Saltriovenator

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Kamil Kamiński


Saltriovenator (saltriowenator)
Długość ok. 7,5 m
Masa 1,1-1,6 t
Dieta mięsożerny
Miejsce Włochy

Lombardia (formacja Saltrio)

Czas
252 201 145
66

ok. 199,3-175,5 Ma
wczesna jura (wczesny synemur)

Systematyka Dinosauria

Theropoda

Ceratosauria

Saltriovenator Skeletal Diagram.png
Rekonstrukcja szkieletu z zaznaczeniem znanych elementów. Źródło: Dal Sasso i in., 2018.

Wstęp

Saltriovenator to rodzaj teropoda z żyjącego we wczesnej jurze na obszarze dzisiejszych Włoch. Był to prawdopodobnie najstarszy znany ceratozaur i największy teropod żyjący we wczesnej jurze. Mimo skąpego materiału kopalnego, jego odkrycie ma duże znaczenie dla badań nad ewolucją dłoni tetanurów.

Etymologia

Nazwa Saltriovenator pochodzi od miejscowości Saltrio, w pobliżu której znaleziono jego szczątki oraz łacińskiego słowa venator oznaczającego „myśiwy”, „łowca”. Epitet gatunkowy zanellai honoruje odkrywcę kości – Angelo Zanella.

Materiał kopalny

Holotyp (MSNM V3664) to bardzo fragmentaryczny szkielet, obejmujący trzy fragmenty żuchwy, kawałki żebra szyjnego i żeber brzusznych, niekompletne łopatki, widełki, fragmenty mostka, prawa i częściowa lewa kość ramienna, niekompletną prawą dłoń oraz fragmenty prawego śródstopia (zob. ilustracje).

Materiał przypisany to pojedynczy ząb.

Znalezione kości i rekonstrukcja szkieletu. Źródło: Dal Sasso i in., 2018. [1].

Historia odkryć

Szczątki Saltriovenator odkryto w północnych Włoszech w 1996 r. Zostały one po raz pierwszy opisane w roku 2001 i 2003 przez włoskiego paleontologa Cristiano Dal Sasso, publikacje te nie spełniały jednak oficjalnych wymogów ICZN. Dlatego omawiany teropod, znany pod nieformalną nazwą „Saltriosaurus” pozostawał nomen nudum. Dopiero w 2018 r. ukazała się oficjalna publikacja autorstwa Dal Sasso i współpracowników, a nazwa została ostatecznie zmieniona na Saltriovenator.

Budowa i filogeneza

Rekonstrukcja obręczy barkowej i dłoni slatriowenatora. Źródło: Dal Sasso i in., 2018. [2].
Rekonstrukcja. Autor: Lucas Attwell. [3].

Mimo bardzo niekompletnych szczątków, naukowcom udało się oszacować rozmiary Saltriovenator na ok. 7,5 m długości i 1,1-1,6 t masy, co czyni go największym i najmasywniejszym znanym teropodem wczesnej jury. Wykazuje on niezwykłą mozaikę cech właściwych dilofozaurydom, ceratozaurom, abelizauroidom oraz bazalnym tetanurom. W przeciwieństwie do późniejszych ceratozaurów, miał w pełni funkcjonalne dłonie, zaadoptowane do chwytania. Jej budowa potwierdza, że trzy palce tetanurów to palec I, II i III, czyli odpowiedniki naszego kciuka, palca wskazującego i środkowego. Wg Dal Sasso i in. (2018) Saltriovenator był bazalnym ceratozaurem, blisko spokrewnionym z Berberosaurus. Wcześniej sugerowano jego możliwe większe zaawansowanie ewolucyjne i bliższe związki z tetanurami. Jednak cechy łączące saltriowenatora z tetanurami były prawdopodobnie szerzej rozpowszechnione wśród teropodów (Carrano i in., 2011).

Spis gatunków

Saltriovenator Dal Sasso, Maganuco i Cau, 2018
S. zanellai Dal Sasso, Maganuco i Cau, 2018

Bibliografia

Carrano, M.T., Benson, R.B.J. & Sampson, S.D. (2012) "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 10(2). doi:10.1080/14772019.2011.630927.

Dal Sasso,C., Maganuco, S. & Cau, A. (2018). “The oldest ceratosaurian (Dinosauria: Theropoda), from the Lower Jurassic of Italy, sheds light on the evolution of the three-fingered hand of birds.” „PeerJ”. 6:e5976, 2018. DOI: 10.7717/peerj.5976.