Linhenykus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | {{DISPLAYTITLE:''Linhenykus''}} | |
| − | { | + | {{Opis |
| − | | Autor | + | |Autor = [[Marcin Szermański]], [[Maciej Ziegler]] |
| − | + | |Korekta = [[Jakub Starzyński]], [[Paweł Konarzewski]] | |
| − | + | |nazwa = ''Linhenykus'' (linhenyk) | |
| − | + | |długość = 65 cm <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> | |
| − | [[Maciej Ziegler]] | + | |masa = 440 g <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | | [[Jakub Starzyński]] | + | |wysokość = 25 cm (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | | | + | |dieta = mięsożerny |
| − | </ | + | |miejsce = [[Chiny]] - Mongolia Wewnętrzna |
| − | |||
| − | -- | ||
| − | + | <small>([[formacja]] [[Wulansuhai]])</small> | |
| − | + | |czas = {{Występowanie|83.6|72.2}} | |
| − | + | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> | |
| − | + | |systematyka = [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | <small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 43: | Linia 22: | ||
[[Coelurosauria]] | [[Coelurosauria]] | ||
| − | |||
| − | |||
[[Alvarezsauroidea]] | [[Alvarezsauroidea]] | ||
| Linia 51: | Linia 28: | ||
[[Parvicursorinae]] | [[Parvicursorinae]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | ? [[Mononykinae]] | ||
| + | |||
| + | ? [[Mononykini]] | ||
| + | |grafika = Linhenykus_J.Csotonyi_APP.PNG | ||
| + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa pary linhenyków. Autor: Julius T. Csotonyi. Źródło: Xu i in., 2013 [http://app.pan.pl/article/item/app20110083.html] | ||
| + | |PorównanieGrupa = | ||
| + | |PorównanieDługość = | ||
| + | |mapa = | ||
| + | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Linhenykus'' to przedstawiciel [[Alvarezsauridae]] | + | ''Linhenykus'' to przedstawiciel [[Alvarezsauridae]] żyjący na terenie Azji w [[późna kreda|późnej kredzie]]. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
Nazwa ''Linhenykus'' pochodzi od miasta Linhe, niedaleko którego odnaleziono szczątki dinozaura i greckiego ''onyx'', oznaczającego pazur. Epitet gatunkowy odnosi się do obecności tylko jednego palca na każdej kończynie przedniej - ''monodactylus'' znaczy "jednopalczasty". | Nazwa ''Linhenykus'' pochodzi od miasta Linhe, niedaleko którego odnaleziono szczątki dinozaura i greckiego ''onyx'', oznaczającego pazur. Epitet gatunkowy odnosi się do obecności tylko jednego palca na każdej kończynie przedniej - ''monodactylus'' znaczy "jednopalczasty". | ||
| + | |||
| + | ==Budowa== | ||
| + | ''Linhenykus'' prezentuje najbardziej ekstremalną redukcję palców kończyn przednich wśród [[alwarezauroid]]ów. Paliczki są zachowane jedynie w pierwszym palcu, dzięki czemu jest on jedynym znanym jednopalczastym nieptasim dinozaurem. Jednak pierwszy palec ''Linhenykus'' jest bardziej prymitywny niż u innych parwikursorynów, będąc m.in. bardziej smukły i z proksymalnym paliczkiem mniej ściśniętym (spłaszczonym) grzbietowo-brzusznie. ''Linhenykus'' miał poprzecznie ściśnięte kości śródręcza III bez dystalnej powierzchni stawowej. | ||
| + | |||
| + | Unikalnie wśród znanych alwarezauroidów, łopatka i kość krucza tego teropoda są ze sobą zrośnięte, tworząc kość łopatkowo-kruczą (cecha nie została uwzględniona w diagnozie, być może wiąże się ona z rozwojem ontogenetycznym). ''Linhenykus'' miał duże, prawdopodobnie pneumatyczne otwory w środkowych kręgach grzbietowych - co stwierdzono po raz pierwszy u alwarezauroida. | ||
| + | |||
| + | ==Wymiary== | ||
| + | Na podstawie długości kości udowej w porównaniu do ''[[Mononykus]]'' i ''[[Parvicursor]]'' (wymiary z [[Xu]] i in., [[2011]] i [[Choiniere]] i in., [[2010]]) ocenia się długość całego zwierzęcia na ok. 60 cm (oszacowanie własne - MZ). | ||
| + | |||
| + | Według Moliny Pereza i Larramendiego (2019) ''Linhenykus'' osiągał 65 cm długości, 440 g masy oraz 25 cm wysokości w biodrach. | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Plik:Linhenykus_szkielet_APP.PNG|300px|thumb|right|Rekonstrukcja szkieletu. Zrekonstruowane elementy oznaczono szarym kolorem. Źródło: Xu i in., 2013 [http://app.pan.pl/article/item/app20110083.html]]] | ||
[[Holotyp]] (IVPP V17608) to niekompletny szkielet prawdopodobnie niedorosłego (''subadult'') osobnika, zawierający kręgi szyjne, grzbietowe, krzyżowe i ogonowe, lewą kość łopatkowo-kruczą, prawie kompletny mostek, większość elementów kończyn przednich, częściową miednicę, prawie kompletne kończyny tylne i kilka niezidentyfikowanych fragmentów. | [[Holotyp]] (IVPP V17608) to niekompletny szkielet prawdopodobnie niedorosłego (''subadult'') osobnika, zawierający kręgi szyjne, grzbietowe, krzyżowe i ogonowe, lewą kość łopatkowo-kruczą, prawie kompletny mostek, większość elementów kończyn przednich, częściową miednicę, prawie kompletne kończyny tylne i kilka niezidentyfikowanych fragmentów. | ||
| − | + | Materiał tymczasowo przypisany to niekompletna stopa, zawierająca m.in. kompletny pierwszy palec, lecz bez dystalnych paliczków i górnej części śródstopia (IVPP V 18190) (Hone i in., 2013). | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V| ''Linhenykus''}} | |
| − | | [[Xu]], [[Sullivan]], [[Pittman]], [[Choiniere]], [[Hone]], [[Upchurch]], [[Tan]], [[Xiao]], [[Lin]] i [[Han]], [[2011]] | + | | {{Kpt|[[Xu]], [[Sullivan]], [[Pittman]], [[Choiniere]], [[Hone]], [[Upchurch]], [[Tan]], [[Xiao]], [[Lin]]}} i {{Kpt|[[Han]]}}, [[2011]] |
|- | |- | ||
| − | + | |{{V| ''L. monodactylus''}} | |
| − | | [[Xu]], [[Sullivan]], [[Pittman]], [[Choiniere]], [[Hone]], [[Upchurch]], [[Tan]], [[Xiao]], [[Lin]] i [[Han]], [[2011]] | + | | {{Kpt|[[Xu]], [[Sullivan]], [[Pittman]], [[Choiniere]], [[Hone]], [[Upchurch]], [[Tan]], [[Xiao]], [[Lin]]}} i {{Kpt|[[Han]]}}, [[2011]] |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small>Agnolin, F. L., Powell, J. E., Novas, F. E., & Kundrát, M. (2012) "New alvarezsaurid (Dinosauria, Theropoda) from uppermost Cretaceous of north-western Patagonia with associated eggs" Cretaceous Research, [[doi: 10.1016/j.cretres.2011.11.014]] |
| − | Choiniere, J. N., Xu, X., Clark, J. M., Forster, C. A., Guo, Y. & Han, F. (2010) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science 327 965, 571 - 574 | + | |
| + | Choiniere, J. N., Xu, X., Clark, J. M., Forster, C. A., Guo, Y. & Han, F. (2010) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science 327 965, 571 - 574 [[doi: 10.1126/science.1182143]] | ||
| + | |||
| + | Hone, D. W. E., Choiniere, J. N., Tan, Q., & Xu, X. (2013) "An articulated pes from a small parvicursorine alvarezsauroid dinosaur from Inner Mongolia, China" Acta Palaeontologica Polonica 58 (3): 453–458, [[doi:10.4202/app.2011.0127]] | ||
| + | |||
| + | Xu, X., Sullivan, C., Pittman, M., Choiniere, J.N., Hone, D.W.E., Upchurch, P., Tan, Q., Xiao, D. Lin, T. & Han, F. (2011) "The first known monodactyl non-avian dinosaur and the complex evolution of alvarezsauroid hand" Proceedings of the National Academy of Sciences, 108(6), 2338-2342. [[doi: 10.1073/pnas.1011052108]] | ||
| − | Xu, X., | + | Xu, X., Upchurch, P., Ma, Q., Pittman, M., Choiniere, J., Sullivan, C., Hone, D.W.E., Tan, Q., Tan, L., Xiao, D. & Han, F. (2013) "Osteology of the alvarezsauroid Linhenykus monodactylus from the Upper Cretaceous Wulansuhai Formation of Inner Mongolia, China, and comments on alvarezsauroid biogeography" Acta Palaeontologica Polonica, 58(1), 25–46. [[doi:10.4202/app.2011.0083]] |
| − | </small> | + | <references/></small> |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Aktualna wersja na dzień 19:02, 13 mar 2025
| Autor: | Marcin Szermański, Maciej Ziegler |
| Korekta: | Jakub Starzyński, Paweł Konarzewski |
| Linhenykus (linhenyk) | |
|---|---|
| Długość | 65 cm [1] |
| Wysokość | 25 cm (w biodrach) [1] |
| Masa | 440 g [1] |
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Chiny - Mongolia Wewnętrzna |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa pary linhenyków. Autor: Julius T. Csotonyi. Źródło: Xu i in., 2013 [2] | |
Wstęp
Linhenykus to przedstawiciel Alvarezsauridae żyjący na terenie Azji w późnej kredzie.
Etymologia
Nazwa Linhenykus pochodzi od miasta Linhe, niedaleko którego odnaleziono szczątki dinozaura i greckiego onyx, oznaczającego pazur. Epitet gatunkowy odnosi się do obecności tylko jednego palca na każdej kończynie przedniej - monodactylus znaczy "jednopalczasty".
Budowa
Linhenykus prezentuje najbardziej ekstremalną redukcję palców kończyn przednich wśród alwarezauroidów. Paliczki są zachowane jedynie w pierwszym palcu, dzięki czemu jest on jedynym znanym jednopalczastym nieptasim dinozaurem. Jednak pierwszy palec Linhenykus jest bardziej prymitywny niż u innych parwikursorynów, będąc m.in. bardziej smukły i z proksymalnym paliczkiem mniej ściśniętym (spłaszczonym) grzbietowo-brzusznie. Linhenykus miał poprzecznie ściśnięte kości śródręcza III bez dystalnej powierzchni stawowej.
Unikalnie wśród znanych alwarezauroidów, łopatka i kość krucza tego teropoda są ze sobą zrośnięte, tworząc kość łopatkowo-kruczą (cecha nie została uwzględniona w diagnozie, być może wiąże się ona z rozwojem ontogenetycznym). Linhenykus miał duże, prawdopodobnie pneumatyczne otwory w środkowych kręgach grzbietowych - co stwierdzono po raz pierwszy u alwarezauroida.
Wymiary
Na podstawie długości kości udowej w porównaniu do Mononykus i Parvicursor (wymiary z Xu i in., 2011 i Choiniere i in., 2010) ocenia się długość całego zwierzęcia na ok. 60 cm (oszacowanie własne - MZ).
Według Moliny Pereza i Larramendiego (2019) Linhenykus osiągał 65 cm długości, 440 g masy oraz 25 cm wysokości w biodrach.
Materiał kopalny
Holotyp (IVPP V17608) to niekompletny szkielet prawdopodobnie niedorosłego (subadult) osobnika, zawierający kręgi szyjne, grzbietowe, krzyżowe i ogonowe, lewą kość łopatkowo-kruczą, prawie kompletny mostek, większość elementów kończyn przednich, częściową miednicę, prawie kompletne kończyny tylne i kilka niezidentyfikowanych fragmentów.
Materiał tymczasowo przypisany to niekompletna stopa, zawierająca m.in. kompletny pierwszy palec, lecz bez dystalnych paliczków i górnej części śródstopia (IVPP V 18190) (Hone i in., 2013).
Spis gatunków
| Linhenykus | Xu, Sullivan, Pittman, Choiniere, Hone, Upchurch, Tan, Xiao, Lin i Han, 2011 |
| L. monodactylus | Xu, Sullivan, Pittman, Choiniere, Hone, Upchurch, Tan, Xiao, Lin i Han, 2011 |
Bibliografia
Agnolin, F. L., Powell, J. E., Novas, F. E., & Kundrát, M. (2012) "New alvarezsaurid (Dinosauria, Theropoda) from uppermost Cretaceous of north-western Patagonia with associated eggs" Cretaceous Research, doi: 10.1016/j.cretres.2011.11.014
Choiniere, J. N., Xu, X., Clark, J. M., Forster, C. A., Guo, Y. & Han, F. (2010) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science 327 965, 571 - 574 doi: 10.1126/science.1182143
Hone, D. W. E., Choiniere, J. N., Tan, Q., & Xu, X. (2013) "An articulated pes from a small parvicursorine alvarezsauroid dinosaur from Inner Mongolia, China" Acta Palaeontologica Polonica 58 (3): 453–458, doi:10.4202/app.2011.0127
Xu, X., Sullivan, C., Pittman, M., Choiniere, J.N., Hone, D.W.E., Upchurch, P., Tan, Q., Xiao, D. Lin, T. & Han, F. (2011) "The first known monodactyl non-avian dinosaur and the complex evolution of alvarezsauroid hand" Proceedings of the National Academy of Sciences, 108(6), 2338-2342. doi: 10.1073/pnas.1011052108
Xu, X., Upchurch, P., Ma, Q., Pittman, M., Choiniere, J., Sullivan, C., Hone, D.W.E., Tan, Q., Tan, L., Xiao, D. & Han, F. (2013) "Osteology of the alvarezsauroid Linhenykus monodactylus from the Upper Cretaceous Wulansuhai Formation of Inner Mongolia, China, and comments on alvarezsauroid biogeography" Acta Palaeontologica Polonica, 58(1), 25–46. doi:10.4202/app.2011.0083
