Rubeosaurus
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler |
| Rubeosaurus (rubeozaur) | |
|---|---|
| Długość: | ? m |
| Masa: | ? t |
| Miejsce występowania: | górne warstwy formacji Two Medicine |
| Czas występowania | 75-74 Ma
(późny kampan) |
| Systematyka | Dinosauria |
| |
Materiał kopalny
Holotyp o numerze katalogowym USNM 11869 to następujące szczątki: częściowa kość ciemieniowa należąca do dorosłego osobnika, składająca się z większości poprzecznego łuku wraz z trzema zrośniętymi parami kolcopodobnych wyrostków na pozycjach P3, P4 i P5. Materiał przypisany o numerze katalogowym MOR 492 to następujące szczątki: niekompletna czaszka należąca do dorosłego osobnika zawierająca częściową lewą kość przedszczękową, współkostniałą lewą i prawą kość nosową z rogiem, częściową lewą kość oczodołową tylną z rogiem oraz prawie kompletną prawą kość ciemieniową z dwoma kolcami. Obecnie znajduje się ona w Museum of the Rockies w Montanie.
Diagnoza
McDonald i Horner (2010) wykazali: wydłużony, szeroki u podstawy róg nosowy jak u Einiosaurus, prosty i lekko wykrzywiony na końcu jak u dorosłych osobników Centrosaurus i Styracosaurus; mały kolec na kości oczodołowej tylnej z zaokrąglonym wierzchołkiem jak u dorosłych osobników Einiosaurus i Styracosaurus; proste kolce P3 jak u Einiosaurus; wyrostki kolczaste P4 zmiennie rozbudowane jak u wszystkich dorosłych okazów Styracosaurus lub krótkie jak u niektórych przedstawicieli Einiosaurus; wyrostki kolczaste P4 zmiennie rozbudowane jak u niektórych okazów Styracosaurus lub niezmodyfikowana kość okołopotyliczna jak u wszystkich innych centrozaurynów. Nachylone tylnowewnętrznie, wydłużone kolce w pozycjach P3.
Paleoekologia
Obszar dzisiejszej Montany pod koniec kampanu (75-74 milionów lat temu) był zamieszkiwany przez ponad 20 gatunków dinozaurów znanych na chwilę obecną. Składają się na nie liczne ceratopsy, w tym prócz rubeozaura trzy inne centrozauryny (Achelousaurus horneri, "Brachyceratops montanensis" – nomen dubium i Einiosaurus procurvicornis). Do innych dinozaurów ptasiomiedniczych zaliczamy pospolite ornitopody, reprezentowane m.in. przez hadrozaurydy Maiasaura i Parasaurophus oraz mniej liczne ankylozaury – jedynie przez Edmontonia i Euoplocephalus. Listę fauny górnej warstwy formacji Two Medicine zamykają teropody: liczne dromeozaurydy (m.in. Bambiraptor, Dromeosaurus) i być może tyranozaurydy Albertosaurus, Daspletosaurus'' oraz kilka przedstawicieli owiraptorów.
Pozycja systematyczna i pokrewieństwo
Centrozauryn żyjący na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych (stan Montana) pod koniec okresu kredowego. Pierwotnie został opisany jako jeden z gatunków styrakozaura, mianowicie Styracosaurus ovatus przez Gilmore’a w 1930 roku. Jednak gatunek ten różni się od typowego, S. albertensis, który posiada 3 pary długich kolców na kryzie - ich wielkością (są mniejsze), a być może także ilością. Nie jest bowiem pewne, ile ich było, gdyż naukowcy dysponują niekompletną czaszką zwierzęcia, w dodatku tylko okazem MOR 492, gdyż holotyp zaginął. Mimo to analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Andrew McDonalda i Johna Hornera wykazała, że Styracosaurus ovatus nie jest na tyle blisko spokrewniony ze Styracosaurus albertensis, by były one zrzeszane w jednym rodzaju. Nowa analiza McDonalda (2011) wskazuje, że rubeozaur jest taksonem siostrzanym kladu Einiosaurus + (Achelousaurus + Pachyrhinosaurus). Poza tym, Diabloceratops jest od niego - zgodnie z wiekiem - bardziej bazalny, a Sinoceratops bardziej zaawansowany. Ostatecznie gatunek S. ovatus został przeniesiony przez McDonalda i Hornera do nowego, utworzonego przez siebie rodzaju Rubeosaurus, przemianowując go na Rubeosaurus ovatus. Dokonali tego formalnie w 2010 roku.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Rubeosaurus (łac. przymiotnik rubeus + gr. sauros) może zostać przetłumaczona na "krzewiasto-kolczastego jaszczura". Odnosi się ona do szeregu kolców zdobiących kość ciemieniową.
Spis gatunków
| Rubeosaurus | McDonald i Horner, 2010 |
| R. ovatus | (Gilmore, 1930) McDonald i Horner, 2010 |
| = Styracosaurus ovatus | Gilmore, 1930 |
Bibliografia
1. Dececchi T.A., Larsson H.C.E. (2011) "Assessing Arboreal Adaptations of Bird Antecedents: Testing the Ecological Setting of the Origin of the Avian Flight Stroke". PLoS ONE 6(8): e22292. doi:10.1371/journal.pone.0022292
2. Farke A.A., Ryan M.J., Barrett P.M., Tanke D.H., Braman D.R., et al. "A new centrosaurine from the Late Cretaceous of Alberta, Canada, and the evolution of parietal ornamentation in horned dinosaurs". Acta Palaeontologica Polonica
3. McDonald A.T. & Horner J.R. (2010) "New Material of "Styracosaurus" ovatus from the Two Medicine Formation of Montana", In: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, and David A. Eberth (eds), New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium, Indiana University Press, 656 pp.
4. McDonald A.T. (2011) "A Subadult Specimen of Rubeosaurus ovatus (Dinosauria: Ceratopsidae), with Observations on Other Ceratopsids from the Two Medicine Formation". PLoS ONE 6(8): e22710. doi:10.1371/journal.pone.0022710
