==Etymologia i lokalizacja== | ||
| − | ''Hagryphus'' (''Ha'' - egipski bóg pustyni oraz greckie słowo ''gryphus'', oznaczające mitycznego gryfa) | + | ''Hagryphus'' (''Ha'' - egipski bóg pustyni oraz greckie słowo ''gryphus'', oznaczające mitycznego gryfa). Epitet ''giganteus'' odnosi się do wielkości [[owiraptorozaur]]a. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | Odnaleziono dotychczas jeden szkielet oznaczony UMNH VP 12765, zawierający dolne części kończyn tylnych i kości | + | Odnaleziono dotychczas jeden szkielet oznaczony UMNH VP 12765, zawierający dolne części kończyn tylnych i kości dłoni. |
==Pozycja systematyczna== | ==Pozycja systematyczna== | ||
| − | + | ''Hagryphus'' został opisany jako [[zaawansowany]] [[owiraptorozaur]] bliski ''[[Chirostenotes]]'' i ''[[Elmisaurus]]'' ([[Caenagnathidae]]?) i taką klasyfikację ukazuje większość [[analiza filogenetyczna|analiz filogenetycznych]] (np. [[Coelurosauria#Senter.2C_2007|Senter, 2007]]). Jednakże analiza [[Coelurosauria#Xu_i_in.2C_2009_.28II.29|Xu i in. (2009]] - w której przyjęto, że palce [[tetanur]]ów to II-III-IV, zawierająca wiele cech dłoni i sporo niespodziewanych pozycji taksonów, szczególnie wśród [[bazalny]]ch tetanurów) - wykazała, że ''Hagryphus'' jest [[deinonychozaur]]em. Podobnie badanie [[Coelurosauria#Agnolin_i_Novas.2C_2011|Agnolina i Novasa (2011]]): ujawniło ono, że ''Hagryphus'' należy do [[dromeozauryd]]ów blisko spokrewnionych z ''[[Velociraptor]]''. | |
| − | == | + | ==Paleobiologia== |
| − | ''Hagryfus'' był zapewne dinozaurem opierzonym. Zapewne miał podobny do ptasiego dziób, pomocny przy zdobywaniu pokarmu. Kiedyś sądzono, ze | + | ''Hagryfus'' był zapewne dinozaurem opierzonym. Zapewne miał podobny do ptasiego dziób, pomocny przy zdobywaniu pokarmu. Kiedyś sądzono, ze [[owiraptorozaur]]y żywiły się jajami innych dinozaurów, lecz okazało się, że dowód takiego zachowania - zabity [[oviraptor|owiraptor]] przy domniemanym gnieździe protoceratopsa, okazał się dinozaurem wysiadującym tam własne jaja. Hagryf żywił się być może niewielkimi kręgowcami (np. ssakami). Był dość dużym owiraptorozaurem - osiągał około 3 metry długości ([[holotyp]] jest większy o ok. 30-40 % od ''[[Chirostenotes]]''. Posiadał długie, zakrzywione pazury. Ozdobą jego głowy mógł być charakterystyczny dla cenagnatydów grzebień, używany być może do przyciągania samicy podczas godów. Posiadał zapewne mocne, umięśnione kończyny tylne, dzięki nim był zdolny do szybkiego biegu. Lindsay [[Zanno]] (współautorka opisu zwierzęcia) twierdzi, iż zwierzę to było zbudowane do biegu. Jego odkrycie zwiększyło znany zasięg występowania owiraptorozaurów w Ameryce Północnej bardziej na południe. |
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
| Linia 76: | Linia 76: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | <small> | + | <small>Agnolin, F.L. & Novas, F.E. (2011) "Unenlagiid theropods: are they members of the Dromaeosauridae (Theropoda, Maniraptora)?" Anais da Academia Brasileira de Ciencias, 83(1), 117-162. |
| − | Agnolin, F.L. & Novas, F.E. (2011) "Unenlagiid theropods: are they members of the Dromaeosauridae (Theropoda, Maniraptora)?" Anais da Academia Brasileira de Ciencias, 83(1), 117-162. | ||
Senter, P. (2007) "A new look at the phylogeny of Coelurosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 5, 429-463. | Senter, P. (2007) "A new look at the phylogeny of Coelurosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 5, 429-463. | ||
| Linia 83: | Linia 82: | ||
Xu, X., Clark, J.M., Mo J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C., Han, F. & Guo, Y. (2009) "A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digital homologies" Nature, 459, 940-944. | Xu, X., Clark, J.M., Mo J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C., Han, F. & Guo, Y. (2009) "A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digital homologies" Nature, 459, 940-944. | ||
| − | Zanno, L. E. | + | Zanno, L.E. & Sampson, S.D. (2005) "A new oviraptorosaur (Theropoda; Maniraptora) from the Late Cretaceous (Campanian) of Utah" Journal of Vertebrate Paleontology 25(4), 897-904.</small> |
| − | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 19:17, 5 gru 2011
| Autor: |
| Dominik, Maciej Ziegler |
| Hagryphus (hagryf) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 3 m |
| Masa: | ok. 50 kg |
| Miejsce występowania: | USA - Utah |
| Czas występowania | 76-75 Ma |
| Systematyka | Dinosauria
(?) Oviraptorosauria (?Deinonychosauria) (?) Caenagnathoidea (??Dromaeosauridae) |
 Autor: Michael Skrepnick [1]. | |
Wstęp
Hagryphus to późnokredowy owiraptorozaur z rodziny Caenagnathidae, odnaleziony w stanie Utah (USA), dokładniej w formacji Kaiparowits.
Dinozaur ten występował w kampanie, około 76-75 Ma. Jedynym opisanym gatunkiem hagryfusa jest Hagryphus giganteus (Zanno i Sampson, 2005). Niekompletny szkielet tego dinozaura przechowywany jest w Utah Museum of Natural History (Salt Lake City).
Etymologia i lokalizacja
Hagryphus (Ha - egipski bóg pustyni oraz greckie słowo gryphus, oznaczające mitycznego gryfa). Epitet giganteus odnosi się do wielkości owiraptorozaura.
Materiał kopalny
Odnaleziono dotychczas jeden szkielet oznaczony UMNH VP 12765, zawierający dolne części kończyn tylnych i kości dłoni.
Pozycja systematyczna
Hagryphus został opisany jako zaawansowany owiraptorozaur bliski Chirostenotes i Elmisaurus (Caenagnathidae?) i taką klasyfikację ukazuje większość analiz filogenetycznych (np. Senter, 2007). Jednakże analiza Xu i in. (2009 - w której przyjęto, że palce tetanurów to II-III-IV, zawierająca wiele cech dłoni i sporo niespodziewanych pozycji taksonów, szczególnie wśród bazalnych tetanurów) - wykazała, że Hagryphus jest deinonychozaurem. Podobnie badanie Agnolina i Novasa (2011): ujawniło ono, że Hagryphus należy do dromeozaurydów blisko spokrewnionych z Velociraptor.
Paleobiologia
Hagryfus był zapewne dinozaurem opierzonym. Zapewne miał podobny do ptasiego dziób, pomocny przy zdobywaniu pokarmu. Kiedyś sądzono, ze owiraptorozaury żywiły się jajami innych dinozaurów, lecz okazało się, że dowód takiego zachowania - zabity owiraptor przy domniemanym gnieździe protoceratopsa, okazał się dinozaurem wysiadującym tam własne jaja. Hagryf żywił się być może niewielkimi kręgowcami (np. ssakami). Był dość dużym owiraptorozaurem - osiągał około 3 metry długości (holotyp jest większy o ok. 30-40 % od Chirostenotes. Posiadał długie, zakrzywione pazury. Ozdobą jego głowy mógł być charakterystyczny dla cenagnatydów grzebień, używany być może do przyciągania samicy podczas godów. Posiadał zapewne mocne, umięśnione kończyny tylne, dzięki nim był zdolny do szybkiego biegu. Lindsay Zanno (współautorka opisu zwierzęcia) twierdzi, iż zwierzę to było zbudowane do biegu. Jego odkrycie zwiększyło znany zasięg występowania owiraptorozaurów w Ameryce Północnej bardziej na południe.
Spis gatunków
| Hagryphus | Zanno i Sampson, 2005 |
|---|---|
| H. giganteus | Zanno i Sampson, 2005 |
Bibliografia
Agnolin, F.L. & Novas, F.E. (2011) "Unenlagiid theropods: are they members of the Dromaeosauridae (Theropoda, Maniraptora)?" Anais da Academia Brasileira de Ciencias, 83(1), 117-162.
Senter, P. (2007) "A new look at the phylogeny of Coelurosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 5, 429-463.
Xu, X., Clark, J.M., Mo J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C., Han, F. & Guo, Y. (2009) "A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digital homologies" Nature, 459, 940-944.
Zanno, L.E. & Sampson, S.D. (2005) "A new oviraptorosaur (Theropoda; Maniraptora) from the Late Cretaceous (Campanian) of Utah" Journal of Vertebrate Paleontology 25(4), 897-904.
![[1]](http://www.newcritters.com/wp-content/uploads/2006/04/hagryphus1.jpg){kind=link}