Huanghetitan

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Korekta:
Maciej Ziegler Marcin Szermański

Daniel Madzia


Huanghetitan (huanghetytan)
Długość: 12[1]-18[2] m
Masa: ? t
Miejsce występowania: Chiny - prowincja Gansu

grupa Hekou

Czas występowania apt

(tj. ok. 125-113 Ma)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Sauropoda

Macronaria

Titanosauriformes

Somphospondyli

? Titanosauria

? Andesauroidea

Argentinosaurus BW.jpg

Rekonstrukcja Argentinosaurus - Huanghetitan zapewne wyglądał podobnie.

Autor: Nobu Tamura.

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Huanghetitan to rodzaj zauropoda żyjącego na terenach wschodniej Azji.

W tych samych osadach, co H. liujiaxiaensis, odnaleziono też dwa inne olbrzymie zauropody - Daxiatitan i Yongjinglong, iguanodonta Lanzhousaurus oraz wiele innych dinozaurów, ryb i żółwi.

Typowym gatunkiem jest H. liujiaxiaensis, drugi nazwany gatunek - "H." ruyangensis - nie należy do tego rodzaju i zasługuje na uwagę zwłaszcza z powodu olbrzymich rozmiarów.

Filogeneza i taksonomia

Nazwano dwa gatunki - H. liujiaxiaensis i "H." ruyangensis. Analizy filogenetyczne, zawierające tylko jeden z tych gatunków, wskazywały, że Huanghetitan znajduje się u podstawy Somphospondyli (You i in., 2006; Lü i in., 2007; Hocknull i in., 2009); na przynależność do tego kladu wskazywał też D'Emic (2012). Analiza filogenetyczna Manniona i in. (2013) wykazała, że oba gatunki tworzą grupę parafiletyczną blisko podstawy Titanosauria albo - co jest bardziej prawdopodobne - należą do różnych grup tytanozaurów: Andesauroidea (H. liujiaxiaensis) i kladu do niego siostrzanego, zawierającego Lithostrotia ("H." ruyangensis).

W 2007 roku autorzy opisu H. ruyangensis utworzyli dla dwóch gatunków huanghetytana rodzinę Huanghetitanidae, choć sami uznali, że jest ona zbyteczna.

Budowa

Huanghetitan zapewne miał małą głowę, długą szyję i ogon oraz potężne, ciężkie ciało podtrzymywane przez cztery słupowate nogi. Cechą charakterystyczną H. liujiaxiaensis są bardzo niskie wyrostki kolczyste z wybitnie poprzecznie rozrośniętymi dalszymi końcami. W przeciwieństwie do "H." ruyangensis, H. liujiaxiaensis raczej nie był duży - Paul (2010) ocenia go zaledwie na 12 metrów długości i 3 tony.

Etymologia

Huang He to nazwa rzeki (zwanej też Żółtą Rzeką), która płynie przez tereny basenu Lanzhou – miejsca, gdzie znaleziono szczątki tego dinozaura. Drugi człon nazwy - titan - to słowo często wykorzystywane do nadawania nazw zauropodom, symbolizujące wielkość. Pochodzi z języka greckiego. Nazwa gatunkowa pochodzi od wąwozu Liujia, przez który przepływa Huang He w basenie Lanzhou. Niedaleko znajduje się Narodowy Geopark Dinozaurów Liujiaxia (Liujiaxia National Dinosaur Geopark).

Rekonstrukcje szkieletów Huanghetitan – lub "H." ruyangensis (z przodu) i Daxiatitan (z tyłu). Fot.: "Tiouraren".

Materiał kopalny

Holotyp (GSLTZP 02-001) to niemal kompletna kość krzyżowa, bliższy kręg ogonowy, kręg ze środkowej części ogona, fragmenty żeber szyjnych, niekompletny szewron, lewa łopatka i kość krucza. Okaz typowy znajduje się w Centrum Badań i Eksploatacji Skamieniałości w Trzeciej Akademii Geologii i Eksploatacji Zasobów Mineralnych Prowincji Gansu w Lanzhou (Fossil Research and Development Center of the Third Geology and Mineral Resources Exploration Academy of Province Gansu).

H. ruyangensis

Lokalizacja: Chiny - prowincja Henan ("formacja Magchuan")

Czas: cenoman-santon (tj. ok. 101-83 Ma)

Etymologia: nazwa gatunkowa pochodzi od jednostki podziału administracyjnego (County) Ruyang, gdzie znaleziono szczątki.

Materiał kopalny: holotyp (Henan Geological Museum 41HIII-0001) to sześć kręgów krzyżowych, 10 przednich ogonowych, łuki hermalne żebra i niekompletna kość kulszowej.

Budowa: kręgi krzyżowe mają zrośnięte wyrostki kolczyste, które tworzą jakby platformę. Żebra osiągały długość przynajmniej 2,93 m. Wyrostki neuralne przednich kręgów przypominałe w kształcie grzyby.

Komentarz: "H." ruyangensis jest jednym z trzech opisanych w latach 2007-2009 azjatyckich gigantów, obok Daxiatitan i jeszcze większego Ruyangosaurus. Osiągały one podobne rozmiary co argentyńskie Puertasaurus i Argentinosaurus oraz amerykański Alamosaurus (Lü i in., 2007; You i in., 2008; Lü i in., 2009; Fowler i Sullivan, 2011).

Spis gatunków

Huanghetitan You, Li, Zhou i Ji, 2006
H. liujiaxiaensis You, Li, Zhou i Ji, 2006
"H." ruyangensis Lü, Xu, Zhang, Hu, Wu, Jia i Ji, 2007

Bibliografia

D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x

Fowler, D.W. & Sullivan, R.M. (2011) "The first giant titanosaurian sauropod from the Upper Cretaceous of North America" Acta Palaeontologica Polonica, 56(4), 685-690. doi:10.4202/app.2010.0105

Hocknull, S.A., White, M.A., Tischler, T.R., Cook, A.G., Calleja, N.D., Sloan, T. & Elliott, D.A. (2009) "New mid-Cretaceous (latest Albian) dinosaurs from Winton, Queensland, Australia" PLoS ONE, 4 e6190. doi:10.1371/journal.pone.0006190

Lü, J., Xu, L., Jia, S., Zhang, X., Zhang, J., Yang, L., You, H. & Ji, Q. (2009) "A new gigantic sauropod dinosaur from the Cretaceous of Ruyang, Henan, China" Geological Bulletin of China 28(1), 1-10.

Mannion, P.D., Upchurch, P., Barnes, R.N. & Mateus, O. (2013) "Osteology of the Late Jurassic Portuguese sauropod dinosaur Lusotitan atalaiensis (Macronaria) and the evolutionary history of basal titanosauriforms" Zoological Journal of the Linnean Society, 168(1), 98–206. doi:10.1111/zoj.12029

You, H.-L., Li, D.-Q., Zhou, L.-Q., & Ji, Q. (2008) "Daxiatitan binglingi: a giant sauropod dinosaur from the Early Cretaceous of China" Gansu Geology, 17(4), 1-10.

  1. Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.
  2. Krzysztof Stuchlik: "[Kość] krzyżowa jest podobnych rozmiarów co brachiozaura a nawet nieco większa chyba, kompletna będzie mieć coś koło 110 cm długości, więc jej właściciel na pewno nie miał 12 m" ""H". ruyangensis ma krzyżową większą chyba o jakieś 25%"